Nghĩa vụ khai và nộp thuế của hộ kinh doanh từ năm 2026 [Dự kiến]

Theo dự thảo Nghị định quy định việc kê khai, tính thuế và khấu trừ thuế, sử dụng hóa đơn điện tử của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh, 03 nhóm đối tượng phải thực hiện nghĩa vụ khai, nộp thuế theo quy định mới gồm:

• Hộ/cá nhân đang nộp thuế khoán theo Luật Quản lý thuế 2019.
• Hộ/cá nhân đang kê khai trước đó.
• Hộ/cá nhân mới ra kinh doanh từ 01/01/2026. (Điều 2 Dự thảo).

Dưới đây là nghĩa vụ khai và nộp thuế theo từng trường hợp, được dẫn chứng đầy đủ theo điều khoản của dự thảo.

1. Trường hợp hộ kinh doanh không thuộc đối tượng chịu thuế GTGT, không phải nộp thuế TNCN

Theo khoản 1 Điều 4, hộ/cá nhân kinh doanh chỉ phải kê khai doanh thu 1 lần/năm, chậm nhất ngày 31/01 năm sau.

Theo khoản 2 Điều 4, cơ quan thuế rà soát dữ liệu của hộ kinh doanh trong năm 2025 để phân loại:

• Nếu doanh thu năm 2025 thuộc đối tượng chịu GTGT và TNCN, thì từ 01/01/2026 hộ phải khai và nộp thuế theo Điều 5.
• Nếu doanh thu năm 2025 không thuộc đối tượng chịu thuế, thì sẽ tiếp tục kê khai doanh thu năm 2026 trước 31/01/2027.

Do không thuộc đối tượng chịu thuế nên hộ không phải nộp GTGT, không phải nộp TNCN; chỉ cần khai doanh thu theo quy định.

2. Trường hợp hộ kinh doanh thuộc đối tượng chịu thuế GTGT, phải nộp thuế TNCN

Theo Điều 5, hộ kinh doanh trong nhóm này có nghĩa vụ khai và nộp thuế theo 02 cơ chế tùy cách xác định thu nhập tính thuế.

- Nghĩa vụ khai và nộp thuế GTGT: Khoản 1 Điều 5 quy định, hộ thuộc diện chịu thuế GTGT phải kê khai và nộp thuế theo tháng hoặc quý, phù hợp với Luật Quản lý thuế.

- Nghĩa vụ kê khai thuế TNCN

• Nếu nộp thuế theo doanh thu tính thuế × thuế suất

• Nếu nộp thuế theo thu nhập tính thuế = doanh thu - chi phí

- Hỗ trợ tính thuế tự động khi dùng hóa đơn điện tử

Theo khoản 3 Điều 5, nếu hộ sử dụng hóa đơn điện tử hoặc hóa đơn máy tính tiền:

• Hệ thống quản lý thuế sẽ tự động lập tờ khai gợi ý,
• Dựa trên dữ liệu hóa đơn điện tử, dữ liệu liên ngành và dữ liệu thuế.
  Giúp hộ giảm sai sót và giảm thời gian kê khai.

3. Trường hợp hộ/cá nhân kinh doanh mới ra kinh doanh từ 2026

Theo Điều 6, quy định nghĩa vụ kê khai của người mới kinh doanh được chia làm hai giai đoạn theo thời điểm bắt đầu hoạt động.

Trường hợp mới bắt đầu kinh doanh trong 06 tháng đầu năm

Khoản 1 Điều 6 quy định:

• Kê khai doanh thu từ khi kinh doanh đến hết 30/6, nộp tờ khai lần 01 chậm nhất 30/7.
• Kê khai doanh thu cả năm trong tờ khai lần 2, chậm nhất 31/01 năm sau.

Trường hợp bắt đầu kinh doanh trong 06 tháng cuối năm

Theo khoản 2 Điều 6 dự thảo quy định thời gian kê khai doanh thu cả năm chậm nhất 31/01 năm sau.

Theo khoản 3 Điều 6:

• Hộ tự xác định mình thuộc đối tượng không chịu thuế, không phải nộp thuế, hoặc thuộc diện chịu GTGT, TNCN dựa vào doanh thu kê khai.
• Nếu thuộc diện nộp thuế thì thời hạn nộp thuế chính là thời hạn nộp tờ khai nêu trên.

Từ năm tiếp theo, theo quy định tại khoản 4 Điều 6, hộ chuyển sang áp dụng quy định tại 02 trường hợp trên, tùy nhóm đối tượng.

Ngoài ra, người mới kinh doanh được phép sử dụng hóa đơn điện tử theo điểm b khoản 8 Điều 3.

“b) Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu hằng năm dưới 01 tỷ đồng không bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế hoặc hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối dữ liệu với cơ quan thuế. Trường hợp đáp ứng điều kiện về cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin và có nhu cầu sử dụng hóa đơn điện tử thì cơ quan thuế khuyến khích và hỗ trợ hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế hoặc hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối dữ liệu với cơ quan thuế. Trường hợp hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh không đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử, có nhu cầu sử dụng hóa đơn điện tử thì thực hiện khai và nộp thuế trước khi được cơ quan thuế cấp hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế theo từng lần phát sinh giao dịch bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ.

Bên cạnh đó, nếu cần hóa đơn nhưng chưa sử dụng, phải khai và nộp thuế trước khi được cấp hóa đơn có mã.

Như vậy, nghĩa vụ khai và nộp thuế của hộ kinh doanh từ năm 2026 được quy định cụ thể theo từng trường hợp cụ thể, đảm bảo tính minh bạch, đồng bộ và phù hợp với chủ trương bỏ thuế khoán. Hiểu ngắn gọn như sau: