Tiêu chuẩn Quốc gia TCVN 10844:2015 ISO 2146:2010 Thông tin và tư liệu-Dịch vụ đăng ký cho các thư viện và tổ chức liên quan

TIÊU CHUẨN QUỐC GIA

TCVN 10844:2015

ISO 2146:2010

THÔNG TIN VÀ TƯ LIỆU - DỊCH VỤ ĐĂNG KÝ CHO CÁC THƯ VIỆN VÀ TỔ CHỨC LIÊN QUAN

Information and documentation - Registry services for libraries and related organizations

Lời nói đầu

TCVN 10844:2015 hoàn toàn tương đương với ISO 2146:2010

TCVN 10844:2015 do Ban kỹ thuật tiêu chuẩn quốc gia TCVN/TC 46 Thông tin và Tư liệu biên soạn, Tổng cục Tiêu chuẩn Chất lượng đề nghị, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố.

Lời giới thiệu

ISO 2146 (hiện đang được biên soạn thành tiêu chuẩn quốc gia TCVN 10844:2015) đã được xuất bản lần đầu vào năm 1972 với tên nhan đề là Danh mục các thư viện, các trung tâm thông tin và tư liệu. Mục đích của tiêu chuẩn là biên soạn và xuất bản các danh mục quốc tế, các đăng ký quốc gia được xuất bản ở các quốc gia hai hoặc đa ngôn ngữ và các danh mục quốc gia và khu vực phục vụ cho việc sử dụng quốc tế. Phiên bản lần thứ hai được xem xét vào năm 1988. Các cơ quan lưu trữ đã tìm được những phương pháp mới để thu thập và xuất bản thông tin thư mục trên internet và chuyển nó thành dạng đọc máy để hỗ trợ việc khám phá và cung cấp.

Nhu cầu đã được xác định để sử dụng lại tiêu chuẩn này như một danh mục các yếu tố dữ liệu có tính đến các kịch bản sử dụng mới. Việc xây dựng phiên bản này đã bắt đầu vào năm 2001, việc hỗ trợ cho các kịch bản mượn liên thư viện là một tác nhân ban đầu. Mục đích đầu tiên của ISO 2146 phiên bản mới là cung cấp một cơ sở khái niệm cho việc phát triển một loạt các dịch vụ đăng ký cần thiết để hỗ trợ các kịch bản sử dụng thư viện số. Do đó, tiêu chuẩn được thiết kế để giải thích và mở rộng hơn là hạn chế và quy tắc. Thuật ngữ "Đăng ký” đã được chấp nhận trong nhan đề và danh mục yếu tố dữ liệu cho biết rằng tiêu chuẩn này hỗ trợ quá trình thu thập các thông tin cần thiết từ các bên tham gia cũng như việc tiêu chuẩn này sẵn sàng để sử dụng.

Danh mục yếu tố dữ liệu đã được xây dựng như một mô hình định hướng đối tượng mà có thể được chuyển đổi thành dạng thức đọc máy như XML. Một số khái niệm được phát triển ít hơn những khái niệm khác nhưng phiên bản này của tiêu chuẩn vẫn hoàn chỉnh. Nó cho phép bổ sung các yếu tố mới bằng phương pháp đánh máy và cung cấp các yếu tố văn bản tự do để thu thập những thông tin không được mô hình hóa rõ ràng. Tiêu chuẩn cũng cho phép mã hóa bất cứ yếu tố dữ liệu nào bằng cách sử dụng một lược đồ mở rộng. Đây là một tiêu chuẩn khung, không quy định cách thức dữ liệu được mã hóa thế nào hoặc bản thể luận (Ontology) nào hay bộ từ vựng kiểm soát nào được sử dụng. Việc này sẽ hạn chế khả năng áp dụng của tiêu chuẩn này với các kịch bản sử dụng cụ thể. Tuy nhiên, nhiều ví dụ và các danh sách bắt đầu được cung cấp, và những người thực hiện được khuyến khích sử dụng (hoặc hợp tác trong việc phát triển) các tiêu chuẩn thích hợp cho bất kỳ một dịch vụ, việc sử dụng hoặc lĩnh vực chủ đề cụ thể nào.

Dự kiến rằng các ứng dụng đăng ký khác nhau sẽ được dựa trên các lược tả của tiêu chuẩn này. Các lược tả sẽ chỉ định các đối tượng trong mô hình thông tin và các yếu tố dữ liệu cần thiết với loại đăng ký đó, và xác định và duy trì các danh sách đánh số phù hợp với việc áp dụng. Lược tả này cũng định rõ các ràng buộc và giao thức được sử dụng cho các mục đích trao đổi. Điều này sẽ đảm bảo cho các bên tham gia trong cùng một lĩnh vực và ở các lĩnh vực tương đồng hợp tác trong việc phát triển và cung cấp các dịch vụ và nội dung.

Sự tồn tại các tiêu chuẩn khác để tạo điều kiện thuận lợi cho việc trao đổi các đối tượng đăng ký giữa các hệ thống. Tiêu chuẩn này không nhằm mục đích thay thế các tiêu chuẩn đó mặc dù một phiên bản lược đồ XML của danh mục yếu tố dữ liệu có thể được sử dụng cho mục đích này. Tương tự, các tiêu chuẩn khác tồn tại hoặc đang được xây dựng để đảm bảo cho việc xác định chuẩn tắc các đối tượng đăng ký. Tiêu chuẩn này cung cấp các yếu tố dữ liệu để ghi lại và quản lý các ký hiệu nhận dạng như vậy nhưng không quy định việc sử dụng chúng.

THÔNG TIN VÀ TƯ LIỆU - DỊCH VỤ ĐĂNG KÝ CHO CÁC THƯ VIỆN VÀ TỔ CHỨC LIÊN QUAN

Information and documentation - Registry services for libraries and related organizations

1  Phạm vi áp dụng

Tiêu chuẩn này thiết lập các quy tắc cho hoạt động đăng ký trong môi trường mạng để cung cấp thông tin về bộ sưu tập, bên tham gia, hoạt động và dịch vụ cần thiết của các thư viện và tổ chức liên quan để quản lý bộ sưu tập của họ và cung cấp các dịch vụ thông tin và tư liệu qua một loạt các ứng dụng và tên miền.

Tiêu chuẩn này đưa ra một danh mục yếu tố dữ liệu có thể được sử dụng như là một chương trình khung để thu thập dữ liệu thích hợp và chia sẻ nó với các dịch vụ đăng ký khác, bằng cách cung cấp truy cập tới dữ liệu đăng ký thông qua các giao thức chuẩn bất cứ khi nào cần thiết như một phần của quy trình kinh doanh tự động, các đăng ký được xuất bản dưới dạng bản in hoặc điện tử, và lưu trữ dữ liệu đăng ký khi dữ liệu này ở dạng điện tử.

Tiêu chuẩn này được áp dụng với các đăng ký quốc gia ở các quốc gia có hai hoặc đa ngôn ngữ và các đăng ký quốc gia và khu vực được dự kiến để sử dụng quốc tế.

Lĩnh vực áp dụng bao gồm nhưng không chỉ giới hạn với

- Các hệ thống quản lý bộ sưu tập và các kho số,

- Dịch vụ phát hiện, bao gồm các mục lục, bảng chỉ mục, kho siêu dữ liệu liên hợp và các cổng thông tin siêu tìm tin,

- Dịch vụ tra cứu bao gồm các hệ thống quản lý tra cứu và các dịch vụ tra cứu ảo, và

- Chính các dịch vụ tự đăng ký, thuộc tất cả các loại, cần thiết để hỗ trợ cho các ứng dụng nêu trên.

2  Tài liệu viện dẫn

Các tài liệu viện dẫn sau rất cần thiết cho việc áp dụng tiêu chuẩn này. Đối với các tài liệu viện dẫn ghi năm công bố thì áp dụng phiên bản được nêu. Đối với các tài liệu viện dẫn không ghi năm công bố thì áp dụng phiên bản mới nhất, bao gồm cả các bản sửa đổi, bổ sung (nếu có).

TCVN 6558 (ISO 4217), Mã thể hiện các đồng tiền và quỹ.

TCVN 7217-1 (ISO 3166-1), Mã thể hiện tên nước và các vùng lãnh thổ của chúng - Phần 1: Mã nước

TCVN 7217-2 (ISO 3166-2), Mã thể hiện tên nước và các vùng lãnh thổ của chúng - Phần 2: Mã vùng lãnh thổ của nước).

ISO 639-2, Codes for the representation of names of languages - Part 2: Alpha-3 code (Mã thể hiện tên các ngôn ngữ - Phần 2: Mã Anpha-3).

ISO 8601:2004, Data elements and interchange formats - Information interchange - Representation of dates and times (Phần tử dữ liệu và dạng thức trao đổi - Trao đổi thông tin - Biểu diễn thời gian).

3  Thuật ngữ và định nghĩa

Tiêu chuẩn này sử dụng các thuật ngữ và định nghĩa sau:

3.1

Thuộc tính (attribute)

Yếu tố dữ liệu là thuộc tính hoặc đặc tính của một lớp.

3.2

Ký tự (character)

Biểu tượng in được có ý nghĩa ngôn ngữ hoặc đồ họa và thường tạo thành một phần của một từ của văn bản, mô tả một chữ số hoặc biểu đạt một dấu ngữ pháp.

3.3

Mã (code)

Biểu thị một mẩu tin như một chữ cái, từ, hoặc cụm từ dưới dạng khác, thường ngắn gọn hơn.

3.4

Yếu tố dữ liệu (data element)

Yếu tố (element)

Đơn vị cơ bản của dữ liệu có thể nhận biết và định nghĩa.

3.5

Dạng dữ liệu (data type)

Thuật ngữ dùng để xác định chất lượng về cả nội dung và cấu trúc của một yếu tố.

3.6

Thực thể (entity)

Biểu ghi trong một cơ sở dữ liệu hoặc đăng ký bao gồm một hoặc nhiều yếu tố có sự tồn tại riêng biệt.

3.7

ILL

Mượn liên thư viện (inter library loan)

Giao dịch cho mượn hoặc sao chụp giữa hai thư viện thay mặt một người dùng trực tiếp.

3.8

Bản đăng ký (registry)

Sưu tập các đối tượng đăng ký được biên soạn để hỗ trợ công việc của một cộng đồng xác định.

3.9

Vai trò (role)

Chức năng đảm nhiệm bởi một thực thể là một bên tham gia hoặc địa chỉ, thường cụ thể với một giao dịch.

3.10

Giao dịch (transaction)

Việc tạo lập hoặc sửa đổi một thông điệp cần thiết để hỗ trợ việc tìm kiếm và duy trì một biểu ghi đăng ký hoặc một yếu tố của biểu ghi.

3.11

Từ (word)

Đơn vị ngôn ngữ bao gồm một hoặc nhiều ký tự mang ý nghĩa.

4  Trình bày

4.1  Hệ thống phân cấp của mô hình thông tin

Trong tiêu chuẩn này một bản đăng ký được định nghĩa là một sưu tập các đối tượng đăng ký đã được biên dịch để hỗ trợ công việc của một cộng đồng nhất định. Các danh mục phần tử dữ liệu cấu thành khung của tiêu chuẩn này được dựa trên một mô hình dữ liệu hướng đối tượng trong đó có một đối tượng đăng ký là lớp đối tượng chính của nó. Đối tượng đăng ký có thể là một bộ sưu tập, bên tham gia, hoạt động hoặc dịch vụ. Sưu tập là một tập hợp của các đối tượng vật lý hoặc kỹ thuật số. Bên tham gia là một người hay một nhóm. Hoạt động là một cái gì đó xảy ra theo thời gian mà tạo ra một hoặc nhiều kết quả. Dịch vụ là một hệ thống (tương tự hoặc kỹ thuật số) cung cấp một hoặc nhiều chức năng có giá trị cho người dùng trực tiếp.

Hình 1 - Đối tượng đăng ký và các lớp con của nó

Hình 1 cho thấy mối quan hệ giữa các lớp con. Trong số các vai trò khác, các bên thu thập hoặc có các bộ sưu tập và vận hành hoặc tham gia các hoạt động. Các bên cũng quản lý và sử dụng dịch vụ thông qua đó các bộ sưu tập và các hoạt động được truy cập.

Hình 1 cũng cho thấy rằng các dịch vụ có thể có chính sách cho phép hoặc từ chối truy cập đối với người dùng trong những điều kiện nhất định, rằng họ có các mức độ dịch vụ và nghĩa vụ cần phải được mô tả và họ có thể được cung cấp thông qua các giao thức trong một môi trường mạng lưới. Các yếu tố dữ liệu cần thiết để mô tả chính sách truy cập, mô tả dịch vụ và thông tin giao thức là chìa khóa để xây dựng các dịch vụ tương thích và cũng để phát triển các ứng dụng hướng dịch vụ. Khi bị giới hạn vào các lược đồ thích hợp chúng trở thành đối tượng giao diện có thể được trao đổi dưới dạng tin nhắn bất cứ khi nào thông tin này là cần thiết để thực hiện một chức năng. Trong bối cảnh này, một đăng ký chính nó là một bộ sưu tập có thể được truy cập thông qua một dịch vụ sử dụng các giao thức chuẩn.

Trong khi phạm vi của tiêu chuẩn này được giới hạn cho bốn lớp con của đối tượng đăng ký thể hiện trong Hình 1, một đối tượng tài liệu đã được bao gồm trong biểu đồ thể hiện sự liên tục giữa các tài liệu và bộ sưu tập. Các tài liệu và bộ sưu tập đều là các nguồn lực và có thể được mô tả bằng cách sử dụng các đơn vị thư mục được xác định trong mô hình các yêu cầu chức năng cho biểu ghi thư mục (FRBR) của IFLA. Các tiêu chuẩn mô tả nguồn tin như Các thuật ngữ siêu dữ liệu DCMI cho phép mô tả cả hai, bộ sưu tập và tài liệu và khám phá chúng bằng cách sử dụng các điểm truy cập chung. Các điểm truy cập này đã được ánh xạ tới các yếu tố dữ liệu được định nghĩa trong tiêu chuẩn khi bộ sưu tập cần được xử lý như là các đối tượng đăng ký (xem Chú thích). Các bộ sưu tập trở thành các đối tượng đăng ký khi các thuộc tính và các mối quan hệ sau đây cần được mô tả để hỗ trợ cho việc quản lý và sử dụng chúng hơn là cần thiết cho việc khám phá nguồn tin. Tuy nhiên những người thực hiện có thể lựa chọn mở rộng số các lớp con để hỗ trợ cho việc mô tả các tài liệu hoặc bất kỳ loại đối tượng kinh doanh khác nào mà có thể cần được xử lý như một đối tượng đăng ký để hỗ trợ việc kinh doanh của một cộng đồng.

CHÚ THÍCH: Xem ví dụ, bản đồ lược tả ứng dụng bộ sưu tập DCMI trong Phụ lục E.

4.2  Cấu trúc

Danh mục yếu tố dữ liệu này phản ánh hệ thống phân cấp của mô hình thông tin qua cấu trúc sau đây:

- Điều 5 mô tả các yếu tố dữ liệu áp dụng cho tất cả các đối tượng đăng ký;

- Điều 6 đến 8 mô tả các yếu tố dữ liệu áp dụng cho các bên tham gia, bộ sưu tập và hoạt động;

- Điều 9 mô tả các yếu tố dữ liệu áp dụng cho các dịch vụ;

- Điều 10 mô tả  các yếu tố dữ liệu riêng cho các chính sách truy cập;

- Điều 11 mô tả các yếu tố dữ liệu riêng cho các mô tả dịch vụ;

- Điều 12 mô tả  các yếu tố dữ liệu riêng cho các giao thức dịch vụ;

- Điều 13 mô tả  các yếu tố dữ liệu chung có liên quan đến từ 2 điều trở lên.

Phụ lục A chứa danh sách theo trật tự chữ cái của các yếu tố dữ liệu tham khảo chéo tới các mục từ được đánh số thích hợp.

Các Phụ lục B đến Phụ lục F là phụ lục tham khảo về cách thức tiêu chuẩn này có thể được áp dụng để giải quyết nhu cầu của các thư viện và tổ chức liên quan về các dịch vụ đăng ký.

4.3  Sắp xếp

Mỗi yếu tố trong danh mục yếu tố dữ liệu có mục đánh số riêng của chúng với tên yếu tố dữ liệu là tiêu đề, một phần mô tả định nghĩa mục đích và dạng dữ liệu của chúng. Một yếu tố cũng có thể có hướng dẫn là cách thức sử dụng nó thế nào và ví dụ rút ra từ các ứng dụng hiện có. Các yếu tố dữ liệu của loại hình cũng có một danh sách các thuộc tính của chúng (các yếu tố dữ liệu là thuộc tính hoặc đặc điểm của loại này) với thông tin về việc chúng có bắt buộc hay không trong lớp trên trực tiếp và mức độ thường xuyên chúng có thể xuất hiện.

Phụ lục A cũng bao gồm phần mô tả và danh sách các loại trong đó yếu tố dữ liệu được sử dụng.

CHÚ THÍCH: Ví dụ về các bộ từ vựng có kiểm soát chỉ là hướng dẫn và cần được hợp thức trong các biểu ghi.

4.4  Trách nhiệm

Trách nhiệm có thể có các giá trị kèm theo.

4.4.1  Bắt buộc (M)

Thông tin cho biết rằng một yếu tố dữ liệu phải xuất hiện trong một biểu ghi cụ thể.

4.4.2  Tùy chọn (O)

Thông tin cho biết rằng một yếu tố dữ liệu có thể xuất hiện trong một biểu ghi cụ thể.

4.4.3  Bắt buộc có điều kiện (CM)

Thông tin cho biết rằng một trong hai hoặc nhiều yếu tố dữ liệu phải xuất hiện trong một biểu ghi.

4.4.4  Tùy chọn có điều kiện (CO)

Thông tin cho biết rằng một yếu tố dữ liệu là tùy chọn, nhưng khi nó được sử dụng một trong hai hoặc nhiều yếu tố dữ liệu phải xuất hiện trong một biểu ghi.

CHÚ THÍCH: Trong tiêu chuẩn này, thuộc tính chỉ được ký hiệu như là bắt buộc nếu nó cần được định dạng duy nhất các trường hợp đa lớp. Nó đặc tả sơ lược các yếu tố cần phải là bắt buộc để hỗ trợ việc sử dụng kịch bản riêng.

4.5  Sự xuất hiện

4.5.1     1

Một và chỉ một thể hiện của yếu tố này cần xuất hiện trong một thể hiện của lớp.

4.5.2     0-1

Yếu tố này là tùy chọn nhưng nếu nó xuất hiện phải có một và chỉ một thể hiện

4.5.3     0-N

Yếu tố này không bắt buộc nhưng có thể xuất hiện bất kỳ số lần nào

4.5.4     1-N

Yếu tố này là bắt buộc nhưng có thể xuất hiện bất kỳ số lần nào

4.6  Kiểu dữ liệu

Để phục vụ cho Tiêu chuẩn này các kiểu dữ liệu sau đây được định nghĩa.

4.6.1  Toán tử Bool

Dạng dữ liệu có hai giá trị 1 và 0 [tương đương với đúng và sai]

4.6.2  Lớp

Bộ yếu tố dữ liệu mô tả các đặc điểm trừu tượng của một đối tượng

4.6.3  Ngày/giờ

Chuỗi được tạo thành theo các quy tắc được quy định cho ngày và thời gian trong ISO 8601: 2004

4.6.4  Số thập phân

Dạng dữ liệu gồm các chữ số được biểu diễn trong hệ đếm cơ số 10

4.6.5  Nhãn, lớp

Dạng dữ liệu hỗn hợp được sử dụng khi các giá trị cần được kết hợp với một danh mục chuẩn.

Danh mục chuẩn có thể là một danh sách cơ quan đăng ký, một bộ từ vựng có kiểm soát hoặc một bộ các quy tắc quản lý hình thức của giá trị. Yếu tố dữ liệu của danh mục chuẩn là tùy chọn với hai lý do: danh mục chuẩn có thể rút ra từ giá trị không cần quy định rõ ràng; hoặc một quyết định đã được đưa ra không kết hợp giá trị với một danh mục chuẩn trong một bối cảnh cụ thể.

Trong các trường hợp khi một chuỗi được kết hợp với một bộ từ vựng có kiểm soát, có thể cần ghi lại các giá trị không bao gồm trong danh sách cơ bản, thiết lập giá trị khác và ghi lại chuỗi này vào giá trị khác.

Lược đồ XML liên kết các yếu tố dữ liệu của lớp Nhãn có thể được tiêu chuẩn hóa lại cho các yếu tố kiểu chuỗi với danh mục chuẩn được mã hóa như một thuộc tính XML.

CHÚ THÍCH: Lớp Nhãn trong tiêu chuẩn này không tương đương với kiểu dữ liệu liệt kê trong XML. Mặc dù một số yếu tố dữ liệu của lớp này có thể có các giá trị được lấy từ một danh sách có kiểm soát đơn giản mà có thể được liệt kê trong một liên kết lược đồ XML, một số khác sẽ có các giá trị được tạo ra độc lập bởi một cơ quan đăng ký, hoặc rút ra các giá trị của chúng từ các bộ sưu tập thuật ngữ được bảo trì riêng biệt.

Trong một lược đồ XML liên kết một yếu tố dữ liệu của lớp Nhãn đến một yếu tố dữ liệu kiểu liệt kê, sử dụng các qui ước tình huống sử dụng (use case) XML trừ khi các thuật ngữ này không dễ dàng được chuyển đổi từ một tình huống đến tình huống khác để có kết quả hiển thị.

4.6.5.1 Giá trị, chuỗi

Chuỗi hoặc mã có thể cần thiết để kết hợp với một danh mục chuẩn để kiểm soát hình thức hoặc nội dung của nó hoặc để tạo cho nó duy nhất trong một bối cảnh cụ thể.

4.6.5.2 Cơ quan có thẩm quyền, chuỗi

Cơ quan kiểm soát hình thức hoặc nội dung của một giá trị hoặc tính duy nhất của nó trong một bối cảnh cụ thể.

4.6.5.3  Giá trị khác, chuỗi

Chuỗi thể hiện giá trị khác khi “Khác" được ghi nhận là giá trị

4.6.6  Siêu dữ liệu, lớp

Dạng dữ liệu hỗn hợp đảm bảo việc nhúng dữ liệu đã định dạng vào một lược đồ mở rộng được thiết kế

Kiểu dữ liệu của bất kỳ yếu tố nào trong danh mục yếu tố dữ liệu có thể được thay thế bằng kiểu dữ liệu siêu dữ liệu nếu có yêu cầu mở rộng thông tin được thu thập, lưu trữ và trao đổi để đáp ứng nhu cầu cụ thể của một cộng đồng dự kiến.

4.6.6.1  Định dạng siêu dữ liệu, nhãn

Chuỗi hoặc mã quy định định dạng siêu dữ liệu

VÍ DỤ:

1  CERIF (Common European research information format- định dạng thông tin nghiên cứu chung Châu Âu)

2  DCMI (Dubin Core Metadata Initiative metadata terms-Thuật ngữ siêu dữ liệu của Sáng kiến siêu dữ liệu Dublin Core)

3  EAC (Encoded archival context-Ngữ cảnh lưu trữ được mã hóa)

4  EAD (Encoded archival description-Mô tả tài liệu lưu trữ được mã hóa)

5  EbXML (OASIS/ebXLM registry services specification- đặc điểm kỹ thuật của các dịch vụ đăng ký OASIS/ebXLM)

6  IESR (ISER [Information Environment Service Registry] application profile- Diện ứng dụng đăng ký dịch vụ môi trường thông tin ISER)

7  LOM (Learning object metadata- Siêu dữ liệu đối tượng học tập)

8  MADS (Metadata Authority description schema-Lược đồ mô tả danh mục chuẩn siêu dữ liệu)

9  MARC (Machine-readable cataloging-Biên mục đọc máy)

10  MODS (Metadata object description schema-Lược đồ mô tả đối tượng siêu dữ liệu)

11  RSLP (Research Support Libraries Programme collection description-Mô tả bộ sưu tập của Chương trình Thư viện hỗ trợ nghiên cứu)

12  UDDI (Universal description, discovery and integration-Mô tả, khám phá và tích hợp phổ cập)

13  WSDL (Web service definition language-Ngôn ngữ định nghĩa dịch vụ web)

14  X.500

15  XACML (sXtensible Access Control Markup Language-Ngôn ngữ đánh dấu kiểm soát truy cập mở rộng)

16  Z39.91-200x (NISO Z39.92-200x, Collection description specification-Đặc điểm kỹ thuật mô tả bộ sưu tập)

17  Z39.91-200x (NISO Z39.92-200x, Information retrieval service description specification- Đặc điểm kỹ thuật mô tả dịch vụ tìm tin)

18   ZeeRex

4.6.6.2  Bindata, chuỗi

Yếu tố chứa siêu dữ liệu mã hóa theo Base64

4.6.6.3  Dữ liệu XML

Chuỗi

Yếu tố chứa siêu dữ liệu mã hóa theo XML

4.6.7  Số nguyên dương

Kiểu dữ liệu bao gồm tất cả các số nguyên với giá trị lớn hơn không

4.6.8  Chuỗi ngôn ngữ tuần tự

Bản đăng ký quốc gia được xuất bản ở các quốc gia có hai hoặc đa ngôn ngữ và các bản đăng ký quốc gia và khu vực nhằm phục vụ việc sử dụng quốc tế cần sử dụng chuỗi ngôn ngữ tuần tự để ghi lại ngôn ngữ bằng chuỗi, không chuyển đổi nếu nó đã được chuyển từ ngôn ngữ gốc và hệ thống được sử dụng để tạo ra sự chuyển đổi này. Khi thực thi chuỗi ngôn ngữ tuần tự có thể được chuẩn hóa lại với chuỗi mà ở đó không yêu cầu xuất bản một đăng ký bằng một hoặc nhiều ngôn ngữ hoặc ngôn ngữ kiểu ký tự và không có chuyển đổi nào được thực hiện.

VÍ DỤ

1  Đăng ký của Canada được xuất bản bằng tiếng Pháp và tiếng Anh

2  Đăng ký của New Zealand được xuất bản bằng tiếng Maori và tiếng Anh

3  Đăng ký của Trung Quốc được xuất bản bằng tiếng Trung Quốc và được phiên âm bằng cách sử dụng hệ thống phiên âm Hán Việt.

4.6.8.1  Chuỗi ngôn ngữ, lớp

Giá trị của một yếu tố được biểu đạt bằng một ngôn ngữ cụ thể và kiểu chuỗi ngôn ngữ.

Tạo lập một chuỗi ngôn ngữ cho mỗi ngôn ngữ và kiểu chuỗi ngôn ngữ. Sử dụng mặc định để cho biết một chuỗi được sử dụng là mặc định khi không có ngôn ngữ cụ thể hoặc kiểu chuỗi ngôn ngữ hoặc hệ thống kiểu chuỗi ngôn ngữ được yêu cầu.

4.6.8.1.1  Giá trị chuỗi ngôn ngữ, chuỗi

Giá trị văn bản của một chuỗi ngôn ngữ

4.6.8.1.2  Kiểu chuỗi ngôn ngữ, nhãn

Mã hoặc chuỗi phân định bản chất của chuỗi ngôn ngữ khi nó đã được chuyển đổi từ dạng gốc của nó

VÍ DỤ: Tương đương, Được dịch, Được chuyển ngữ, Được phiên âm

4.6.8.1.3  Hệ thống kiểu chuỗi ngôn ngữ, nhãn

Tiêu chuẩn hoặc hệ thống cho phép chuyển ngữ hoặc phiên âm

VÍ DỤ ISO 9, ISO 259, ISO 843

4.6.9  Chuỗi

Kiểu dữ liệu bao gồm một trật tự của một hoặc nhiều ký tự

4.6.10  Thời gian

Chuỗi được tạo lập tuân theo các quy tắc được quy định cho thời gian trong ISO 8601: 2004

Các yếu tố dữ liệu kiểu Ngày/giờ, thời gian có thể được lưu dưới           hình thức trình bày thời gian địa phương dài đến mức có thể được chuyển đổi khi xuất sang giờ quốc     tế (UTC) hoặc thời gian địa phương được bù theo giờ UTC.

4.7  Các thuộc tính

Các thuộc tính được trình bày dưới dạng bảng với các thông tin sau đây

4.7.1  Ref.

Tham chiếu

Số của mục có yếu tố tham chiếu

4.7.2  Thuộc tính

Tên của yếu tố tham chiếu

4.7.3  Obl

Trách nhiệm

Thông tin về việc có hay không một yếu tố dữ liệu bị bắt buộc trong một biểu ghi cụ thể

4.7.4  Occ

Lặp

Thông tin về việc có hay không một yếu tố dữ liệu có thể được lặp trong một biểu ghi cụ thể

4.7.5  Kiểu dữ liệu

Kiểu dữ liệu của một yếu tố tham chiếu

CHÚ THÍCH: Danh sách các thuộc tính không được chú thích hoặc đánh số riêng biệt vì chúng có thể được tham chiếu duy nhất trong tiêu chuẩn bởi số và tiêu đề mục. Chúng tạo thành một phần hợp nhất của đề mục và hỗ trợ cho việc định lượng các thuộc tính của một yếu tố dữ liệu dưới một hình thức dễ đọc.

5  Đối tượng đăng ký

Kiểu dữ liệu: Lớp

Thực thể đóng vai trò trong việc tiến hành công việc trong một cộng đồng hoặc lĩnh vực cụ thể

Một đối tượng đăng ký cần thể hiện một bên tham gia, bộ sưu tập, hoạt động hoặc dịch vụ. Các yếu tố bắt buộc duy nhất là khóa đối tượng đăng ký, ngày biểu ghi được tạo lập và ngày biểu ghi sửa đổi lần cuối. Các yếu tố khác có thể được quy định là bắt buộc trong cấu hình phù hợp với tiêu chuẩn này.

Tùy theo bối cảnh kinh doanh, một bên tham gia, bộ sưu tập, hoạt động có thể là đối tượng đăng ký chính được mô tả trong một bao gói hiển thị hoặc nhập hoặc xuất với các đối tượng đăng ký cấp 2 được tham chiếu thông qua yếu tố quan hệ.

Một đối tượng đăng ký có thể đứng riêng với các mục đích đóng góp hoặc khai thác hoặc tạo thành một phần của một đăng ký được phát triển và duy trì bởi một doanh nghiệp, cộng đồng hoặc lĩnh vực cụ thể và cung cấp truy cập hoặc chia sẻ thông qua một bộ giao thức được chấp nhận.

Việc sử dụng phạm vi ngày để xác định tình trạng hoạt động của một đối tượng đăng ký hoặc thiết lập cờ trạng thái hoạt động ở nơi có ngày bắt đầu hoặc kết thúc khi trạng thái hoạt động cần được ghi lại.

Để nhóm hoặc lọc các đối tượng đăng ký được tập hợp trong một đăng ký quốc tế theo nước, ghi lại ít nhất một thể hiện vị trí với một phần địa chỉ hoặc địa chỉ vật lý của loại “nước". Tương tự, trong một đối tượng đăng ký để phục vụ sử dụng quốc tế, ghi lại ít nhất một thể hiện ngôn ngữ là khai báo về ngôn ngữ chính của đối tượng đăng ký. Nếu có yêu cầu tương đương về ngôn ngữ, khai báo từng ngôn ngữ.

VÍ DỤ

1) Bên tham gia

i. Người tạo lập hoặc người có quyền

ii. Chủ sở hữu hoặc người quản lý bộ sưu tập

iii. Chủ sở hữu hoặc người quản lý hoạt động

iv. Chủ sở hữu hoặc người quản lý dịch vụ

v. Khách hàng, người tham gia hoặc người sử dụng.

2) Bộ sưu tập

i. Tác phẩm tập hợp (ví dụ, bộ dữ liệu, lưu trữ cá nhân)

ii. Kho (ví dụ, trung tâm dữ liệu, trung tâm tư liệu, kho lưu trữ cho một tổ chức, bộ sưu tập thư viện, bộ sưu tập phòng trưng bày, bộ sưu tập bảo tàng)

iii. Mục lục hoặc bảng chỉ mục (bảng chỉ mục hoặc cơ sở dữ liệu địa phương, liên hiệp (consortium) quốc gia hoặc quốc tế)

iv. Đăng ký là bộ sưu tập theo đúng nghĩa của nó

3) Hoạt động

i. Khóa học (ví dụ, hội thảo chuyên đề, thí nghiệm, hoạt động thể chất)

ii. Sự kiện (ví dụ, hội nghị, họp, biểu diễn, hội thảo)

iii. Dự án (ví dụ, dự án số hóa, dự án nghiên cứu)

4) Dịch vụ

i. Dịch vụ quản lý bộ sưu tập

ii. Dịch vụ nộp và cung cấp nội dung (ví dụ, cổng thông tin METS)

iii. Dịch vụ thu thập siêu dữ liệu (ví dụ, cổng thông tin OAI)

iv. Dịch vụ phát hiện (mục lục hoặc bảng chỉ mục, cổng thông tin đa tìm tin hoặc mục tiêu tìm kiếm)

v. Dịch vụ thiết bị giải (ví dụ, thiết bị giải OpenURL)

vi. Dịch vụ mượn lẫn nhau (ví dụ, mượn theo liên hiệp, mượn liên thư viện, triển lãm)

vii. Dịch vụ tra cứu

viii. Đăng ký là dịch vụ theo đúng nghĩa của nó.

5.1  Khóa đối tượng đăng ký, nhãn

Chuỗi được dùng cho các mục đích thích ứng và liên kết để phân biệt một đối tượng đăng ký với các đối tượng khác trong một bối cảnh kinh doanh nhất định hoặc duy nhất trên toàn cầu.

Trong bất kỳ việc thực hiện nào, một yếu tố hoặc tổ hợp các yếu tố sẽ cần được lựa chọn là một khóa để thích ứng hoặc một khóa được cung cấp. Khóa này có thể là một giá trị ký hiệu nhận dạng mặc định hoặc để hỗ trợ cho đăng ký dựa trên mô hình dữ liệu X.500 hoặc LDAP, tên chính thức của một đối tượng đăng ký như nó có thể được xây dựng từ một tổ chức thứ bậc của các mục từ.

Trong tiêu chuẩn này khóa đối tượng đăng ký được định nghĩa rõ ràng là một yếu tố để giảm tải việc phải phân tích ký hiệu nhận dạng hoặc các thể hiện tên để rút ra một chuỗi đơn duy nhất.

Do tầm quan trọng của khóa này trong việc nhận dạng và liên kết đến các đối tượng đăng ký liên quan bên ngoài bối cảnh của một dịch vụ đăng ký đơn lẻ, nó cần được biểu đạt hoặc như một URI hoặc như một nhãn trong một danh mục chuẩn bắt buộc bằng cách xác định danh mục chuẩn mà trong đó giá trị của chuỗi này là duy nhất.

Nếu một ký hiệu nhận dạng được sử dụng làm khóa đối tượng đăng ký, chọn một mà có thể sử dụng như một ký hiệu nhận dạng duy nhất toàn cầu cho tất cả các mục trong đăng ký này, bao gồm các đối tượng con. Nếu tên chính thức được sử dụng, đảm bảo rằng các thay đổi tên được quản lý bằng cách ghi lại tên cũ là tên chính thức với phạm vi ngày thích hợp.

5.2  Ký hiệu nhận dạng, lớp

Phương tiện duy nhất toàn cầu để phân biệt một đối tượng đăng ký với đối tượng khác

Yếu tố ký hiệu nhận dạng có một tập đầy đủ các thuộc tính tùy chọn đảm bảo lịch sử của một ký hiệu nhận dạng được duy trì bằng một danh mục chuẩn chỉ định. Tuy nhiên có thể chuẩn    hóa lại yếu tố nhãn kiểu dữ liệu nếu không có yêu cầu duy trì lịch sử của một ký hiệu nhận dạng.

Sử dụng phạm vi ngày để xác định trạng thái hoạt động của một ký hiệu nhận dạng hoặc khai báo cờ trạng thái hoạt động khi có ngày bắt đầu và kết thúc.

Cùng một ký hiệu nhận dạng có thể nhận dạng một hoặc nhiều đối tượng đăng ký trên một giai đoạn thời gian nhưng nó cần chỉ có một trạng thái hoạt động trong một thể hiện nhận dạng.

Cùng một ký hiệu nhận dạng có thể đóng một hoặc nhiều vai trò của ký hiệu nhận dạng nhưng chỉ một ký hiệu nhận dạng sẽ là ký hiệu nhận dạng mặc định.

CHÚ THÍCH: Nhiều tiêu chuẩn hiện hành hoặc đang được xây dựng để đảm bảo cho việc xác định các đối tượng đăng ký phù hợp. Các tiêu chuẩn này bao gồm:

- ISO 15511, for the identifier for libraries and related organisations (ISIL) (cho ký hiệu nhận dạng đối với thư viện và các tổ chức liên quan)

- ISO 26324, for the identifier for digital object identifier (DOI) system (cho ký hiệu nhận dạng đối với hệ thống nhận dạng đối tượng số)

- ISO 27729, for the identifier for International Standard name identifier (ISNI) (Cho ký hiệu nhận dạng đối với ký hiệu nhận dạng tên chuẩn quốc tế)

- ISO 27730, for the identifier for International standard collection identifier (ISCI) (cho ký hiệu nhận dạng đối với ký hiệu nhận dạng bộ sưu tập chuẩn quốc tế)

Ký hiệu nhận dạng Lớp trong tiêu chuẩn này cũng cấp các yếu tố dữ liệu để ghi lại và quản lý các ký hiệu nhận dạng như vậy nhưng không quy định việc sử dụng chúng. Tuy nhiên, nơi một đối tượng đăng ký đã được gán một ký hiệu nhận dạng chuẩn quốc tế thì dấu này sẽ được bao gồm như một thể hiện của ký hiệu nhận dạng.

5.2.1  Giá trị ký hiệu nhận dạng, nhãn

Trật tự của các ký tự hoặc từ xác định duy nhất một đối tượng đăng ký trong miền xác định của một danh mục chuẩn cụ thể hoặc là duy nhất toàn cầu.

VÍ DỤ

1) Biblioteca nazionale centrale - Roma (Authority: ISIL + Value: IT-RM0267)- Thư viện Quốc gia Trung tâm - Roma (Cơ quan có thẩm quyền: ISIL + Giá trị: IT-RM0267)

2) Landmap Shuttle Radar Topography Mission (Authority: URI + value: http://purl.org/poi/iesr.ac.uk/1152526728-8555)- Dự án lập bản đồ địa hình thế giới bằng rada tàu con thoi (Cơ quan có thẩm quyền: URI + giá trị: http://purl.org/poi/iesr.ac.uk/1152526728-8555)

3) A.C.T. Durg Indicators Project, 1987-1989 (Authority: ASSDA + value: au.edu.anu.assda.ddi.00935)-Dự án các chỉ số Durg, 1987-1989 (Cơ quan có thẩm quyền: ASSDA + giá trị: au.edu.anu.assda.ddi.00935)

4) Sheet Music Consortium (Authority: URI + value: http://digital.library.ucla.edu/sheetmusic/)-Liên hiệp bản nhạc (Cơ quan có thẩm quyền: URI + giá trị: http://digital.library.ucla.edu/sheetmusic/)

5.2.2  Vai trò ký hiệu nhận dạng, nhãn

Từ hoặc cụm từ cho biết chức năng hoặc mục đích của ký hiệu nhận dạng trong một giao dịch kinh doanh trong một cộng đồng cụ thể

VÍ DỤ: Biểu tượng giao thức ILL, biểu tượng ILL, số biểu ghi cục bộ, số kinh doanh chuẩn, biểu tượng mục lục liên hợp, mật khẩu

5.3  Tên, lớp

Từ hoặc cụm từ hoặc ký tự đứng đầu dùng để chỉ một đối tượng đăng ký

Sử dụng tên để lưu giữ tên chính thức của một đối tượng đăng ký và bất kỳ tên khác nào của nó, hoặc đã biết. Tên chính thức cũng có thể được dùng như là khóa đối tượng đăng ký.

Sử dụng phạm vi ngày để xác định trạng thái hoạt động của một tên hoặc khai báo cờ trạng thái hoạt động khi không có ngày bắt đầu hoặc ngày kết thúc. Chú ý rằng tên của vai trò tên “tên trước đây” có thể không có phạm vi ngày kết thúc mở hoặc khai báo cờ hoạt động là đúng (true).

5.3.1  Vai trò tên, nhãn

Mã hoặc chuỗi xác định chức năng hoặc mục đích của một tên

VÍ DỤ: Tên chính thức, tên khác, tên viết tắt, tên rút gọn, tên cũ

5.3.2  Phần tên, lớp

Một yếu tố của một tên có cấu trúc hoặc một tên đầy đủ nếu nó không có cấu trúc

Sử dụng một thể hiện đơn của phần tên cho một tên không có cấu trúc hoặc nhiều thể hiện, cùng với dạng phần tên, khi cần tên có cấu trúc, ví dụ, khi cần sắp xếp, định dạng hoặc tìm kiếm trên các phần của một tên.

Xử lý các phần tên trong các ngôn ngữ hoặc hệ thống ngôn ngữ khác nhau không giống các biểu hiện riêng biệt của phần tên nhưng giống một tuần tự của chuỗi đa ngữ. Các chuỗi đa ngữ có thể được bao gồm vào tên của đối tượng đăng ký trong ngôn ngữ chính thức của nó cũng như việc dịch nó sang ngôn ngữ đăng ký, và đối với bộ ký tự phi la tinh, một dạng phiên âm hoặc chuyển tự nếu dữ liệu hỗ trợ việc này. Tuy nhiên việc dịch hoặc phiên âm có thể chỉ là một hình thức áp dụng được thực hiện trong một số bối cảnh.

Khi thực hiện, các phần tên có thể được xác định như các thuộc tính cụ thể của tên thay vì sử dụng một lớp đối tượng riêng biệt.

5.3.2.1  Giá trị phần tên, chuỗi ngôn ngữ tuần tự

Giá trị văn bản của một phần tên

5.3.2.2  Dạng phần tên, nhãn

Mã hoặc chuỗi nhận biết bản chất của một phần tên

VÍ DỤ

1) MARC21       100 (tên riêng, họ, dòng họ, số hiệu, danh hiệu)

2) MARC 21      110 (tên tập thể/pháp quyền, đơn vị trực thuộc)

5.4  Quan hệ, lớp

Cho biết đối tượng đăng ký được kết hợp với một đối tượng đăng ký khác

Tạo lập một thể hiện quan hệ cho tất cả các quan hệ cần được mô tả theo một hoặc hai hướng. Dùng phạm vi ngày để xác định trạng thái hoạt động của quan hệ hoặc khai báo cờ trạng thái hoạt động khi không có ngày bắt đầu hoặc kết thúc.

5.4.1  Dạng quan hệ, nhãn

Mã hoặc chuỗi nhận biết bản chất cụ thể của mối quan hệ giữa một đối tượng đăng ký và các đối tượng khác

VÍ DỤ

1  Cá nhân-cá nhân (có mẹ; là mẹ của; có vợ hoặc chồng/là vợ hoặc chồng của; là đối tác của/có đối tác; là vai trò của/có vai trò)

2  Nhóm-cá nhân (có thành viên/là thành viên của, có vị trí, là vị trí tại, có quan hệ, là quan hệ của)

3  Nhóm-nhóm (có một phần/là một phần của; gộp vào/được gộp bởi; có thẩm quyền cho/là thẩm quyền của; hợp nhất, được hợp nhất với; có mối quan hệ đối ứng với)

4  Bên tham gia- sưu tập (sở hữu/được sở hữu bởi; thu thập/được thu thập bởi; là vị trí của/được đặt ở, nắm quyền về/có chủ quyền, là chủ sở hữu quyền liên lạc của/có chủ quyền liên lạc)

5  Bên tham gia-Hoạt động (sở hữu/được sở hữu bởi; vận hành/được vận hành bởi)

6  Bộ sưu tập- sưu tập (có phần/là phần của; mô tả/được mô tả bởi; mô tả mục tin trong/có mục tin được mô tả bởi; là vị trí của/được đặt ở; chứa; có liên kết với)

7  Hoạt động-Hoạt động (có một phần/là một phần của)

8  Bên tham gia-Dịch vụ (là người dùng của/có người dùng; là khách hàng của/có khách hàng; sở hữu/được sở hữu bởi; quản lý/được quản lý bởi)

9  Bộ sưu tập-Dịch vụ (có sẵn trên/ làm cho có sẵn)

10  Hoạt động-Dịch vụ (có sẵn trên/làm cho có sẵn)

11  Dịch vụ-Dịch vụ (có một phần/là một phần của)

5.4.2  Khóa đối tượng đăng ký liên quan, nhãn

Chuỗi xác định duy nhất một đối tượng đăng ký liên quan

5.4.3  Ký hiệu nhận dạng quan hệ, nhãn

Thông tin quy định bản chất của mối quan hệ

VÍ DỤ: Một bộ dữ liệu với nguồn cấp dữ liệu RSS được cung cấp bởi một dịch vụ của kho mà trong đó bộ dữ liệu được lưu giữ. Trong trường hợp này dịch vụ kho có thể được ghi lại như là một đối tượng đăng ký liên quan và một ký hiệu nhận dạng quan hệ được sử dụng để ghi URI của nguồn cung cấp hoặc các đối số cần thiết được bổ sung cho khóa dịch vụ để nhận dạng duy nhất nguồn cấp dữ liệu.

5.5  Chủ đề, nhãn

Từ hoặc cụm từ cho biết chủ đề kết hợp với một đối tượng đăng ký

Thông thường, chủ đề sẽ được biểu đạt bằng các từ khóa, cụm từ khóa hoặc các mã số phân loại từ một bộ từ vựng có kiểm soát hoặc một khung phân loại chính thức.

VÍ DỤ

1  Bên tham gia (lĩnh vực hoạt động)

2  Cá nhân (nghề nghiệp)

3  Bộ sưu tập, hoạt động (chủ đề)

5.6  Sự kiện, lớp

Một cái gì đó xảy ra tại một vị trí hoặc thời điểm xác định

Sử dụng sự kiện để tổ chức các sự kiện chính trong tiểu sử hoặc lịch sử của một đối tượng đăng ký.

5.6.1  Loại sự kiện, lớp

Mã hoặc chuỗi nhận dạng bản chất của một sự kiện

Sử dụng loại sự kiện để phân biệt một loại sự kiện với loại khác và để nhóm các sự kiện cùng một loại.

Bản thể luận cho loại sự kiện sẽ phụ thuộc vào lớp con và loại đối tượng đăng ký.

VÍ DỤ

1  Cá nhân (ngày sinh, ngày mất, ngày cưới, hoạt động, triển lãm, bằng cấp, giải thưởng)

2  Nhóm (cơ quan, sáp nhập, giải thể)

5.7  Ngày biểu ghi được tạo lập, Ngày/giờ

Ngày/giờ biểu ghi đối tượng đăng ký được tạo lập

Dùng ghi ngày biểu ghi được tạo lập để cho phép dễ dàng nhận dạng các đối tượng mới ngay cả khi một bộ đầy đủ các mô tả chi tiết biểu ghi đã được mã hóa.

Ngày được ghi phải là ngày đối tượng đăng ký được tạo lập, không phải ngày biểu ghi được đưa vào đăng ký.

5.8  Ngày biểu ghi được sửa đổi lần cuối, Ngày/giờ

Ngày/giờ biểu ghi đối tượng đăng ký hoặc bất kì yếu tố dữ liệu của nó được sửa đổi lần cuối cùng

Dùng ngày biểu ghi được sửa đổi lần cuối để cho phép dễ nhận dạng các đối tượng đăng ký được cập nhật ngay cả khi một bộ đầy đủ các mô tả chi tiết biểu ghi đã được mã hóa.

Ngày được ghi cần là ngày đối tượng đăng ký được cập nhật bằng việc bổ sung nội dung mới, không phải ngày biểu ghi được đưa vào đăng ký hoặc được chuyển tới một nền hệ thống đăng ký mới.

6  Bên tham gia

Kiểu dữ liệu: Lớp con

Người hoặc nhóm người có vai trò liên quan đến kinh doanh của một cộng đồng hoặc lĩnh vực cụ thể

Tiêu chuẩn này phân biệt hai loại bên tham gia chính:

- Cá nhân

Người hoặc danh tính giả định bởi một hoặc nhiều người

- Nhóm

Một hoặc nhiều người hành động như một gia đình, nhóm, hội, quan hệ đối tác hoặc phối hợp.

VÍ DỤ

1) Người tạo lập hoặc người sở hữu quyền

2) Người sở hữu hoặc người quản lý bộ sưu tập

3) Người sở hữu hoặc người quản lý hoạt động

4) Người sở hữu hoặc người quản lý dịch vụ

5) Khách hàng, người tham gia và người sử dụng

6.1  Loại bên tham gia, nhãn

Mã hoặc chuỗi phân loại một bên tham gia

Sử dụng loại bên tham gia để phân biệt giữa những người và những nhóm như được định nghĩa ở trên. Sử dụng các thể hiện bổ sung của loại bên tham gia cho các loại bổ sung (nhỏ) hoặc xử lý cách khác các thể hiện này thông qua trật tự phân cấp của các lớp con hoặc một sơ đồ phân cấp.

VÍ DỤ

1  Nhóm (gia đình, tổ chức).

2  Gia đình (gia tộc, triều đại, đơn vị gia đình, chế độ mẫu hệ, chế độ gia trưởng).

3  Tổ chức (phối hợp, giáo dục, chính quyền [địa           phương, quốc gia, bang], tư nhân).

4  Thư viện và các tổ chức liên quan (cơ quan lưu trữ, hiệu sách, trường đại học, trung tâm tư liệu, nhà cung cấp tài liệu, phòng trưng bày, trường sau đại học, nhà môi giới thông tin, viện công nghệ, thư viện, trường thư viện, nhà cung cấp thư viện, bảo tàng, trường cấp 1, nhà xuất bản, trường cấp 2, đại học).

5  Thư viện (thư viện học viện, thư viện nghệ thuật, thư viện chi nhánh, thư viện nguồn tin trung tâm, thư viện trường đại học, thư viện của công ty, thư viện cơ sở giáo dưỡng, thư viện nha khoa, thư viện chính phủ, thư viện lịch sử, thư viện bệnh viện, thư viện viện công nghệ, thư viện luật, liên hiệp thư viện, thư viện y khoa, thư viện âm nhạc, thư viện quốc gia, thư viện điều dưỡng, thư viện quốc hội, thư viện tư nhân, thư viện công cộng, thư viện vùng, thư viện trường học, thư viện các bộ sưu tập đặc biệt, thư viện bang, thư viện viện công nghệ, thư viện đại học, thư viện cựu chiến binh).

Cũng sử dụng loại tên cho bất kỳ khía cạnh nào của bên tham gia như giới tính, lĩnh vực hoạt động, di sản, loại ngành công nghiệp hoặc thẩm quyền mà có thể được làm rõ thông qua một cặp giá trị/danh mục chuẩn đã được hỗ trợ sẵn bởi đối tượng đăng ký.

Khi thực hiện, các tổ hợp giá trị/danh mục chuẩn của loại bên tham gia khác nhau có thể được xử lý như các thuộc tính riêng biệt bằng cách làm phẳng hệ thống phân cấp.

Sử dụng sự kiện cho các thuộc tính cần thiết được kết hợp với phạm vi ngày hoặc vị trí, ví dụ, danh hiệu.

7  Bộ sưu tập

Kiểu dữ liệu: lớp con

Tập hợp của các đối tượng vật lý hoặc kỹ thuật số được xử lý như một đơn vị cho các mục đích kinh doanh.

Tiêu chuẩn này định nghĩa bốn loại bộ sưu tập chính:

- Tác phẩm tập thể

Nội dung được biên soạn tạo ra là các tác phẩm riêng và độc lập và được tập hợp thành một bộ chung để phân phối và sử dụng;

- Kho

Bộ sưu tập của các đối tượng vật lý hoặc kỹ thuật số được biên soạn cho các mục đích thông tin và tư liệu và/hoặc để lưu trữ và bảo quản;

- Mục lục hoặc bảng chỉ mục

Bộ sưu tập các mô tả nguồn tin mô tả nội dung của một hoặc nhiều kho hoặc các tác phẩm tập thể;

- Đăng ký

Bộ sưu tập của các đối tượng đăng ký được biên soạn để hỗ trợ việc kinh doanh của một cộng đồng.

Hình 2 minh họa mối quan hệ giữa bốn loại bộ sưu tập. Các tài liệu và các tác phẩm tập thể là bộ dữ liệu nằm trong các kho. Các mục lục và bảng chỉ mục mô tả nội dung các tác phẩm tập thể và kho. Các đăng ký mô tả tác phẩm tập thể, kho, danh mục hoặc bảng chỉ mục và đăng ký khác. Trong mọi trường hợp, siêu bộ sưu tập và bộ sưu tập con sẽ được mô tả bằng các sử dụng quan hệ "Có một phần/là một phần của".

Hình 2 - Các loại bộ sưu tập

VÍ DỤ

1  Lưu vực sông của Úc năm 1997 (tác phẩm tập thể);

2  Khoa học địa chất Úc (kho);

3  Danh mục sản phẩm Khoa học địa chất Úc (Mục lục hoặc Bảng chỉ mục);

4  Danh mục dữ liệu không gian Úc (Đăng ký).

7.1  Loại bộ sưu tập, nhãn

Mã hoặc chuỗi xác định bản chất hoặc việc phân loại một bộ sưu tập.

Sử dụng loại bộ sưu tập để phân biệt giữa tác phẩm tập thể, kho, mục lục hoặc bảng chỉ mục và đăng ký như được định nghĩa ở trên. Sử dụng các thể hiện bổ sung của loại bộ sưu tập cho các loại con hoặc xử lý khác các loại này thông qua một hệ thống phân cấp các lớp con hoặc một sơ đồ phân cấp.

VÍ DỤ: Bảng từ vựng loại mô tả bộ sưu tập DCMI xác định ba loại mục lục hoặc bảng chỉ mục con:

- Trợ giúp tìm phân tích

- Trợ giúp tìm thứ bậc

- Trợ giúp tìm định chỉ mục.

Cũng sử dụng loại bộ sưu tập với các khía cạnh khác của bộ sưu tập như đối tượng sử dụng mà có thể được làm rõ thông qua một cặp giá trị/danh mục chuẩn và những khía cạnh không được hỗ trợ sẵn bằng đối tượng đăng ký hoặc Mô tả sơ lược bộ sưu tập.

Khi thực hiện, các tổ hợp giá trị/danh mục chuẩn của loại bộ sưu tập khác nhau có thể được thực hiện như các thuộc tính riêng bằng cách làm phẳng cấu trúc phân cấp.

7.2  Mô tả sơ lược bộ sưu tập, lớp

Phương tiện làm rõ quy mô và tốc độ tăng trưởng của một bộ sưu tập

Khai báo Mô tả sơ lược bộ sưu tập cho toàn bộ bộ sưu tập bằng cách để trống loại nguồn tin.

Để trống các thuộc tính như Phương pháp bổ sung trong Mô tả sơ lược bộ sưu tập đối với loại nguồn tin cụ thể nếu nó được kế thừa từ hồ sơ của toàn bộ bộ sưu tập.

Sử dụng phạm vi ngày để ghi phạm vi của ngày mà trên đó các nguồn tin trong bộ sưu tập (nếu loại nguồn tin được bỏ trống) hoặc của loại nguồn tin quy định đã được tạo lập.

7.2.1  Khóa Mô tả sơ lược bộ sưu tập, chuỗi

Chuỗi xác định duy nhất hồ sơ một bộ sưu tập.

7.2.2  Số đơn vị, số nguyên dương

Chỉ ra quy mô của bộ sưu tập dựa trên một hệ đo lường quy định như các đối tượng (sách hoặc bản ghi hình ảnh) hoặc các tài liệu (siêu dữ liệu) thư mục.

7.2.3  Tăng trung bình hàng năm, số nguyên dương

Số đơn vị mà theo đó một bộ sưu tập tăng trong năm dựa trên một loại đơn vị đo quy định và chính sách bổ sung

7.2.4  Giảm trung bình hàng năm, số nguyên dương

Số đơn vị mà theo đó một bộ sưu tập giảm trong năm dựa trên một loại đơn vị đo quy định và chính sách thanh lọc.

7.2.5  Chính sách bổ sung

Điều kiện và các tiêu chí lựa chọn kiểm soát việc bổ sung tài liệu cho một bộ sưu tập

VÍ DỤ: Đóng, thụ động, chủ động, từng phần

7.2.6  Định kỳ bổ sung, nhãn

Tần suất mà với nó tài liệu được bổ sung vào một bộ sưu tập

VÍ DỤ: Hằng năm, hai tháng một lần, một tuần hai lần, hai tuần một lần, nửa năm một lần, hai năm một lần, ba năm một lần, ba lần một tuần, ba lần một tháng, cập nhật liên tục, hàng tháng, hàng quý, một tháng hai lần, ba lần một năm, hàng tuần, hoàn toàn bất thường.

7.2.7  Phương pháp bổ sung, nhãn

Hình thức bổ sung được sử dụng để tăng thêm tài liệu cho một bộ sưu tập

VÍ DỤ: Lưu chiểu, tặng, mua, mượn, cho phép, tạo lập tài liệu

7.2.8  Chính sách thanh lọc

Điều kiện và tiêu chí lựa chọn quản lý việc loại bỏ hoặc lưu trữ các tài liệu từ một bộ sưu tập

VÍ DỤ: Thời gian phục vụ, số lượt sử dụng, tính độc đáo

7.2.9  Diện bao quát, lớp

Phương tiện làm rõ phạm vi của một bộ sưu tập

Sử dụng diện bao quát không quy định loại nguồn tin trong Mô tả sơ lược bộ sưu tập để mô tả diện bao quát của toàn bộ bộ sưu tập; hoặc đưa loại nguồn tin vào diện bao quát tài liệu cho loại nguồn tin cụ thể.

7.2.9.1  Loại diện bao quát, lớp

Loại của diện bao quát được mô tả

VÍ DỤ: Địa lý (trong đó), địa lý (về nói), niên đại; ngôn ngữ, chủ đề

7.2.9.2  Phạm vi bao quát, nhãn

Mã hoặc chuỗi xác định một phạm vi cụ thể trong loại bao quát quy định thuộc phạm vi của bộ sưu tập

Sử dụng các danh mục chuẩn cho từng loại diện bao quát thích hợp với lĩnh vực kinh doanh.

VÍ DỤ

1  Tạm thời

2  Địa lý (trong đó) (TCVN 7217-1 (ISO 3166-1) nước; TCVN 7217-2 (ISO 3166-2) vùng)

3  Địa lý (nói về) (TCVN 7217-1 (ISO 3166-1) nước; TCVN 7217-2 (ISO 3166-2) vùng)

4  Ngôn ngữ (ISO 369-2)

5  Chủ đề (Khung phân loại thập phân Dewey, Khung phân loại Thư viện quốc hội, HK)

7.2.9.3  Độ lớn hiện tại, nhãn

Mã hoặc chuỗi xác định tỉ lệ độ bao quát hiện tại trong một phạm vi cụ thể

VÍ DỤ: Mã số (0-5)

7.2.9.4  Chú thích độ lớn hiện tại, chuỗi ngôn ngữ tuần tự

Văn bản giải thích về việc đánh giá độ lớn hiện tại

7.2.9.5  Độ lớn dự kiến, nhãn

Mã hoặc chuỗi từ xác định tỉ lệ diện bao quát dự kiến trong một phạm vi cụ thể

VÍ DỤ: 0-5 (ngoài phạm vi, tối thiểu, cơ bản, nghiên cứu, toàn diện)

7.2.9.6  Chú thích độ lớn dự kiến, chuỗi ngôn ngữ tuần tự

Văn bản giải thích về một tỉ lệ độ lớn dự kiến

7.3  Quyền, chuỗi ngôn ngữ tuần tự

Thông tin về các quyền được nắm giữ và đối với một bộ sưu tập

Sử dụng con trỏ thông tin để chỉ một nguồn tin chứa nhiều thông tin chi tiết về quyền.

Sử dụng quan hệ Bộ sưu tập-Bên tham gia để ghi những người có quyền.

Sử dụng quan hệ Bộ sưu tập-Dịch vụ để ghi các chính sách truy cập.

8  Hoạt động

Loại dữ liệu: Lớp con

Cái gì đó diễn ra theo thời gian tạo ra một hoặc nhiều kết quả

Tiêu chuẩn này định nghĩa năm loại hoạt động:

- Tặng thưởng

Cái gì đó được trao cho một bên hoặc một hoạt động hoặc một dịch vụ hoặc một nguồn để ghi nhận sự xuất sắc trong một lĩnh vực nhất định;

- Khóa học

Giáo dục được truyền đạt qua một loạt các bài học hoặc hội thảo;

- Sự kiện

Cái gì đó xảy ra tại một vị trí cụ thể hoặc thời gian khi hoạt động được tổ chức có người tham gia hoặc khán giả;

- Chương trình

Hệ thống các hoạt động nhằm đáp ứng một nhu cầu của công chúng;

- Dự án

Phần công việc được thực hiện hoặc thử nghiệm, có ngày bắt đầu và ngày kết thúc và các mục đích xác định.

VÍ DỤ:

1  Vật lý với công nghệ y tế (khóa học)

2  Hội thảo quốc tế về dịch thuật (sự kiện)

3  Chương trình khoa học về biến đổi khí hậu (chương trình)

4  Đăng ký dự án nghiên cứu viêm gan C (HCV) của Úc số 27: giám sát dịch tễ thường xuyên với HCV (dự án)

8.1  Loại hoạt động, nhãn

Mã hoặc chuỗi nhận dạng bản chất của một hoạt động

Sử dụng loại hoạt động để phân biệt giữa các khóa học, hiện tượng, chương trình và dự án như được xác định ở trên. Sử dụng các thể hiện bổ sung của loại hoạt động cho các loại phụ hoặc xử lý khác các hoạt động này thông qua một trật tự phân cấp của các loại phụ hoặc một sơ đồ phân cấp.

VÍ DỤ

1  Hoạt động: khóa học, sự kiện, dự án

2  Tặng thưởng: chứng chỉ, trợ cấp, huy chương, giải thưởng

3  Khóa học: y tá, hội thảo chuyên đề, thảo luận nhóm, luận văn, phòng thí nghiệm, hoạt động thể chất

4  Sự kiện: hội nghị, trưng bày, hòa nhạc, khiêu vũ, triển lãm, lễ hội, phim, bài giảng, hội thảo, biểu diễn, hội thảo nhóm, thể thao, nói chuyện, nhà hát, chuyến du lịch, đào tạo, hướng dẫn, tham quan, hội thảo đào tạo

5  Chương trình: không có chứng nhận, chứng chỉ, bằng, trình độ, thạc sỹ, tiến sỹ

6  Dự án: kiểm toán, sáng tạo, xây dựng, thực hiện, mua sắm, thiết kế lại, nghiên cứu

Cũng sử dụng loại hoạt động cho các khía cạnh khác của một hoạt động như là khán giả mà có thể được làm rõ thông qua cặp giá trị/danh mục chuẩn và những khía cạnh không được hỗ trợ sẵn bởi đối tượng đăng ký.

Khi thực hiện, tổ hợp giá trị/danh mục chuẩn của loại hoạt động khác có thể được thực hiện như các thuộc tính riêng bằng cách làm phẳng trật tự phân cấp

9  Dịch vụ

Loại dữ liệu: lớp con

Hệ thống cung cấp một hoặc nhiều chức năng của giá trị cho người dùng trực tiếp

Trong một cấu trúc hướng dịch vụ, các dịch vụ là giao diện giữa người yêu cầu và người trả lời để đảm bảo cho một hoạt động nhất định được thực hiện. Việc sử dụng các giao thức chuẩn và sơ đồ trao đổi thông điệp và dữ liệu đảm bảo tính liên tác giữa các ứng dụng. Trong tiêu chuẩn này, thuật ngữ dịch vụ được định nghĩa theo nghĩa rộng hơn nhiều, là một hệ thống cung cấp một hoặc nhiều chức năng có giá trị cho người dùng trực tiếp.

Một ví dụ về dịch vụ là mục lục cung cấp truy cập đến bộ sưu tập siêu dữ liệu mô tả vốn tài liệu của một thư viện. Thực tế, hầu hết các thư viện sẽ có ít nhất hai dịch vụ như vậy-một dịch vụ là mục lục truy cập công cộng trực tuyến dựa trên web, dịch vụ khác là dịch vụ mục tiêu đảm bảo việc truy cập vào cùng một mục lục hoặc bảng chỉ mục này bằng một hoặc nhiều giao thức tìm kiếm và truy hồi chuẩn. Phần lớn các thư viện cũng cung cấp dịch vụ mượn liên thư viện mà có thể tùy thuộc hệ thống thư tín để hỗ trợ quy trình cung cấp nguồn tin. Yếu tố dữ liệu của dịch vụ đảm bảo cho mỗi một trong các dịch vụ này được mô tả theo quan điểm của các chính sách truy cập, mức độ phục vụ, trách nhiệm và hỗ trợ giao thức.

VÍ DỤ

1  Národni nkihovna Ceské republiky (Giao diện web cho mục lục)

2  Đại học Bang San Francisco (giao diện Z39.50 cho mục lục)

3  Dịch vụ cung cấp tài liệu của Thư viện Anh

4  Dịch vụ nghiên cứu giáo dục đại học châu Phi trực tuyến (dịch vụ khai thác OAI-PMH)

5  Dịch vụ tra cứu ảo Canada

9.1  Loại dịch vụ, nhãn

Mã hoặc chuỗi xác định bản chất của một dịch vụ

Sử dụng loại dịch vụ để phân loại dịch vụ dựa trên mục đích chính của nó trong kinh doanh.

Các cộng đồng khác nhau sẽ phân loại dịch vụ của mình theo các cách khác nhau và ở các mức độ chi tiết khác nhau, dựa trên nhu cầu để liên tác và các loại giao thức được sử dụng để thực hiện các chức năng hoặc hành động cụ thể.

Trong một đăng ký dịch vụ nhất định, loại dịch vụ có thể giống nhau với tất cả các đối tượng đăng ký, ví dụ, tất cả các dịch vụ trong danh mục chính sách mượn liên thư viện có thể được xác định loại dịch vụ là Dịch vụ mượn liên thư viện. Ngoài ra, một đăng ký của các thư viện và tổ chức liên quan có thể mô tả một phạm vi đầy đủ các dịch vụ.

Cũng sử dụng loại dịch vụ cho các khía cạnh khác của một dịch vụ mà có thể được làm rõ bằng một cặp giá trị/danh mục chuẩn và những khía cạnh không được hỗ trợ sẵn bởi đối tượng đăng ký và các dịch vụ khác.

Khi thực hiện, các tổ hợp giá trị/danh mục chuẩn của dạng dịch vụ khác nhau có thể được thực hiện như các thuộc tính cụ thể bằng cách làm phẳng sơ đồ phân cấp.

VÍ DỤ: Lưu chiểu, Phát hiện, Chung, Mượn liên thư viện, Xuất bản, Tra cứu

9.2  Chức năng, nhãn

Mã hoặc chuỗi xác định quá trình kinh doanh được hỗ trợ bởi một dịch vụ cần thiết được phân biệt để kiểm soát truy cập, khả năng tương tác, hoặc các mục đích làm báo cáo

Sử dụng chức năng trong dịch vụ để xác định phạm vi các chức năng được hỗ trợ bởi dịch vụ. Sử dụng chức năng trong chính sách truy cập để xác định phạm vi chức năng với nó chính sách truy cập được áp dụng. Dùng chức năng trong trách nhiệm để ghi bất kỳ loại phí nào liên quan đến việc sử dụng chức năng này. Sử dụng chức năng dịch vụ trong sản phẩm để nhận biết chức năng cần thiết được triển khai để cung cấp sản phẩm này.

Các bộ từ vựng có kiểm soát cho yếu tố dữ liệu chức năng sẽ tùy thuộc vào khung dịch vụ được chấp thuận để xác định giao diện phục vụ cần thiết tạo thuận lợi cho khả năng tương tác kỹ thuật qua nhiều quá trình kinh doanh cần được hỗ trợ.

VÍ DỤ:

1  Liên đoàn thư viện số. Giao diện phát hiện ILS.

2  Khung điện tử cho giáo dục và nghiên cứu. Đăng ký loại dịch vụ.

3  Thư viện Quốc gia Úc. Khung dịch vụ.

9.3  Sản phẩm, lớp

Kết quả của một dịch vụ cần được phân biệt để kiểm soát truy cập, khả năng tương tác hoặc các mục đích báo cáo

9.3.1  Khóa sản phẩm, chuỗi

Chuỗi xác định duy nhất một sản phẩm cụ thể trong một dịch vụ

Sử dụng khóa sản phẩm trong sản phẩm để xác định các thể hiện của sản phẩm và trong trách nhiệm để ghi bất kỳ loại phí nào liên quan đến sản phẩm này.

9.3.2  Loại sản phẩm, nhãn

Mã hoặc chuỗi xác định bản chất của sản phẩm

VÍ DỤ

1  Loại sản phẩm sao (Bảng chỉ mục, Vi phim, Vi phiếu, Sao chụp, Ảnh, Tài liệu ghi âm, Bản chép lại)

2  Loại sản phẩm siêu dữ liệu (Tóm tắt, Tóm tắt với vốn tư liệu, Đầy đủ, Đầy đủ với tư liệu)

3  Loại sản phẩm tra cứu (Câu trả lời, Thư mục)

9.3.3  Mô tả đầu vào, nhãn

Thuộc tính của tài liệu mà với nó sản phẩm được tạo ra

VÍ DỤ: Tài liệu lưu trữ, bản đồ, chuyên khảo được đóng, tranh, sáng chế, báo cáo kỹ thuật

9.3.4  Mô tả đầu ra, nhãn

Thuộc tính của một sản phẩm được tạo thành từ một sản phẩm khác

VÍ DỤ:

1  Chất lượng (không axit, độ phân giải cao)

2  Kích thước (A1, A2, A3, A4, quy định, thư)

3  Định dạng (bài báo, JPEG, PDF, TIFF)

4  Vật mang tin (Cassette, CD-R, DVD)

9.4  Thời gian dịch vụ, lớp

Tập hợp các phạm vi Ngày/giờ liên quan đến sự sẵn có và cung cấp một dịch vụ

9.4.1  Khóa thời gian dịch vụ, chuỗi

Chuỗi xác định duy nhất một thể hiện về thời gian dịch vụ cụ thể trong một dịch vụ

9.4.2  Giờ dịch vụ, lớp

Thời gian dịch vụ được biểu đạt dưới dạng văn bản có cấu trúc

9.4.2.1  Ngày trong tuần, số nguyên dương

Mã gán cho một ngày cụ thể trong tuần mà giờ dịch vụ được áp dụng

Dùng tất cả các số giữa 1 và 7 như quy định trong tiêu chuẩn ISO 8601:2004, 4.1.4

9.4.2.2  Thời gian có hiệu lực từ, thời gian

Thời gian của ngày một dịch vụ được cung cấp trong một ngày cụ thể của tuần