Quy chuẩn QCVN 01-86:2012/BNNPTNT Khảo nghiệm tính khác biệt, đồng nhất, ổn định của giống hoa lily

QUY CHUẨN KỸ THUẬT QUỐC GIA

QCVN 01-86:2012/BNNPTNT

VỀKHẢO NGHIỆM TÍNH KHÁC BIỆT,TÍNH ĐỒNG NHẤT VÀ TÍNH ỔN ĐỊNH CỦA GIỐNG HOA LILY

National Technical Regulation

on Testing for Distinctness, Uniformity and Stability of Lily Varieties

Lờinói đầu

QCVN01-86:2012/BNNPTNTđượcchuyểnđổitừ10TCN 1013:2006 theo quy định tại khoản 1 Điều 69 của Luật TiêuchuẩnvàQuychuẩnkỹthuậtvàđiểmakhoản1Điều 7Nghịđịnhsố127/2007/NĐ-CPngày1/8/2007củaChính phủ qui định chi tiết thi hành một số điều của Luật Tiêu chuẩnvàQuychuẩn kỹthuật.

QCVN01-86:2012/BNNPTNTđượcxâydựngdựatrêncơ sởTG/59/7ngày24tháng3năm2010củaHiệphộiQuốc tếbảo hộgiốngcâytrồng mới (UPOV)

QCVN01-86:2012/BNNPTNTdoCụcTrồngtrọtphốihợp với Viện Nghiên cứu Rau quả biên soạn, Vụ Khoa học CôngnghệvàMôitrườngtrìnhduyệt,BộNôngnghiệpvà Phát triển nông thôn ban hành tại Thông tư số 24/2012/TT-BNNPTNT ngày 19 tháng 6 năm2012

QUY CHUẨN KỸ THUẬT QUỐC GIA

National Technical Regulation

on Testing for Distinctness, Uniformity and Stability of Lily Varieties

I. QUYĐỊNH CHUNG

1.1.Phạm viđiều chỉnh

Quychuẩnnàyquyđịnhcáctínhtrạngđặctrưng,phươngphápđánhgiávà yêucầuquảnlýkhảonghiệmtínhkhácbiệt,tínhđồngnhấtvàtínhổnđịnh(Khảo nghiệm DUS)của các giốnghoalily mới thuộc loài Lilium L.

1.2.Đối tượngápdụng

Quychuẩnnàyápdụngchomọitổchức,cánhâncóhoạtđộngliênquanđến khảo nghiệmDUSgiống hoa lily mới.

1.3.Giải thích các từngữvà các từviếttắt

1.3.1. Giải thích các từngữ

Trong Quy chuẩnnàycáctừngữdưới đây được hiểu nhưsau:

1.3.1.1. Giống khảo nghiệm:Là giống mới đượcđăng ký khảo nghiệmDUS.

1.3.1.2.Giốngđiểnhình:Làgiốngđượcsửdụnglàmchuẩnđốivớitrạngtháibiểu hiện cụthểcủa một tính trạng.

1.3.1.3.Giốngtươngtự:Làgiốngcùngnhómvớigiốngkhảonghiệm,cónhiềutính trạng tương tựvới giống khảonghiệm.

1.3.1.4.Mẫuchuẩn:Làmẫugiốngcócáctínhtrạngđặctrưngphùhợpvớibảnmô tảgiống,đượccơquanchuyênmôncóthẩmquyền công nhận.

1.3.1.5.Tínhtrạngđặctrưng:Lànhữngtínhtrạngđượcditruyềnổnđịnh,ítbịbiến đổibởitácđộngcủangoạicảnh,cóthể nhậnbiếtvàmôtả đượcmộtcáchchính xác.

1.3.1.6.Câykhácdạng:Làcâycókhácbiệtrõràngvớigiốngkhảonghiệmởmột hoặc nhiều tính trạngđượcsửdụngtrongkhảo nghiệmDUS.

1.3.2. Các từviết tắt

1.3.2.1.UPOV:InternationalUnionfortheprotectionofnewvarietiesofplants(Hiệp hộiiQuốctếbảo hộgiốngcâytrồng mới)

1.3.2.2.DUS:Distinctness,UniformityandStability(Tínhkhácbiệt,tínhđồngnhấtvà tínhổn định)

1.3.2.3. QL:Qualitativecharacteristic(Tínhtrạng chấtlượng)

1.3.2.4.PQ:Pseudo-Qualitative characteristic (Tínhtrạng giảchấtlượng)

1.3.2.5. QN:Quantitativecharacteristic (Tínhtrạng sốlượng)

1.3.2.6.MG:Singlemeasurementofagroupofplantsorpartsofplants(Đođếmmột nhómcâyhoặcmộtbộphận củamột nhóm cây)

1.3.2.7. MS:Measurementofanumberofindividualplantsorpartsofplants(Đo đếm từng cây hoặctừng bộphận củacáccâymẫu)

1.3.2.8.VG:Visualassessmentbyasingleobservationofagroupofplantsorparts of plants (Quan sát một nhóm cây hoặcmộtbộphận của một nhóm cây)

1.3.2.9.VS:Visualassessmentbyobservationofindividualplantsorpartsofplants (Quan sát từng cây hoặctừng bộphận của các cây mẫu)

1.3.2.10.RHS:RoyalHorticulturalSociety(Hội làm vườn hoàng gia)

1.4. Tài liệu viện dẫn

1.4.1. TG/1/3: General Introduction to the Examination of Distinctness, Uniformity andStabilityandtheDevelopmentofHarmonizedDescriptionsofNewVarietiesof Plants(Hướng dẫn chung vềkhảo nghiệmtínhkhácbiệt, tính đồngnhấtvàtínhổn định vàpháttriểnsựhàihoàtrongmôtảgiốngcâytrồngmới)

1.4.2.TGP/9: Examining Distinctness (Kiểm tra tính khác biệt)

1.4.3.TGP/10:Examining Uniformity (Kiểmtratínhđồng nhất)

1.4.4.TGP/11:Examining Stability(Kiểm tra tínhổn định)

II.QUY ĐỊNH VỀKỸTHUẬT

Cáctínhtrạngđặctrưngđểđánhgiátínhkhácbiệt,tínhđồngnhấtvàtínhổn địnhcủagiốnghoalilyđượcquiđịnhtạiBảng1.Trạngtháibiểuhiệncủatínhtrạng đượcmãsố(mã hóa) bằng điểm.

Bảng 1 - Các tính trạng đặctrưng của giốnghoalily

CHÚ THÍCH:

-Tínhtrạngđượckýhiệu(*)đượcsửdụngchotấtcảcácgiốngtrongmỗivụkhảonghiệmvàluôncótrong bảnmôtảgiống,trừkhitrạngtháibiểuhiệncủatínhtrạngtrướcđóhoặcđiềukiệnmôitrườnglàmchonó không biểu hiện được.

-Cáctínhtrạng được ký hiệu(+),(a),(b),(c)và(d) được giải thích, minh họa và hướng dẫn ởPhụlục A.

(a) đượckiểmtraởđoạn1/3 giữa thân

(b) quan sát những cánh hoaởphía ngoài

(c) quan sát vềmàu sắcởmặt trong của cánh hoa bên trong, khôngbao gồmvếtlồi và đốm

(d) quan sát vếtlồi và đốmởmặt trong củacánh hoa bên trong

III.PHƯƠNGPHÁPKHẢONGHIỆM

3.1.Yêucầu vật liệu khảo nghiệm

3.1.1. Giống khảo nghiệm

3.1.1.1.Sốlượngcủgiốngtốithiểugửiđếntổchức,cánhânkhảonghiệmđểkhảo nghiệmvàlưumẫulà30củgiốngmộtvụ.Củgiốngphảiđủtiêuchuẩn(kíchthước từ16cmđến18cmvớinhómgiốnghoathơm;từ12cmđến14cmvớinhómgiống hoakhôngthơm,khoẻmạnh và không nhiễmcácloại sâu bệnhnguyhại).

3.1.1.2.Mẫugiốnggửikhảonghiệmkhôngnênxửlýbằngbấtkỳhìnhthứcnàovìcó thể ảnh hưởng đến các biểu hiện của các tính trạng, trừ trường hợp cơ quan có thẩm quyền cho phép hoặc yêu cầu. Trường hợp có xử lý phải cung cấp đầy đủ thông tin vềquá trình xửlýchotổchức, cá nhân khảonghiệm.

3.1.1.3.Thời gian gửigiống:Theohướng dẫn của tổchức,cánhânkhảo nghiệm

3.1.2. Giống tương tự

3.1.2.1.Trongbản đăngkýkhảo nghiệm(Phụlục B), tác giảđềxuấtcác giống tương tựvànóirõnhữngtínhtrạngkhácbiệtgiữachúngvớigiốngkhảonghiệm.Tổchức, cá nhân khảo nghiệm xem xét đề xuất của tác giả và quyết định các giống được chọnlàmtương tự.

3.1.2.2.Giốngtươngtự đượclấytừ mẫugiốngchuẩncủatổ chức,cánhânkhảo nghiệm.Trườnghợpcầnthiếttổchức,cánhânkhảonghiệmcóthểyêucầutácgiả cungcấpgiốngtươngtựvàtácgiảphảichịutráchnhiệmvềchấtlượnggiốngcung cấp.Sốlượngvàchấtlượng giống tương tựnhưquyđịnh ởMục3.1.1.

3.2.Phânnhómgiống khảo nghiệm

Các giốngkhảo nghiệmđược phân nhóm dựa theo các tính trạng sau:

 (1)Hoa:trạng thái của bao hoa (không bao gồmcuống) (tính trạng 15)

 (2)Hoa:hìnhdạng của hoa (không bao gồmcuống)(tínhtrạng 16)

 (3)Hoa:hươngthơm(tínhtrạng 17)

 (4)Cánhhoa:màuchínhcủa phần trung tâm (tính trạng24)

 (5)Cánhhoa:sốvếtlồi và đốm(tínhtrạng 31)

 (6)Cánhhoa:màusắccủa vếtlồi và đốm(tínhtrạng 33)

 (7)Thời gian ra hoa (tính trạng 40)

3.3.Phương pháp bốtrí thí nghiệm

3.3.1.Thờigiankhảonghiệm:Khảonghiệmđượctiếnhànhtốithiểutrong1chukỳ sinhtrưởng,nếutínhkhácbiệthoặctínhđồngnhấtchưađượcxácđịnhchắcchắn thì tiếnhànhkhảonghiệm thêm mộtchukỳsinh trưởng nữa.

3.3.2.Điểmkhảonghiệm:Bố trítại1điểm,nếucótínhtrạngkhôngthể đánhgiá đượcthìbốtríthêm 1điểmkhảo nghiệmbổsung.

3.3.3.Bốtríthínghiệm:Mỗi giốngtrồng 20 củ,chialàmítnhất2 lần nhắclại.

3.3.4.Cácbiệnphápkỹthuậtkhác:ÁpdụngtheoQuytrìnhkỹthuậttrồnghoalily đượccơquancóthẩmquyềnbanhànhhoặcquytrìnhkỹthuậtđangápdụngphổ biếntrongsản xuất.

3.4.Phương pháp đánh giá

3.4.1.Đánh giá tính khác biệt

3.4.1.1.Tấtcảcácquansátđểđánhgiátínhkhácbiệtphảiđượctiếnhànhtrêncác câyriêngbiệthoặcđượcđođếmítnhấttrên10câyngẫunhiênhoặccácbộphận của 10 cây đó.

3.4.1.2. Tính khác biệt được xác định bởi sự khác nhau của từng tính trạng đặc trưng giữagiống khảonghiệmvàgiống tương tự.

TínhtrạngVG:Giốngkhảonghiệmvàgiốngtươngtựđượccoilàkhácbiệt,nếuở tínhtrạngcụ thể chúngbiểuhiệnở haitrạngtháikhácnhaumộtcáchrõràngvà chắcchắn,dựa vào khoảng cách tối thiểu trong quy phạm này.

Tính trạng VS và MS: Sự khác biệt có ý nghĩa giữa giống khảo nghiệm và giống tương tựdựa trên giá trịLSD ởxác xuấttincậytối thiểu 95%

TínhtrạngMG:TuỳtừngtrườnghợpcụthểđượcxửlýnhưtínhtrạngVGhoặctính trạng VS và MS.

3.4.2.Đánh giá tínhđồng nhất

Phươngphápchủyếuđánhgiátínhđồngnhấtcủagiốngkhảonghiệmlàcăn cứvàotỷlệcâykhácdạngtrêntổng sốcây trong ô thí nghiệm.

Ápdụngquầnthểchuẩnvớitỷlệcâykhácdạngtốiđalà1%ởmứcxácsuất tincậytốithiểu95%.Trườnghợpđộ lớncủamẫugiốnglà20cây,chophépcó1 câykhácdạng.

3.4.3.Đánh giá tínhổn định

Tínhổnđịnhđượcđánhgiáthôngquatínhđồngnhất,mộtgiốngđượccoilà ổn địnhkhichúngđồngnhấtquacácvụđánh giá.

Trongtrườnghợpcầnthiết,cóthểtiếnhànhkhảonghiệmtínhổnđịnhbằng việctrồngthêm1chukỳmới.Giốngcótínhổnđịnhkhinhữngbiểuhiệncủacáctính trạng ởchukỳsautương tựnhững biểu hiệncủacáctínhtrạng ởchu kỳtrước đó.

3.4.4.Phươngphápchitiếtđánhgiátínhkhácbiệt,tínhđồngnhất,tínhổnđịnháp dụng theo Hướng dẫn chung về khảo nghiệm DUS của UPOV: TG/1/3; TGP/9/1; TGP/10/1; TGP/11/1.

IV.QUY ĐỊNH VỀQUẢN LÝ

4.1.KhảonghiệmDUSđểbảohộquyềnđốivớigiốnghoalilymớiđượcthựchiện theoquyđịnhtạiLuậtSởhữutrítuệvàLuậtsửađổibổsungmộtsốđiềucủaLuật Sởhữu trí tuệvàcácvăn bản hướng dẫnthihànhLuật.

4.2.KhảonghiệmDUSđể côngnhậngiốnghoalilymớiđượcthựchiệntheoquy địnhtạiPháplệnhgiốngcâytrồngvàQuyếtđịnhsố95/2007/QĐ-BNNngày27tháng 11năm2007củaBộtrưởngBộNôngnghiệpvàPháttriểnnôngthônvềcôngnhận giốngcâytrồng nông nghiệp mới.

V. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

5.1.CụcTrồngtrọthướng dẫnvàkiểm tra thực hiệnQuychuẩnnày.Căn cứvào yêu cầuquảnlýkhảonghiệmDUSgiốnghoalily,CụcTrồngtrọtkiếnnghịcơquannhà nướccóthẩmquyền sửa đổi,bổsung Quy chuẩnnày.

5.2.Trongtrườnghợpcáctiêuchuẩn,quychuẩnkỹthuật,hướngdẫnquyđịnhtại Quychuẩnnàycósựthayđổi,bổsunghoặcđượcthaythếthìthựchiệntheoquy định tại vănbản mới.

PHỤ LỤC A

GIẢI THÍCH, MINH HỌA VÀ HƯỚNG DẪN THEO DÕI MỘT SỐ TÍNH TRẠNG

1.Tínhtrạng1: Chiều cao cây

Đo từmặtđấtđến đầumútcủa hoa trên cùng.

3.Tínhtrạng6: Chiều rộng lá

Chiều rộng của lá hình chữV đo theo bềphẳng

4.Tínhtrạng9: Hình dạng mặt cắtngangcủalá

5.Tínhtrạng 10: Màuchínhcủa nụhoa

Màusắcchínhlàmàusắcchiếmdiệntíchlớnnhấtbềmặtcủanụhoa.Màu sắcchínhđượcquansáttrước khi hoa bắtđầu nở.

6.Tínhtrạng 11: Kiểu phân nhánh của chùm hoa

7.Tínhtrạng 14: Kiểu hoa

Từ1 đến 6 cánh hoa là kiểu đơn

Từ7đến11cánhhoalàkiểubánkép

Từ12cánhhoatrởlên là kiểukép

8.Tínhtrạng 15:Trạng thái của bao hoa (không bao gồmcuống)

9.Tínhtrạng 16: Hình dùng củahoy(khôngbaogồmcuống)

10.Tínhtrạng 21: Cánhhoa:mứcđộgơn sóng của mép

11.Tínhtrạng 22: Cánhhoa:kiểu gợnsóngcủa mép

Màu sắc chính của một phần hoặc vùng là màu với diện tích bề mặt lớn nhất trên một phần hoặc khu vực có liên quan

12.Tínhtrạng 24: Cánhhoa:màuchínhcủa phần trung tâm

13.Tínhtrạng 25: Cánhhoa:màuchínhcủa phần cơbản

14.Tínhtrạng 26: Cánhhoa:màusắccủavùngtiếp xúc với ốngtràng

15.Tínhtrạng 27: Cánhhoa:màusắcchínhcủa phầnđầu cánh

16.Tínhtrạng 28: Cánhhoa:màusắcchínhcủa vùng biên

17.Tínhtrạng 29: Cánhhoa:màuchínhmặtngoàicủa cánh hoa phía trong

18.Tínhtrạng 30: Cánhhoa:màusắccủa họnghoa

19.Tínhtrạng 31: Cánhhoa:sốvếtlồi và đốm

20.Tínhtrạng 32: Cánhhoa:kíchcỡcủa vếtlồi và đốm

21.Tínhtrạng 33: Cánhhoa:màusắccủa vếtlồi và đốm

22.Tínhtrạng 35: Nhị:màuchínhcủa chỉnhị

Màu chính là màu có diệntích rộng nhất.

23.Tínhtrạng 40: Thời gian ra hoa

Thờigianrahoalàkhi50%sốcâycóítnhất 1 hoa nở

PHỤ LỤC B

BẢNG ĐĂNG KÝ KHẢO NGHIỆM DUS GIỐNG HOA LILY

1.Loài: Lily- Lilium

2.Têngiống

3.Tên, địa chỉtổchức cá nhân đăngkýkhảo nghiệm

-Têntổchức:

-Họtêncánhân:

-Địa chỉ:

-Điệnthoại: Fax: E-mail:

4. Họvà tên, địa chỉtácgiảgiống

1.

2.

5.Nguồn gốc giống,phương pháp chọn tạo

5.1.Vậtliệu

-Têngiốngbốmẹ(kểcảdòng phụchồi, dòng duy trì...)

-Nguồn gốcvậtliệu:

5.2.Phương pháp

-Côngthức lai:

-Xửlí độtbiến:

-Phương pháp khác:

5.3.Thời gian vàđịa điểm: Năm/vụ,địa điểm

6. Giống đã được bảo hộhoặc công nhậnởnước ngoài

7.Một sốđặc điểmchínhcủa giống(Bảng2)

Bảng 2 - Mộtsốđặc điểm chính của giống

8. Các giống tương tựvớigiống của tác giả

Bảng3–Sựkhác biệtgiữagiống tương tựvà giống khảo nghiệm

9.Nhữngthôngtincóliênquankhác

9.1.Chống chịu sâu bệnh:

9.2.Cácyêucầu đặc biệtvềmôitrường đểkhảo nghiệmgiống:

9.3.Những thông tin khác: