Trả lời:
Pháp lệnh dân số năm 2003, sửa đổi bổ sung năm 2008 quy định về quyền và nghĩa vụ của mỗi cặp vợ chồng là có thể sinh một hoặc hai con, trừ trường hợp đặc biệt do Chính phủ quy định.
Các trường hợp đặc biệt được quy định tại Điều 2 Nghị định 20/2010/NĐ-CP, cụ thể như sau:
"Điều 2. Những trường hợp không vi phạm quy định sinh một hoặc hai con
1. Cặp vợ chồng sinh con thứ ba, nếu cả hai hoặc một trong hai người thuộc dân tộc có số dân dưới 10.000 người hoặc thuộc dân tộc có nguy cơ suy giảm số dân (tỷ lệ sinh nhỏ hơn hoặc bằng tỷ lệ chết) theo công bố chính thức của Bộ Kế hoạch và Đầu tư.
2. Cặp vợ chồng sinh con lần thứ nhất mà sinh ba con trở lên.
3. Cặp vợ chồng đã có một con đẻ, sinh lần thứ hai mà sinh hai con trở lên.
4. Cặp vợ chồng sinh lần thứ ba trở lên, nếu tại thời điểm sinh chỉ có một con đẻ còn sống, kể cả con đẻ đã cho làm con nuôi.
5. Cặp vợ chồng sinh con thứ ba, nếu đã có hai con đẻ nhưng một hoặc cả hai con bị dị tật hoặc mắc bệnh hiểm nghèo không mang tính di truyền, đã được Hội đồng Giám định y khoa cấp tỉnh hoặc cấp Trung ương xác nhận.
6. Cặp vợ chồng đã có con riêng (con đẻ):
a) Sinh một con hoặc hai con, nếu một trong hai người đã có con riêng (con đẻ);
b) Sinh một con hoặc hai con trở lên trong cùng một lần sinh, nếu cả hai người đã có con riêng (con đẻ). Quy định này không áp dụng cho trường hợp hai người đã từng có hai con chung trở lên và các con hiện đang còn sống.
7. Phụ nữ chưa kết hôn sinh một hoặc hai con trở lên trong cùng một lần sinh."
Đồng thời, năm 2006, Chính phủ cũng ban hành Nghị định số 114 quy định xử phạt vi phạm hành chính về dân số và trẻ em có đề cập đến việc xử lý với cặp vợ chồng sinh con thứ ba.
Tuy nhiên đến năm 2013, Nghị định 176 ra đời, không còn quy định về hình thức xử lý hành chính này nữa mặc dù không hề có sự sửa đổi của Pháp lệnh dân số cho đến nay.
Cũng có thể coi là đã ngầm cho phép việc sinh con thứ ba, nhưng đối với từng cơ quan, ban ngành, có thể ban hành các quy định nội bộ hạn chế việc sinh con thứ ba mà không hề vi hiến hay trái với quy định pháp luật.
Chẳng hạn như trong Bộ tài chính, các công chức, viên chức, nhân viên thuộc Bộ tài chính không được phép sinh con thứ ba, nếu vi phạm sẽ bị xử lý theo Điều 5 Quyết định 1531/QĐ-BTC về Quy chế xử lý luật công chức, viên chức vi phạm chính sách dân số, kế hoạch hóa gia đình.
Bạn cần phải xem quy chế nội bộ của ngành, cơ quan của bạn xem có các quy chế tương tự như trên hay không, nếu có thì bạn sẽ bị xử lý theo các quy chế đó, hoặc bạn sinh con thứ ba nhưng lại thuộc trong các trường hợp đặc biệt do Chính phủ quy định tại Nghị định 20/2010 thì có thể không bị xử lý theo quy chế nội bộ.
Trên đây là nội dung tư vấn dựa trên những thông tin mà luật sư đã nhận được. Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào liên quan, vui lòng liên hệ 19006192 để được hỗ trợ kịp thời. Xin cảm ơn!