Xác thực sinh trắc học là gì và để làm gì?

1. Xác thực sinh trắc học là gì? 

Theo khoản 3 Điều 3, Luật Căn cước năm 2023 do Quốc hội ban hành:

“Sinh trắc học là những thuộc tính vật lý, đặc điểm sinh học cá biệt và ổn định của một người để nhận diện, phân biệt người này với người khác”.

Dữ liệu sinh trắc học là điểm nhận dạng độc nhất của mỗi cá nhân, không có sự trùng lặp, kể cả là hai người sinh đôi.

Xác thực sinh trắc học là việc sử dụng các đặc điểm sinh học như khuôn mặt, vân tay, giọng nói hay võng mạc của một người để xác thực họ có quyền truy cập và thực hiện một số hoạt động nhất định trên các dữ liệu, hệ thống không.

Hiện nay dữ liệu sinh trắc học của từng công dân đã được bộ công an thu thập và lưu trữ trong thẻ căn cước công dân gắn chip.

2. Vì sao phải xác thực sinh trắc học trong giao dịch ngân hàng? 

Ngân hàng nhà nước Việt Nam đã ban hành Quyết định số 2345/QĐ-NHNN về việc triển khai các biện pháp an toàn, bảo mật trong các giao dịch trực tuyến.

Cụ thể từ ngày 01/07/2024, các giao dịch chuyển tiền trên 10 triệu đồng/lần hoặc tổng số lần giao dịch trong một ngày vượt quá 20 triệu đồng phải yêu cầu xác thực sinh trắc học. Đối với các loại giao dịch khác bạn hoàn toàn có thể sử dụng mã SMART/SMS OTP để xác thực như bình thường.

Ngoài ra, với các giao dịch được thực hiện đầu tiên trên ứng dụng ngân hàng điện tử hoặc giao dịch trên thiết bị khác với thiết bị giao dịch điện tử gần nhất cũng bắt buộc phải xác thực sinh trắc học.

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ban hành quy định với mục đích bảo vệ khách hàng trong các giao dịch trên internet, ngăn chặn các hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản của khách hàng, đồng thời hạn chế các hành vi cho thuê, mượn, mua bán tài khoản để sử dụng với mục đích sai lệch.

So với các phương thức xác minh theo kiểu truyền thống như dùng mã pin, mật khẩu,... thì sinh trắc học đề xuất cho mọi người nhiều ưu điểm vượt trội như:

• Tính bảo mật cao: Việc xác thực sinh trắc học đảm bảo người đang thực hiện các giao dịch chuyển tiền là chính chủ. Các ứng dụng ngân hàng sẽ phải quét khuôn mặt của người đang truy cập và so sánh với dữ liệu thông tin từ căn cước gắn chip do bộ công an cung cấp, nhằm bảo vệ khách hàng khỏi những hành vi lừa đảo.

• Dễ sử dụng: Người dùng sẽ không cần phải nhớ mã pin hay những dòng mật khẩu dài lê thê đã đặt từ trước

• Rút ngắn thời gian giao dịch: Thay vì mất thời gian đợi tin nhắn gửi mã pin gửi đến hay ngồi nhập các dòng mật khẩu phức tạp, giờ đây người dùng chỉ bằng một cú chạm hoặc đưa điện thoại lên trước mặt là đã hoàn thành các giao dịch thanh toán. Điều này mang lại trải nghiệm tốt hơn cho người dùng.

• Phương thức đăng ký và sử dụng đơn giản: Tùy vào từng ngân hàng sẽ có những bước xác thực sinh trắc học khác nhau, tuy nhiên, nhìn chung bạn chỉ cần đăng nhập vào tài khoản ngân hàng và lựa chọn mục “cập nhật sinh trắc học” sau đó sẽ có các bước hướng dẫn chi tiết để thực hiện.

3. Các loại sinh trắc học phổ biến hiện nay

3.1 Xác thực bằng vân tay 

Dấu vân tay từ lâu đã được xem là đặc điểm nhận dạng sinh trắc học của con người. Mỗi người có một dạng vân tay riêng, không trùng lặp. Dấu vân tay được hình thành từ tập hợp các đường có hình tròn hoặc hình xoắn ốc nổi lên trên bề mặt đầu ngón tay. Để xác thực sinh trắc học bằng dấu vân tay, bạn chỉ cần đặt ngón tay lên vùng được yêu cầu, máy quét sẽ thu thập dữ liệu ở vùng da tiếp xúc và lưu trữ lại thông tin.

3.2 Xác thực bằng khuôn mặt 

Xác thực bằng khuôn mặt là một trong những hình thức xác minh danh tính phổ biến hiện nay và thường được tích hợp ở các dòng điện thoại thông minh, cao cấp hơn.

Công nghệ Face ID cho phép đối chiếu, phân tích, so sánh dữ liệu thông tin khuôn mặt đã được thiết lập từ trước và khuôn mặt hiện tại của người đang truy cập hiện tại. Từ đó, các ứng dụng ngân hàng có những hành động kịp thời để bảo vệ quyền lợi cho khách hàng.

3.3 Xác thực bằng giọng nói 

Giọng nói của một người tổng hòa của nhiều yếu tố trong cơ thể như độ dài thanh quản, tone giọng,… Xác thực sinh trắc học bằng giọng nói máy quét sẽ ghi lại giọng điệu của từng cá nhân và đem phân tích để nhận diện thông tin của họ.

3.4 Xác thực bằng mống mắt 

Mống mắt là phần bao quanh đồng tử của mắt. Xác thực sinh trắc học bằng mống mắt ngoài việc căn cứ vào màu sắc, còn căn cứ vào đường vân của mống mắt. Đây là phân có cấu trúc phức tạp và ở mỗi người thì có cấu trúc hoàn toàn khác nhau.

4. Các lỗi thường gặp khi xác thực sinh trắc học ngân hàng 

Trong quá trình tiến hành xác thực sinh trắc học, người dùng không tránh khỏi việc gặp một số lỗi. Sau đây là một vài lỗi phổ biến và cách giải quyết:

• Điện thoại không hỗ trợ tính năng NFC: Các dòng điện thoại đời cũ, không có tính năng NFC để đọc thông tin trên căn cước công dân gắn chip. Trong trường hợp này, người dùng phải trực tiếp đến ngân hàng để xác thực sinh trắc học.

• Thẻ căn cước công dân bị đặt sai vị trí: Mỗi dòng điện thoại sẽ có những vị trí đặt thẻ khác nhau. Với các dòng điện thoại IOS, thẻ căn cước nên được đặt ở phần đầu kế bên camera hoặc ở mặt lưng. Với các dòng điện thoại Android, vị trí phổ biến nhất là ở mặt lưng của điện thoại hoặc bên cạnh cổng sạc.

Ngoài ra, để dễ dàng hơn trong quá trình cài đặt, bạn có thể chế độ máy bay trên điện thoại và hướng phần đầu của điện thoại vào phần chip trên căn cước công dân.

• Chưa có thẻ căn cước công dân gắn chip: Trong trường hợp này bạn chưa đủ điều kiện để xác thực sinh trắc học. Nếu muốn thực hiện giao dịch với số tiền lớn, bạn cần phải ra ngân hàng thực hiện hoặc phải đi làm ngay căn cước công dân gắn chip.

• Nếu không mắc các lỗi trên, nhưng bạn vẫn không thể xác thực được sinh trắc học, hãy thử các biện pháp sau: khởi động lại ứng dụng ngân hàng, kiểm tra tình trạng và cập nhật ứng dụng ngân hàng, khởi động lại điện thoại, đảm bảo khi xác thực khuôn mặt phải đầy đủ điều kiện ánh sáng,...

Kết luận 

Hy vọng với các thông tin mà bài viết cung cấp sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về việc xác thực sinh trắc học và mục đích của nó, từ đó có những cân nhắc về việc cài đặt, thiết lập chức năng này.