Pháp lý doanh nghiệp 
1. Tham vấn đánh giá tác động môi trường để làm gì?
Căn cứ khoản 5 Điều 33 Luật Bảo vệ môi trường số 72/2020/QH14 có quy định như sau về kết quả tham vấn đánh giá tác động môi trường:
“5. Kết quả tham vấn là thông tin quan trọng để chủ dự án đầu tư nghiên cứu đưa ra giải pháp giảm thiểu tác động của dự án đầu tư đối với môi trường và hoàn thiện báo cáo đánh giá tác động môi trường. Kết quả tham vấn phải được tiếp thu, thể hiện đầy đủ, trung thực các ý kiến, kiến nghị của đối tượng được tham vấn, đối tượng quan tâm đến dự án đầu tư (nếu có). Trường hợp ý kiến, kiến nghị không được tiếp thu, chủ dự án đầu tư phải giải trình đầy đủ, rõ ràng. Chủ dự án đầu tư phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung và kết quả tham vấn trong báo cáo đánh giá tác động môi trường.”
Như vậy, việc pháp luật quy định các dự án đầu tư cần được tham vấn đánh giá tác động môi trường là nhằm giúp chủ đầu tư dự án từ kết quả tham vấn mà đưa ra được những giải pháp làm giảm thiểu các tác động từ dự án tác động đối với môi trường, cũng như nhằm hoàn thiện báo cáo đánh giá tác động môi trường nộp cho cơ quan có thẩm quyền.
2. Ai được tham vấn đánh giá tác động môi trường?
Tại nội dung của khoản 1 Điều 26 Nghị định 08/2022/NĐ-CP, tham vấn đánh giá tác động môi trường được thực hiện dựa trên việc lấy ý kiến đối với:
Nhóm đối tượng thứ nhất: Cộng đồng dân cư và các cá nhân chịu tác động trực tiếp bởi những tác động môi trường xuất phát từ hoạt động của dự án đầu tư gây ra.
Cụ thể gồm những đối tượng sau:
Cộng đồng dân cư và cá nhân sinh sống, kinh doanh, sản xuất tại khu vực mặt nước, đất, đất có mặt nước, khu vực biển bị chiếm dụng dành cho dự án;
Cộng đồng dân cư và cá nhân thuộc phạm vi bị tác động trực tiếp của khí thải, nước thải, tiếng ồn, bụi, chất thải nguy hại, chất thải rắn từ dự án;
Cộng đồng dân cư và cá nhân chịu ảnh hưởng vì sạt lở, sụt lún, bồi lắng bờ biển/bờ sông từ dự án gây ra;
Cá nhân và cộng đồng dân cư chịu các tác động khác mà thông qua việc đánh giá tác động môi trường đã xác định.
Nhóm đối tượng thứ hai: Các cơ quan, tổ chức mà có liên quan trực tiếp đối với dự án đầu tư.
Các cơ quan cụ thể thuộc nhóm đối tượng này bao gồm:
UBND cấp xã; Ủy ban Mặt trận Tổ quốc cấp xã tại địa điểm thực hiện dự án; Chủ đầu tư, Ban quản lý việc xây dựng và kinh doanh hạ tầng tại khu kinh doanh, sản xuất, dịch vụ tập trung, cụm công nghiệp tại địa điểm mà dự án nằm trong ranh giới quản lý;
Cơ quan quản lý các công trình thủy lợi nếu dự án có xả nước thải vào những công trình thủy lợi hoặc nếu dự án này chiếm dụng công trình thủy lợi;
- Bộ Công an/Bộ Quốc phòng/Bộ chỉ huy quân sự cấp tỉnh/Công an cấp tỉnh nếu dự án này có liên quan đến vấn đề an ninh, quốc phòng; cơ quan nhà nước được giao quản lý những khu vực có yếu tố nhạy cảm về môi trường.
3. 3 hình thức tham vấn đánh giá tác động môi trường
Căn cứ nội dung của khoản 1 Điều 26 Nghị định 08/2022/NĐ-CP, hiện nay pháp luật quy định có 03 hình thức tham vấn như sau:
Hình thức 1: Thực hiện thông qua việc đăng tải trên trang thông tin điện tử:
Chủ dự án có trách nhiệm gửi nội dung tham vấn đến đơn vị quản lý trang thông tin điện tử tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường (trừ các thông tin thuộc danh mục bí mật nhà nước hoặc là bí mật của doanh nghiệp)
Hình thức 2: Thực hiện bằng cách họp lấy ý kiến:
Chủ dự án đầu tư chủ trì, phối hợp cùng với UBND cấp xã tại địa phương thực hiện dự án để niêm yết bản báo cáo đánh giá tác động môi trường ở tại trụ sở của UBND cấp xã, đồng thời thông báo thời gian & địa điểm tổ chức cuộc họp tham vấn trước ít nhất là 05 ngày.
Tại cuộc họp này, chủ dự án trình bày báo cáo đánh giá tác động môi trường và lấy ý kiến của các đại biểu (nhóm đối tượng 1). Những ý kiến này phải được ghi lại đầy đủ và trung thực trong biên bản họp.
Hình thức 3: Tham vấn bằng văn bản:
Chủ dự án khi thực hiện hình thức lấy ý kiến này sẽ tiến hành gửi báo cáo đánh giá tác động môi trường đến Nhóm đối tượng 2, kèm theo văn bản tham vấn. Các cơ quan, tổ chức được tham vấn phản hồi bằng văn bản trong thời hạn không quá 15 ngày từ ngày nhận được văn bản tham vấn, nếu không có phản hồi trong vòng 15 ngày này thì được coi như đã thống nhất với những nội dung tham vấn.
4. Nội dung tham vấn đánh giá tác động môi trường
Hiện nay, đánh giá tác động môi trường được tham vấn những nội dung được quy định theo khoản 3 Điều 33 Luật Bảo vệ môi trường số 72/2020/QH14, như sau:
Thứ nhất là về vị trí nơi thực hiện dự án đầu tư;
Thứ hai là những biện pháp để giảm thiểu các tác động xấu đến môi trường;
Thứ ba là các tác động đối với môi trường của dự án đầu tư;
Thứ tư là những chương trình quản lý, giám sát môi trường và các phương án phòng ngừa, cũng như ứng phó sự cố môi trường;
- Cuối cùng là những nội dung khác có liên quan về dự án đầu tư này.
5. Chủ dự án đầu tư có trách nhiệm gì trong tham vấn đánh giá tác động môi trường?
Căn cứ nội dung của khoản 1 Điều 26 Nghị định 08/2022/NĐ-CP, pháp luật hiện nay quy định các trách nhiệm cụ thể của chủ dự án đầu tư trong việc thực hiện tham vấn đánh giá tác động môi trường như sau:
- Đầu tiên, chủ dự án phải có trách nhiệm thực hiện tham vấn theo các hình thức, đối tượng theo đúng quy định, trừ trường hợp:
Chỉ thực hiện tham vấn trên trang thông tin điện tử và tham vấn (bằng hình thức văn bản) UBND cấp tỉnh nếu dự án này nằm trên địa bàn từ trên 02 tỉnh hoặc UBND cấp huyện nếu dự án nằm trên địa bàn từ trên 02 huyện trở lên: Đối với những dự án xây dựng hạ tầng viễn thông, kết cấu hạ tầng giao thông và các tuyến đường của dây tải điện liên tỉnh, liên huyện.
Chỉ thực hiện tham vấn trên trang thông tin điện tử và tham vấn (bằng hình thức văn bản) UBND cấp tỉnh tại địa điểm tiếp nhận chất thải vào bờ: Đối với những dự án nằm trên vùng biển, thềm lục địa mà chưa xác định được trách nhiệm trong quản lý hành chính của UBND cấp xã.
Chỉ thực hiện tham vấn trên trang thông tin điện tử và tham vấn (bằng hình thức văn bản) đối với ban quản lý, chủ đầu tư xây dựng và kinh doanh hạ tầng khu kinh doanh, sản xuất, cụm công nghiệp, dịch vụ tập trung: Đối với các dự án thuộc khu kinh doanh, sản xuất,, dịch vụ tập trung, cụm công nghiệp.
Thứ hai, chủ dự án phải có trách nhiệm tham vấn thêm ý kiến của UBND cấp tỉnh liền kề có sông chảy liên tỉnh hoặc có sông giáp ranh hoặc có biển ven bờ: Đối với những dự án mà có hoạt động nhận chìm vật, chất ở biển hoặc những dự án đầu tư mà tổng lưu lượng nước thải từ 10.000 m3/ngày trở lên, dự án có xả trực tiếp nước thải vào các con sông liên tỉnh, con sông giáp ranh các tỉnh hoặc dự án có xả trực tiếp nước thải ra biển ven bờ
Thứ ba, chủ dự án phải có trách nhiệm tham vấn ít nhất 05 chuyên gia, chuyên gia môi trường, nhà khoa học các ngành có liên quan đến lĩnh vực dự án: Đối với những dự án Phụ lục II Nghị định 08/2022/NĐ-CP mà có lưu lượng nước thải xả trực tiếp ra môi trường từ trên 10.000 m3/ngày hoặc có lưu lượng khí thải từ trên 200.000 m3/giờ. Các dự án khác thuộc Phụ lục II tham vấn ít nhất 03 nhà khoa học, chuyên gia.
Thứ tư, chủ dự án phải có trách nhiệm lấy ý kiến đối với những tổ chức có chuyên môn về kết quả tính toán của mô hình đối với những dự án đầu tư có nhận chìm vật, chất nạo vét xuống biển mà tổng khối lượng từ trên mức 5 triệu m3; những dự án có nguy cơ xói lở, bồi lắng, xâm nhập mặn được Quốc hội hoặc Thủ tướng quyết định chủ trương đầu tư; các dự án đầu tư có lưu lượng nước thải công nghiệp từ trên mức 10 ngàn m3/ngày (trừ khi đấu nối nước thải vào hệ thống xử lý nước thải tập trung, nước thải, nước làm mát của dự án nuôi trồng thủy sản) hoặc lưu lượng khí thải từ trên 200 ngàn m3/giờ.
Thứ năm, chủ dự án phải thực hiện hiện lấy ý kiến những tổ chức chuyên môn đối với các tác động từ dự án tới vấn đề đa dạng sinh học: Đối với dự án đầu tư xây dựng mà có chuyển đổi mục đích sử dụng đất tại những khu bảo tồn thiên nhiên/vùng lõi khu dự trữ sinh quyển có diện tích từ 01 ha trở lên.
Cuối cùng, chủ dự án phải trách nhiệm thực hiện tổng hợp ý kiến tham vấn 1 cách trung thực, đầy đủ; cũng như phải có tiếp thu, giải trình về kết quả thực hiện tham vấn và hoàn thiện bản báo cáo ĐTM; đồng thời chủ dự án phải chịu trách nhiệm về nội dung, cũng như kết quả tham vấn trong báo cáo ĐTM.
Trên đây là các thông tin quan trọng về vấn đề tham vấn đánh giá tác động môi trường.
