Sản phẩm nhựa dùng 1 lần là gì? Lộ trình hạn chế sản phẩm nhựa dùng 1 lần

1. Sản phẩm nhựa dùng 1 lần là gì? 

Căn cứ quy định tại khoản 14 Điều 3 Nghị định 08/2022/NĐ-CP thì khái niệm sản phẩm nhựa dùng 01 lần được định nghĩa như sau:

“Sản phẩm nhựa sử dụng một lần là các sản phẩm (trừ sản phẩm gắn kèm không thể thay thế) bao gồm khay, hộp chứa đựng thực phẩm, bát, đũa, ly, cốc, dao, thìa, dĩa, ống hút, dụng cụ ăn uống khác có thành phần nhựa được thiết kế và đưa ra thị trường với chủ đích để sử dụng một lần trước khi thải bỏ ra môi trường.”

Như vậy, có thể hiểu đơn giản sản phẩm nhựa dùng 01 lần là những đồ vật bằng nhựa được thiết kế để chỉ sử dụng một lần duy nhất trước khi bị vứt bỏ. Điều này có nghĩa là sau khi sử dụng xong, chúng ta không rửa sạch và tái sử dụng mà thay vào đó là bỏ chúng đi.

2. Lộ trình hạn chế sản phẩm nhựa dùng 1 lần

Theo quy định tại khoản 3, 4 Điều 64 Nghị định 08/2022/NĐ-CP, việc sản xuất và nhập khẩu sản phẩm nhựa dùng một lần sẽ được giảm dần theo lộ trình cụ thể như sau:

- Giai đoạn 01 (từ 01/01/2026 đến 30/12/2023): Ủy ban nhân dân cấp tỉnh sẽ ban hành các quy định và tổ chức thực hiện hoạt động quản lý chất thải nhựa để đảm bảo rằng các sản phẩm nhựa dùng một lần sẽ không còn lưu hành và sử dụng tại các trung tâm thương mại, siêu thị, khách sạn, và khu du lịch.

- Giai đoạn 02 (từ 31/12/2030 trở đi): ngừng sản xuất và nhập khẩu các sản phẩm nhựa dùng một lần, ngoại trừ những sản phẩm đạt chứng nhận nhãn sinh thái Việt Nam.

3. Sản phẩm thay thế sản phẩm nhựa dùng 1 lần được hưởng ưu đãi gì?

Khoản 3 Điều 73 Luật Bảo vệ môi trường 2020 có quy định rằng các sản phẩm thân thiện với môi trường, bao gồm cả những sản phẩm thay thế cho nhựa sử dụng một lần nếu được chứng nhận (ví dụ Chứng nhận Nhãn sinh thái…) thì sẽ nhận được các ưu đãi và hỗ trợ theo quy định của pháp luật.

Theo đó, các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm thay thế sản phẩm nhựa dùng 01 lần có thể được nhận các chính sách ưu đãi như sau:

- Được giảm thuế nhập khẩu đối với các thiết bị, công nghệ tiên tiến sử dụng trong sản xuất.

- Tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi từ các ngân hàng và tổ chức tài chính để đầu tư vào các dự án xanh.

- Các chương trình hỗ trợ kỹ thuật và đào tạo cũng được triển khai để giúp các doanh nghiệp nâng cao năng lực sản xuất và quản lý môi trường.

- Sản phẩm thân thiện với môi trường đạt chứng nhận nhãn sinh thái được ưu tiên trong các chương trình mua sắm công của nhà nước.

- Chính phủ còn hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc quảng bá sản phẩm, dịch vụ sinh thái thông qua các kênh truyền thông chính thức, các sự kiện, triển lãm, và hội thảo chuyên ngành.

4. Giải đáp liên quan đến sản phẩm nhựa dùng 1 lần

4.1 Ký hiệu sản phẩm nhựa dùng 1 lần

Nhựa dùng một lần thường được phân loại và nhận biết qua các ký hiệu trên sản phẩm, giúp người tiêu dùng và các nhà quản lý dễ dàng nhận diện và phân loại để tái chế. Dưới đây là một số ký hiệu thường gặp:

4.2 Lợi ích, tác hại của sản phẩm nhựa dùng 1 lần

Đồ nhựa dùng một lần mang lại nhiều lợi ích đáng kể trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là trong các hoạt động sinh hoạt, kinh doanh và dịch vụ ăn uống như:

- Tiện lợi và tiết kiệm thời gian: Đồ nhựa dùng một lần rất tiện lợi trong việc sử dụng hàng ngày, đặc biệt trong các hoạt động ăn uống nhanh và di chuyển.

- Chi phí thấp: Chi phí sản xuất đồ nhựa dùng một lần thấp, giúp tiết kiệm chi phí cho người tiêu dùng và doanh nghiệp.

- Vệ sinh: Đồ nhựa dùng một lần đảm bảo tính vệ sinh vì chúng không bị tái sử dụng, giảm nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn và các bệnh truyền nhiễm. Đây là lý do tại sao nhiều cơ sở y tế và dịch vụ ăn uống ưa chuộng sử dụng sản phẩm này.

- Đa dạng và dễ dàng tiếp cận: Đồ nhựa dùng một lần có sẵn trong nhiều hình dạng, kích thước và thiết kế, phục vụ cho nhiều mục đích khác nhau. Chúng dễ dàng mua được ở nhiều nơi, từ siêu thị, cửa hàng tạp hóa đến các chợ truyền thống.

Mặc dù mang lại nhiều lợi ích, đồ nhựa dùng một lần cũng gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng đối với môi trường và sức khỏe con người:

- Ô nhiễm môi trường: Đồ nhựa dùng một lần là nguồn gây ô nhiễm chính cho đất và nước. Chúng mất hàng trăm năm để phân hủy, gây ra tình trạng ngập rác thải nhựa trên toàn cầu.

- Gây hại cho sinh vật: Nhựa không phân hủy sẽ tích tụ trong các hệ sinh thái, ảnh hưởng xấu đến động vật và thực vật..

- Nguy cơ cho sức khỏe con người: Các hóa chất trong nhựa, như BPA và phthalates, có thể xâm nhập vào thực phẩm và nước uống khi sử dụng đồ nhựa dùng một lần, gây hại cho sức khỏe con người. Các hóa chất này có thể gây ra các vấn đề về sức khỏe như rối loạn nội tiết, ung thư và các bệnh lý khác.

Tóm lại, sản phẩm nhựa dùng một lần mang lại nhiều tiện lợi nhưng cũng gây ra nhiều vấn đề môi trường nghiêm trọng. Việc hạn chế sử dụng và thay thế chúng bằng các sản phẩm thân thiện với môi trường là cần thiết và cấp bách.