Pháp lý doanh nghiệp 
1. Dự án trí tuệ nhân tạo được hỗ trợ tài chính như thế nào từ 01/01/2026?
Theo khoản 2 Điều 28 Luật Công nghiệp công nghệ số 2025, số 71/2025/QH15, phát triển hệ thống trí tuệ nhân tạo là ngành, nghề đặc biệt ưu đãi đầu tư, được hưởng các chính sách ưu đãi, hỗ trợ theo quy định về đầu tư, thuế, đất đai và pháp luật liên quan.
Các hình thức hỗ trợ tài chính dành cho dự án AI
(1) Hỗ trợ trực tiếp chi phí đầu tư (theo khoản 4 Điều 28):
Doanh nghiệp được hỗ trợ trực tiếp từ ngân sách địa phương để xây dựng nhà máy, trung tâm nghiên cứu AI; Đầu tư hạ tầng kỹ thuật, mua sắm máy móc, thiết bị; Triển khai dự án AI quy mô lớn, có tính đột phá.
Hội đồng nhân dân cấp tỉnh sẽ quy định cụ thể tiêu chí, điều kiện, mức hỗ trợ phù hợp với địa phương.
(2) Hỗ trợ đào tạo và thu hút nhân lực AI (Căn cứ: Điều 18, 19):
Theo đó, Nhà nước có chính sách hỗ trợ phát triển nhân lực công nghiệp công nghệ số trong cơ sở giáo dục như:
- Có chính sách tín dụng ưu đãi về lãi suất, điều kiện và thời hạn vay tiền cho người học ngành đào tạo về công nghệ số theo quy định của pháp luật về giáo dục, tài chính;
- Có chính sách cấp học bổng, trợ cấp xã hội; miễn, giảm học phí, hỗ trợ tiền học phí và chi phí sinh hoạt cho người học ngành đào tạo về công nghệ số theo quy định của pháp luật về giáo dục, tài chính;
- Hỗ trợ đầu tư cơ sở vật chất bao gồm thiết bị đào tạo, phòng thí nghiệm, bản quyền phần mềm, nền tảng số dùng chung và công cụ kỹ thuật cần thiết khác phục vụ đào tạo nhân lực công nghiệp công nghệ số.
Bên cạnh đó, dự án trí tuệ nhân tạo trong Nhà nước còn được hỗ trợ chính sách thu hút nhân lực; Hỗ trợ chi phí thuê nhân lực AI chất lượng cao; Hỗ trợ thu nhập tăng thêm cho nhân lực AI làm việc tại địa phương….
(3) Ưu đãi thuế, hải quan:
- Hưởng ưu đãi thuế TNDN nếu thuộc nhóm dự án quy mô lớn, trọng điểm (khoản 3 Điều 28);
- Được ưu tiên thủ tục hải quan nếu nhập khẩu thiết bị cho dự án AI (khoản 5 Điều 28).
2. Nguyên tắc phát triển, cung cấp, triển khai sử dụng trí tuệ nhân tạo
Điều 41 Luật Công nghiệp công nghệ số 2025 quy định nguyên tắc phát triển, cung cấp, triển khai sử dụng trí tuệ nhân tạo
Theo khoản 1 Điều 45 Luật Công nghiệp công nghệ số 2025, có 03 nhóm chủ thể tham gia vào hoạt động liên quan đến hệ thống AI cần tuân thủ luật, gồm:
(1) Chủ thể phát triển: tổ chức, cá nhân nghiên cứu, xây dựng hệ thống AI.
(2) Chủ thể cung cấp: tổ chức, cá nhân đưa hệ thống AI ra thị trường dưới tên nhãn hiệu của mình.
(3) Chủ thể triển khai sử dụng: tổ chức, cá nhân có thẩm quyền vận hành, sử dụng hệ thống AI.
Đặc biệt, doanh nghiệp AI thường đảm nhiệm đồng thời 2 hoặc cả 3 vai trò nói trên, nên phải chịu toàn diện trách nhiệm pháp lý.
Theo Điều 41 Luật 71/2025/QH15, doanh nghiệp AI cần tuân thủ 07 nguyên tắc cốt lõi sau đây:
- Phục vụ sự thịnh vượng và hạnh phúc của con người, lấy con người làm trung tâm, nâng cao năng suất, hiệu quả công việc, thúc đẩy thông minh hóa; tiếp cận bao trùm, linh hoạt, công bằng và không phân biệt đối xử; tôn trọng các giá trị đạo đức, dân tộc; quyền con người, quyền công dân, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân;
- Bảo đảm minh bạch, trách nhiệm giải trình, khả năng giải thích được; bảo đảm không vượt qua tầm kiểm soát của con người;
- Bảo đảm an toàn, an ninh mạng;
- Bảo đảm tuân thủ quy định pháp luật về dữ liệu, bảo vệ dữ liệu cá nhân;
- Bảo đảm khả năng kiểm soát thuật toán, mô hình trí tuệ nhân tạo;
- Kiểm soát rủi ro trong suốt vòng đời của hệ thống trí tuệ nhân tạo;
- Bảo đảm tuân thủ pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và pháp luật khác có liên quan.
3. Trách nhiệm cụ thể của doanh nghiệp phát triển AI
Theo Điều 45 Luật Công nghiệp công nghệ số 2025, doanh nghiệp phát triển AI có nghĩa vụ:
- Tuân thủ đầy đủ các nguyên tắc nêu trên;
- Thực hiện quy định về dấu hiệu nhận dạng sản phẩm do AI tạo ra (Điều 44);
- Tuân thủ các yêu cầu quản lý hệ thống AI rủi ro cao và AI tác động lớn (Điều 43).
Việc không thực hiện hoặc thực hiện không đúng sẽ bị thanh tra, kiểm tra và xử lý theo quy định của pháp luật.
Trên đây là thông tin về việc dự án trí tuệ nhân tạo được hỗ trợ tài chính thế nào từ 01/01/2026?
