1. Tính chất và chức năng của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh
1.1 Tính chất
Đoàn TNCS Hồ Chí Minh có ba tính chất cơ bản là tính chính trị, tính tiên tiến và tính quần chúng. Ba tính chất riêng biệt này lại có mối quan hệ chặt chẽ với nhau thể hiện bản chất cách mạng Đoàn trong hệ thống chính trị.
Tính chính trị: Đoàn TNCS Hồ Chí Minh lấy mục tiêu “Độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, vì dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh” làm mục tiêu phấn đấu cho tổ chức.
Đoàn TNCS là lực lượng nòng cốt chính trị, và là lực lượng xung kích cách mạng đại diện bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của thanh niên.
Tính tiên tiến: Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là đội dự bị tin cậy của Đảng Cộng sản Việt Nam, mỗi Đoàn viên mang trên mình trách nhiệm quan trọng trong công tác, hoạt động của tổ chức Đoàn TNCS, Hội và phong trào thanh thiếu nhi.
Tính tiên tiến trước hết được thể hiện ở việc xung phong, xung kích, tình nguyện, tự nguyện, tự giác trong tất cả các hoạt động của Đoàn, Hội, tất cả vì mục tiêu do Đảng và Bác Hồ đã đề ra.
Tính tiên tiến còn được thể hiện khi Đoàn TNCS xây dựng và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam, kế thừa và duy trì truyền thống cách mạng của thế hệ cha ông đã để lại.
Mỗi Đoàn viên cần phải đấu tranh, phản biện với các tư tưởng sai trái đi ngược lại lợi ích của Đảng, Nhà nước và dân tộc. Đoàn viên cần bênh vực, bảo vệ chân lý, chống lại những thói hư tật xấu trong xã hội, chống lại những mầm mống tiêu cực, xấu xa đang tồn đọng trong cộng đồng đại diện và bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp chính đáng của thanh thiếu nhi.
Tính quần chúng: Bác Hồ đã từng dạy rằng “Đâu cần thanh niên có, đâu khó có thanh niên”, Đoàn viên phải luôn trong tư thế sẵn sàng giúp đỡ, tư vấn và trở thành người bạn luôn kề vai sát cánh cùng thanh niên trong cuộc sống.
Đặc biệt, tổ chức Đoàn là nơi tập hợp các thanh niên không mang tư tưởng phân biệt giai cấp, tôn giáo hay vùng miền, tất cả đều bình đẳng và có quyền lợi như nhau.
Tính quần chúng còn được thể hiện rộng rãi thông qua các hoạt động công tác Đoàn, Hội và phong trào thanh thiếu niên, lan tỏa đến những đoàn viên, hội viên mà còn ảnh hưởng đến cả những thanh niên chưa có đủ điều kiện kết nạp Đoàn, Hội.
1.2 Chức năng
Theo Điều lệ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh khóa XII, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là đội dự bị tin cậy của Đảng Cộng sản Việt Nam, là lực lượng xung kích cách mạng.
Đã được xứng danh với danh hiệu trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên, Đoàn là tổ chức đại diện cho việc chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của thanh niên.
Đoàn còn phụ trách Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh - lực lượng nòng cốt chính trị trong phong trào thanh niên và trong các tổ chức hoạt động Đoàn của thanh niên Việt Nam.
Là thành viên của hệ thống chính trị, Đoàn phối hợp với các cơ quan Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể, tổ chức kinh tế, xã hội, các tập thể lao động và gia đình chăm lo và phát triển giáo dục, đào tạo, rèn luyện và bảo vệ thanh thiếu nhi.
Đoàn cũng cần tổ chức các hoạt động khuyến khích, thúc đẩy đoàn viên và thanh niên tích cực tham gia vào việc quản lý nhà nước và xã hội.
2. Đoàn viên có mấy quyền? Những quyền của Đoàn viên là gì?
Xét theo Điều 3 Điều lệ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh khóa XII, Đoàn viên có những quyền hạn bao gồm:
- Mỗi Đoàn viên đều có quyền yêu cầu tổ chức Đoàn có thể đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của mình. Đoàn viên sẽ được giúp đỡ và tạo điều kiện để phấn đấu học tập, tu dưỡng và trưởng thành.
- Đoàn viên sẽ có đủ tư cách để được ứng cử, đề cử và bầu cử cơ quan lãnh đạo các cấp của Đoàn.
- Ngoài ra, Đoàn viên còn được cung cấp thông tin, thảo luận, phê bình, biểu quyết, đưa ra đề nghị và bảo lưu ý kiến của mình về công việc của tổ chức Đoàn, và tham gia hoạt động Đoàn tại nơi cư trú.
3. Nhiệm vụ của Đoàn viên
Theo Điều 2 Điều lệ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Mình khóa XII có nêu rõ ba nhiệm vụ chính của Đoàn viên.
Thứ nhất, Đoàn viên phải luôn luôn tích cực học tập, rèn luyện và phấn đấu vì lý tưởng của Đảng và Bác Hồ. Đoàn viên cũng cần phải tham gia các hoạt động xã hội, xây dựng và bảo vệ Đất nước.
Thứ hai, Đoàn viên luôn được voi là những tấm gương sáng,chấp hành, vận động và khuyến khích thanh thiếu nhi thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước.
Ngoài việc tham gia vào các hoạt động tổ chức của Đoàn TNCS, Đoàn viên cũng cần phải tham gia xây dựng, bảo vệ Đảng, chính quyền và các đoàn thể nhân dân.
Chấp hành Điều lệ và các nghị quyết của Đoàn, Đoàn viên cần tích cực và chủ động trong việc tuyên truyền về tổ chức, sinh hoạt Đoàn và đóng đoàn phí đúng quy định.
Thứ ba, Đoàn viên cần xây dựng mối liên hệ mật thiết và chặt chẽ với thanh niên, tích cực cùng nhau xây dựng Hội, Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh. Bên cạnh đó, Đoàn viên phải chủ động giúp đỡ thanh niên và đội viên trở thành đoàn viên.
4. Đoàn viên phải rèn luyện, phấn đấu như thế nào để tự hoàn thiện bản thân, trở thành người đoàn viên gương mẫu?
Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh không chỉ là đội dự bị tin cậy của Đảng Cộng sản Việt Nam mà còn là lực lượng nòng cốt chính trị trong phong trào thanh niên và trong các tổ chức thanh niên Việt Nam. Vì vậy, mỗi Đoàn viên trước hết cần phải phấn đấu để trở thành một công dân gương mẫu, tích cực học tập lao động, tham gia các hoạt động xã hội, xây dựng và bảo vệ tổ quốc.
Bên canh đó, Đoàn viên cũng cần phải ra sức trau dồi bản thân theo các nội dung của chương trình rèn luyện đoàn viên trong thời kỳ mới với 5 tiêu chí rèn luyện và 10 tiêu chí hành động cụ thể sau:
5 tiêu chí rèn luyện bao gồm:
- Giàu lòng yêu nước, yêu chế độ xã hội chủ nghĩa: Đoàn viên cần phải hiểu rõ bản chất của chủ nghĩa xã hội, am hiểu lịch sử và văn hóa nước nhà, tích cực học tập và phát huy tư tưởng Hồ Chí Minh.
- Đoàn kết, thân ái, vì cộng đồng: Ông cha ta luôn dặn dò con cháu đời sau rằng phải sống khiêm nhường, biết sẻ chia, tôn trọng lẫn nhau và không phân biệt vùng miền.
- Sống văn hóa, tuân thủ pháp luật: Thực hiện nếp sống đô thị văn minh, có ý thức giữ gìn đời sống văn hóa và tuân thủ các quy định nơi công cộng.
- Giàu tri thức, có sức khỏe, kỹ năng: Chủ động trong việc rèn luyện, nâng cao sức khỏe, thường xuyên tập thể dục thể thao, ăn uống lành mạnh, xây dựng đời sống tinh thần lạc quan.
- Mạnh dạn, tự tin khi tham gia các hoạt động hội nhập quốc tế.
10 tiêu chí hành động bao gồm:
- Khi tham gia các hoạt động quốc tế, Đoàn viên nên chủ động giới thiệu về lịch sử, truyền thống và văn hóa của quê hương, đất nước Việt Nam.
- Đoàn viên phải luôn trong tư thế sẵn sàng, xung phong đảm nhận những việc khó, việc mới.
- Chủ động, tích cực tham gia vào các hoạt động quyên góp, tham gia chăm sóc và giúp đỡ người già, trẻ em, người có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn.
- Chấp hành và tuân thủ các quy định nơi công cộng, tích cực xây dựng lối sống sống lành mạnh, văn minh, phòng chống tệ nạn xã hội.
- Tuyên truyền, vận động mọi người nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, trồng cây gây rừng, bỏ rác đúng nơi quy định…
- Tuân thủ và thực hiện đúng các quy định, không có các hành vi vi phạm pháp luật.
- Ra sức học tập, trau dồi và nâng cao hiểu biết, trình độ chuyên môn. Nâng cao tinh thần tự học, thường xuyên củng cố kiến thức.
- Chăm chỉ luyện tập thể dục thể thao, nâng cao thể chất.
- Hoàn thành tốt các công tác phát triển đoàn viên, hội viên, đội viên. Cố gắng trở thành tấm gương sáng khi tham gia các hoạt động để làm gương cho các thanh thiếu nhi.
Để có thể cảm thấy tự hào khi mang trên mình danh hiệu Đoàn viên của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, chúng ta cần phải ra sức phấn đấu, tu dưỡng bản thân nên người, tích cực hưởng ứng cuộc vận động: “Đoàn viên phấn đấu trở thành Đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam”, từ đó góp phần quan trọng vào chủ trương bổ sung lực lượng trẻ có chất lượng cao cho Đảng.
Lời Kết
Như vậy, với bài viết trên chúng ta đã hiểu được Đoàn viên có mấy quyền và những nhiệm vụ của Đoàn viên. Đây đều là những thông tin quan trọng và hữu ích đối với Đoàn viên và cả những bạn học sinh, sinh viên đang chuẩn bị tham gia kết nạp Đoàn.
Vì vậy, mỗi chúng ta hãy cố gắng trau dồi thật nhiều thông tin bổ ích về Đoàn và Đảng nhé!