Cúm A là gì? Triệu chứng của cúm A theo hướng dẫn của Bộ Y tế

1. Cúm A là gì?

Trong Quyết định số 2762/QĐ-BYT về việc ban hành Hướng dẫn chẩn đoán, điều trị và phòng lây nhiễm cúm A số 2762/QĐ-BYT nêu rằng:

“Bệnh cúm A lây truyền từ người sang người, diễn biến lâm sàng đa dạng, có nhiều trường hợp nặng, tiến triển nhanh, dễ dẫn tới tử vong. Việc chẩn đoán và điều trị còn gặp nhiều khó khăn.”

Cúm A là một loại bệnh liên quan đến đường hô hấp và có khả năng lây lan nhanh chóng đe dọa trực tiếp đến tính mạng con người. Cúm A lây từ người sang người qua các giọt bắn khi bệnh nhân hắt hơi, ho hoặc giao tiếp hàng ngày. Căn bệnh này còn có thể lây từ động vật, cụ thể là gia cầm như gà, vịt, chim,...nên cúm A còn có tên gọi khác là cúm gia cầm.

2. Triệu chứng của cúm A theo hướng dẫn của Bộ Y tế

Hiểu được mức độ nghiêm trọng của cúm A, trong văn bản Hướng dẫn chẩn đoán, điều trị và phòng lây nhiễm cúm A số 2762/QĐ-BYT, Bộ Y Tế đã đưa ra một số triệu chứng bệnh như sau:

2.1. Sốt 

Sốt là tình trạng thường thấy ở con người khi làm việc quá sức, thay đổi thời tiết hoặc thay đổi nhiệt độ cơ thể đột ngột. Sốt khiến cơ thể mệt mỏi, đổ mồ hôi, đau đầu và chóng mặt. Nếu tình trạng sốt diễn ra lâu, cần báo ngay cho cán bộ y tế để xử lý, can thiệp kịp thời.

2.2. Viêm long đường hô hấp 

Viêm long đường hô hấp là tình trạng bị nhiễm trùng một hay nhiều bộ phận thuộc đường hô hấp. Người mắc lâu dài có thể sẽ dẫn tới nhiều bệnh lý nghiêm trọng hơn như viêm xoang, viêm phổi hoặc cúm.

2.3. Đau họng

Đau họng là tình trạng khá phổ biến ở con người xuất hiện vào mùa thu hoặc mùa đông. Đau họng gây khó chịu cho người mắc phải, khiến họ gặp khó khăn khi ăn uống, giao tiếp hàng ngày.

2.4. Ho khan hoặc có đờm

Triệu chứng này xảy ra rất thường xuyên, rất bất chợt. Người ho khan hay có đờm thường không quá quan tâm và coi đó là một triệu chứng bình thường ở con người. Tuy nhiên, tình trạng này kéo dài lâu sẽ gây nguy cơ mắc những căn bệnh về đường hô hấp như viêm phổi, viêm phế quản,...

2.5. Các triệu chứng khác như đau đầu, đau cơ, nôn, tiêu chảy

Đau đầu, đau cơ, nôn, tiêu chảy cũng là những dấu hiệu cần phải chú ý vì chúng cũng có thể dẫn đến những bệnh lý nặng hơn

3. Các biến chủng phổ biến của cúm A 

Cúm A phân bố nhiều ở các loài động vật, dễ có những biến chủng mới hơn như:

3.1. Cúm A H5N1

Cúm H5N1 là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm từ gia cầm, lây qua đường hô hấp. Do người nhiễm tiếp xúc với gia cầm, dụng cụ và vật liệu chứa virus gây bệnh. Bên cạnh đó, người ăn phải gia cầm nhiễm bệnh cũng có nguy cơ mắc H5N1 mặc dù đã được nấu chín.

Cúm A H5N1 chủ yếu tập trung ở độ tuổi vị thành niên. Biểu hiện thường thấy là người bệnh thở nhanh, người tím tái, sốt trên 38 độ C và khó thở. Người mắc bệnh lâu dài có thể dẫn tới tình trạng suy đường hô hấp, suy đa tạng ở gan, não.

Tổ chức WHO cảnh báo nếu không được kiểm soát triệt để thì H5N1 sẽ trở thành đại dịch toàn cầu như dịch Covid-19 đã qua gây tổn thất về kinh tế và con người.

3.2. Cúm lợn (A H1N1)

Cúm A H1N1 là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính do virus H1N1 gây nên. Virus có khả năng lây lan nhanh nhất là trong cộng đồng và tồn tại lâu trong môi trường nước. Những nơi nước đọng, ao hồ, là địa điểm lý tưởng cho virus sinh sôi.

Cúm lợn có nguy cơ phát tán thành đại dịch lớn. Vào năm 2009, cả nước ta đã mắc gần 10.000 ca cúm H1N1, 22 người trong số đó đã tử vong vì không qua khỏi. H1N1 sẽ để lại biến chứng nguy hiểm như suy hô hấp cấp, bệnh tim mạch, hen suyễn,... ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người bệnh.

3.3. Cúm A H3N2

Cúm A H3N2 là một biến thể đặc biệt của cúm A. H3N2 xuất hiện và lây nhiễm ở nhóm chim và động vật có vú, trong đó có con người. Cúm H3N2 xuất hiện phần lớn ở trẻ nhỏ, triệu chứng tương tự các biến chủng khác như sốt cao, mệt mỏi, ho khan,... Thời gian ủ bệnh của H3N2 thường trong thời gian 2 ngày và truyền đi rất nhanh trong cộng đồng.

Biến chứng nguy hiểm của H3N2 đó là tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, xơ vữa động mạch gây tắc nghẽn mạch máu và tăng nguy cơ đột quỵ lên tới 8 lần. Điều đó đe dọa trực tiếp tới sự sống người bệnh.

3.4. Cúm A H7N9

Vào năm 2013, Trung Quốc công bố nguồn gốc của loại virus này đó là sự kết hợp gen giữa các loài chim Đông Á với gà nuôi tại một số tỉnh của Trung Quốc. Cúm A H7N9 ảnh hưởng trực tiếp đến cơ thể con người gây sốt cao, ho, tức ngực và khó thở. Nếu không được phát hiện kịp thời thì sẽ gây nên những biến chứng xấu cho người nhiễm bệnh.

Loại cúm này rất khó để có thể bị phát hiện ở gia cầm nên tỷ lệ phát hiện ra bệnh ở gia cầm là rất thấp, tiềm ẩn khả năng lây nhiễm nhanh và rộng hơn.

4. Các biện pháp điều trị cúm A 

Cúm A là một căn bệnh gây ảnh hưởng rất lớn tới tính mạng của từng cá nhân và cộng đồng. Vì vậy, Bộ Y tế đã đưa ra một số biện pháp điều trị cúm A trong văn bản Hướng dẫn chẩn đoán, điều trị và phòng lây nhiễm cúm A số 2762/QĐ-BYT như sau:

4.1. Nguyên tắc chung

• Bệnh nhân phải được cách ly và thông báo kịp thời cho cơ quan y tế dự phòng

• Dùng thuốc kháng virus đơn độc hoặc kết hợp càng sớm càng tốt, kể cả các trường hợp tiếp xúc trực tiếp với người bệnh và có sốt

• Điều trị hỗ trợ trong những trường hợp nặng

• Điều trị tại chỗ ở những cơ sở thích hợp và yêu cầu tuyến trên giúp đỡ đối với những trường hợp nặng

4.2. Điều trị thuốc kháng virus

• Oseltamivir (tamiflu): là một loại thuốc chuyên điều trị bệnh cúm, tùy vào từng độ tuổi, sức khỏe mà liều dùng sẽ khác nhau. Nếu người bị cúm sử dụng càng sớm thì sẽ càng hạn chế được thời gian nhiễm bệnh.

• Zanamivir: là loại thuốc kháng virus giúp giảm thiểu các triệu chứng do cúm A gây ra. Thuốc có công dụng phòng ngừa sự lây lan nếu người dùng tiếp xúc với người nhiễm bệnh, tránh bùng phát dịch trong cộng đồng.

• Trường hợp nặng có thể kết hợp oseltamivir và zanamivir.

• Trường hợp đáp ứng chậm với thuốc kháng vi rút: thời gian điều trị có thể kéo dài đến khi xét nghiệm hết vi rút.

4.3. Điều trị hỗ trợ 

• Hạ sốt: Chỉ dùng paracetamol khi nhiệt độ trên 39oC (không dùng thuốc hạ sốt nhóm salicylate như aspirin).

• Bảo đảm chế độ dinh dưỡng và chăm sóc

• Sử dụng kháng sinh thích hợp khi có bội nhiễm vi khuẩn

• Hỗ trợ hô hấp:  Nằm đầu cao 30-45 độ, cho người bệnh thở oxy với lưu lượng thích hợp, những trường hợp không đáp ứng với thở oxy cần hỗ trợ hô hấp bằng máy thở không xâm nhập hoặc xâm nhập.

• Phát hiện và điều trị suy đa phủ tạng

4.4. Tiêu chuẩn ra viện

• Nơi không có xét nghiệm Real time RT-PCR: sau khi hết sốt 3 ngày, tình trạng lâm sàng ổn định.

• Nơi có xét nghiệm Real time RT-PCR: sau khi hết sốt 3 ngày, tình trạng lâm sàng ổn định.

4.5. Điều trị cúm A trong trường hợp dịch lây lan trong cộng đồng, không chẩn đoán xác định được bằng xét nghiệm

• Cách ly và điều trị triệu chứng

• Các trường hợp diễn biến nặng, người già, trẻ em dưới 5 tuổi, phụ nữ có thai, người có bệnh mạn tính: cách ly, điều trị tại bệnh viện theo hướng dẫn trên.

5. Cần phòng tránh cúm A như thế nào? 

Các cách phòng tránh, phòng lây nhiễm cúm A theo khuyến cáo của Bộ Y tế như sau:

• Thường xuyên rửa tay với xà phòng: Rửa tay với xà phòng giúp tiêu diệt vi khuẩn bám trên tay, giảm thiểu nguy cơ lây lan của vi khuẩn.

• Hạn chế tiếp xúc với những người mắc bệnh: virus cúm A lây lan chủ yếu qua đường hô hấp, cho nên người khỏe mạnh cần tránh tiếp xúc với người bệnh. Trong trường hợp bắt buộc phải tiếp xúc, phải rửa tay, đeo khẩu trang, sát khuẩn đầy đủ để giảm thiểu tối đa sự phát tán của virus cúm A.

• Đeo khẩu trang: Đeo khẩu trang giúp cản trở những giọt bắn từ miệng khi giao tiếp, hắt hơi hoặc ho. Khẩu trang là biện pháp phòng tránh cúm A nói riêng và các bệnh đường hô hấp nói chung rất hiệu quả trong cộng đồng, những nơi đông người.

• Vệ sinh, lau chùi những đồ vật hay tiếp xúc: Các đồ vật như chuột máy tính, màn hình điện thoại, bàn phím,... là những thứ được chạm, tiếp xúc hàng ngày. Vì thế, những vi khuẩn có thể dễ dàng bám vào bề mặt đồ vật đó khiến nguy cơ lây nhiễm cao.

• Ăn uống lành mạnh, điều độ: Ăn uống đầy đủ giúp tăng cường sức đề kháng, góp phần giúp con người khó bị virus xâm nhập hơn.

Cúm A vẫn luôn là một loại bệnh nguy hiểm đối với tính mạng con người. Hi vọng sau bài viết này, các bạn sẽ hiểu được cúm A là gì? Biện pháp điều trị và phòng tránh ra sao. Mọi thắc mắc liên quan đến các quy định của Bộ Y tế vui lòng liên hệ với LuatVietnam theo số 19006192 .