Hướng dẫn 35/HD-VKSTC của Viện kiểm sát nhân dân tối cao về công tác kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự năm 2018

HƯỚNG DẪN

CÔNG TÁC KIỂM SÁT VIỆC TẠM GIỮ, TẠM GIAM VÀ THI HÀNH ÁN HÌNH SỰ NĂM 2018

Thực hiện Chỉ thị số 01/CT-VKSTC ngày 20/12/2017 của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao về công tác của ngành Kiểm sát nhân dân và Kế hoạch công tác trọng tâm của Viện kiểm sát nhân dân tối cao năm 2018; trên cơ sở nhiệm vụ trọng tâm công tác năm 2018 và tiếp tục thực hiện phương châm « Đoàn kết, đổi mới - Trách nhiệm, kỷ cương - Chất lượng, hiệu quả ». Để hoàn thành tốt nhiệm vụ kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự, đề nghị VKSND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương cần tập trung thực hiện các nội dung sau:

I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU

1. Mục đích

Triển khai thực hiện nghiêm túc, đầy đủ, kịp thời các yêu cầu, nhiệm vụ đối với công tác kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự trong toàn Ngành. Không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự theo quy định mới của pháp luật góp phần tích cực vào công tác đấu tranh phòng, chống vi phạm, tội phạm, bảo đảm quyền của người bị giam giữ và người chấp hành án.

2. Yêu cầu

Tiến hành đồng bộ các giải pháp, biện pháp nhằm hoàn thành tốt các yêu cầu, nhiệm vụ trọng tâm công tác kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự năm 2018.

Đề cao trách nhiệm của Lãnh đạo đơn vị trong hoạt động quản lý, chỉ đạo, điều hành và trách nhiệm của Kiểm sát viên, Kiểm tra viên trong thực hiện nhiệm vụ được giao. Nâng cao vai trò, trách nhiệm của Viện kiểm sát trong việc phát hiện vi phạm pháp luật, sơ hở, thiếu sót trong công tác tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự; xác định nguyên nhân, điều kiện phát sinh vi phạm, tội phạm; kiên quyết kháng nghị, kiến nghị yêu cầu khắc phục và chấm dứt vi phạm.

Thường xuyên rà soát, định kỳ kiểm tra, đánh giá và báo cáo tiến độ, kết quả triển khai thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm để có biện pháp chỉ đạo kịp thời, hiệu quả; bảo đảm hoàn thành các chỉ tiêu, nhiệm vụ theo yêu cầu của Quốc hội và hệ thống chỉ tiêu cơ bản đánh giá công tác nghiệp vụ của Ngành.

II. NHIỆM VỤ TRỌNG TÂM

Toàn ngành triển khai các biện pháp, thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả Chỉ thị về tăng cường trách nhiệm của Viện kiểm sát nhân dân trong kiểm sát việc bắt, tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự nhằm bảo vệ quyền con người, quyền công dân; Quy chế công tác kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam, thi hành án hình sự ban hành kèm theo Quyết định số 501/QĐ - VKSTC ngày 12/12/2017 của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao. Phối hợp triển khai thực hiện chế định mới của pháp luật về tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự. Thực hiện và hướng dẫn VKS cấp dưới thực hiện biện pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả, hiệu lực các kiến nghị, kháng nghị của VKS theo quy định mới của pháp luật. Định kỳ đánh giá, báo cáo tình hình chấp hành pháp luật trong thi hành án tử hình và đề xuất các giải pháp khắc phục tồn tại, hạn chế. Thực hiện hoàn thành các chỉ tiêu công tác kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự theo Hệ thống chỉ tiêu cơ bản đánh giá kết quả công tác nghiệp vụ trong ngành Kiểm sát nhân dân được ban hành kèm theo Quyết định số 379/QĐ-VKSTC ngày 10/10/2017 của Viện trưởng VKSND tối cao.

III. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN

1. Đối với công tác kiểm sát

1.1. Kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam

VKSND các cấp tập trung kiểm sát việc tuân theo pháp luật của cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan trong quản lý, thi hành tạm giữ, tạm giam theo quy định của Luật thi hành tạm giữ, tạm giam, Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân, Bộ luật Hình sự và Bộ luật tố tụng hình sự nhằm bảo đảm việc tạm giữ, tạm giam, chế độ tạm giữ, tạm giam theo đúng quy định của pháp luật; bảo vệ quyền con người, quyền công dân.

Trong đó, chú trọng kiểm sát về căn cứ, thẩm quyền, thủ tục tiếp nhận và hồ sơ quản lý người bị tạm giữ, người bị tạm giam, việc chấp hành thời hạn tạm giữ, tạm giam của cơ quan, người tiến hành tố tụng; việc thông báo sắp hết thời hạn, kiến nghị quá hạn tạm giam và việc tăng, giảm số lượng người bị tạm giữ, tạm giam trong các giai đoạn tố tụng; kịp thời trao đổi với các đơn vị Thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra, kiểm sát xét xử các trường hợp hết hạn tạm giữ, tạm giam thuộc trách nhiệm của VKS, không để xảy ra quá hạn tạm giữ, tạm giam thuộc trách nhiệm của Viện kiểm sát.

Phối hợp chặt chẽ với các đơn vị nghiệp vụ để theo dõi các trường hợp VKS quyết định không phê chuẩn lệnh bắt người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, quyết định không phê chuẩn lệnh tạm giam và gia hạn tạm giữ, tạm giam, các trường hợp thay đổi, huỷ bỏ biện pháp ngăn chặn tạm giữ, tạm giam, quyết định trả tự do trong trường hợp đã có quyết định đình chỉ điều tra hoặc quyết định đình chỉ vụ án mà không bị giam giữ về hành vi phạm tội khác…; kịp thời phát hiện, trả tự do cho người bị giam giữ không có căn cứ và trái pháp luật.

Kiểm sát chặt chẽ chế độ quản lý giam giữ, kịp thời phát hiện việc phân loại giam giữ không đúng quy định cũng như các vi phạm, tồn tại trong công tác quản lý giam giữ để hạn chế thấp nhất các trường hợp người bị tạm giữ, tạm giam trốn, chết do đánh nhau, tự sát, phạm tội mới, vi phạm nội quy...tại nơi giam giữ, chú ý phát hiện các vi phạm, thiếu sót trong quản lý người bị kết án tử hình như về kết cấu công trình, buồng giam; việc trang bị camera giám sát, việc phát hiện vật cấm nhằm chống trốn, tự sát chết, xác định nguyên nhân, trách nhiệm và kiến nghị, kháng nghị yêu cầu khắc phục.

Kiểm sát việc thực hiện chế độ của người bị tạm giữ, người bị tạm giam, như chế độ gặp thân nhân, người bào chữa, nhận quà trong thời gian bị giam giữ; chế độ đối với người dưới 18 tuổi, phụ nữ có thai hoặc nuôi con dưới 36 tháng tuổi, chú ý kiểm sát chế độ ăn, ở và quản lý giam giữ đối với người bị kết án tử hình, bảo đảm quyền khiếu nại, tố cáo, nhân đạo, không tra tấn, truy bức, dùng nhục hình hay bất kỳ hình thức đối xử nào khác xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của người bị tạm giữ, người bị tạm giam. Tăng cường gặp hỏi người bị tạm giữ, người bị tạm giam để kịp thời phát hiện vi phạm trong quá trình giam giữ.

1.2. Kiểm sát thi hành án hình sự

Kiểm sát việc Toà án ra các quyết định về thi hành án hình sự bảo đảm đúng thời hạn, thẩm quyền ra quyết định và nội dung của quyết định, kịp thời phát hiện các sai sót của các quyết định về thi hành án hình sự, yêu cầu hủy bỏ các quyết định hoãn, tạm đình chỉ, miễn chấp hành án không đúng quy định của pháp luật. Kiểm sát chặt chẽ các trường hợp Tòa án chậm ra quyết định thi hành án; Công an chậm áp giải, chậm ra quyết định truy nã và trường hợp người bị kết án phạt tù đang tại ngoại, không tự nguyện thi hành án trốn ngoài xã hội, nắm chắc kết quả truy bắt đối tượng đi chấp hành án bảo đảm các bản án có hiệu lực pháp luật phải được thi hành.

- Trong kiểm sát thi hành án phạt tù: Tăng cường kiểm sát đột xuất, nâng cao chất lượng các cuộc kiểm sát trực tiếp, tập trung phát hiện vi phạm trong công tác quản lý giam giữ dẫn đến việc phạm nhân mang vật cấm vào nơi giam, vi phạm nội quy, phạm tội mới; các trường hợp trốn, chết do đánh nhau, tự sát; đặc biệt là những vi phạm, tội phạm xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự của người chấp hành án; xác định nguyên nhân, điều kiện để kiến nghị, kháng nghị khắc phục và chấm dứt vi phạm.

Kiểm sát việc thực hiện chế độ đối với phạm nhân, cần chú trọng kiểm sát việc thực hiện chế độ lao động và học tập của phạm nhân, đặc biệt lưu ý những vi phạm từ việc bố trí phạm nhân lao động tại các khu sản xuất, điểm lao động lẻ xa trung tâm, lao động vào các ngày nghỉ, lao động trong thời gian được học tập và việc phân phối, sử dụng kết quả lao động của phạm nhân, việc bán hàng căng tin.

Phối hợp chặt chẽ với Tòa án và Cơ quan thi hành án hình sự để quản lý, theo dõi chặt chẽ số được hoãn, tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù, tha tù trước thời hạn có điều kiện về cư trú tại địa phương, kịp thời yêu cầu đưa đi chấp hành án những trường hợp không còn đủ điều kiện hoãn, tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù và đối tượng tha tù trước thời hạn có điều kiện vi phạm nghĩa vụ từ 02 lần trở lên hoặc bị xử phạt vi phạm hành chính từ 02 lần trở lên.

Kiểm sát 100% hồ sơ đề nghị và tham gia 100% các phiên họp xét giảm thời hạn chấp hành án phạt tù, tha tù trước thời hạn có điều kiện; bảo đảm 100% các trường hợp Viện kiểm sát đề nghị xét miễn, hoãn, tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù, tha tù trước thời hạn có điều kiện đều được chấp nhận, kịp thời phát hiện những vi phạm trong việc xét giảm thời hạn, tha tù trước thời hạn có điều kiện; xét, quyết định miễn, hoãn, tạm đình chỉ, đình chỉ thi hành án phạt tù.

- Trong kiểm sát thi hành án hình sự ngoài hình phạt tù: Nắm chắc số liệu người bị kết án tử hình và kết quả giải quyết ở các giai đoạn tố tụng, số bị án có đủ điều kiện nhưng Tòa án chậm ra quyết định thi hành án và chậm tổ chức thi hành; chú trọng kiểm sát về trình tự, thủ tục, hồ sơ thi hành án và hoãn thi hành án tử hình theo quy định của pháp luật. Phối hợp cơ quan Công an, Tòa án ở địa phương, hàng tháng rà soát, đối chiếu lập danh sách người bị kết án tử hình, định kỳ báo cáo, đánh giá và đề xuất những giải pháp khắc phục tồn tại, hạn chế trong công tác thi hành án tử hình báo cáo về VKSND tối cao để tổng hợp chung.

Tăng cường kiểm sát thi hành án treo, án phạt cải tạo không giam giữ, án phạt quản chế, cấm cư trú tại địa phương. Tập trung kiểm sát 100% hồ sơ đề nghị, tham gia 100% các phiên họp rút ngắn thời gian thử thách của án treo, giảm thời hạn chấp hành án phạt cải tạo không giam giữ. Kiểm sát việc lập hồ sơ đề nghị Tòa án buộc người chấp hành án treo vi phạm nghĩa vụ thi hành án 02 lần phải chấp hành án phạt tù.

Tiếp tục thực hiện nhiệm vụ kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong việc áp dụng trình tự, thủ tục xem xét quyết định việc hoãn, miễn chấp hành, giảm thời hạn, tạm đình chỉ hoặc miễn chấp hành thời gian áp dụng biện pháp xử lý hành chính còn lại của Tòa án nhân dân theo Pháp lệnh số 09/2014/UBTVQH13 ngày 20/01/2014 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quyết định số 39/QĐ-VKSTC ngày 08/4/2015 của Viện trưởng VKSND tối cao.

2. Việc giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo: Thực hiện thẩm quyền giải quyết 100% đơn khiếu nại, tố cáo trong thi hành tạm giữ, tạm giam theo quy định của Luật thi hành tạm giữ, tạm giam. Tập trung giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tạm giữ, tạm giam, quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù; kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong thi hành án hình sự.

3. Đối với công tác tham mưu, kiểm tra, hướng dẫn, phối hợp, tổng kết thực tiễn và xây dựng Ngành

3.1. Tham mưu triển khai hội nghị tập huấn toàn Ngành hướng dẫn kỹ năng phát hiện vi phạm theo quy định mới của pháp luật, thực hiện các quy định của pháp luật về tạm giữ, tạm giam, thi hành án hình sự và Quy chế kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự;

3.2. Chú trọng kiểm tra nghiệp vụ đối với VKS cấp dưới, kịp thời rà soát, phát hiện, tổng hợp báo cáo các vướng mắc, bất cập trong thi hành các đạo luật để hướng dẫn tháo gỡ; tăng cường ban hành Thông báo rút kinh nghiệm về nghiệp vụ.

3.3. VKS cấp trên tăng cường hướng dẫn VKS cấp dưới về kỹ năng phát hiện vi phạm theo quy định mới của pháp luật, việc ban hành kiến nghị, kháng nghị và các biện pháp nâng cao hiệu lực, hiệu quả các kháng nghị, kiến nghị; qua đó khắc phục tình trạng chậm hoặc không phát hiện vi phạm, tội phạm, những thiếu sót, sơ hở trong quản lý hoặc thiếu kiên quyết trong ban hành kháng nghị, kiến nghị; định kỳ VKS cấp trên đánh giá chất lượng kháng nghị, kiến nghị của VKS cấp dưới. Tăng cường công tác phối hợp giữa VKS các cấp trong hoạt động trực tiếp kiểm sát trại giam, trại tạm giam, Cơ quan thi hành án hình sự và nhà tạm giữ Công an cấp huyện, nhất là nơi để xảy ra vi phạm thường xuyên, kéo dài, chậm được khắc phục; những nơi hoạt động kiểm sát hiệu quả chưa cao, chậm phát hiện hoặc không phát hiện vi phạm. Kiên quyết kháng nghị, kiến nghị yêu cầu khắc phục và chấm dứt vi phạm, nhất là các vi phạm pháp luật phổ biến, kéo dài, xâm phạm đến quyền của người bị giam giữ; Kiểm sát 100% việc thực hiện các kháng nghị, kiến nghị đã ban hành năm 2017.

Đơn vị Kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự ở VKSND các cấp chủ trì phối hợp với đơn vị Kiểm sát thi hành án dân sự, hành chính thực hiện kiểm sát hoạt động thi hành án dân sự liên quan đến phạm nhân đang chấp hành án phạt tù tại các trại giam, trại tạm giam theo Công văn số 5096/VKSTC- V8 ngày 08/12/2017 của VKSND tối cao.

3.4. Tiếp tục phối hợp với cơ quan hữu quan rà soát các trường hợp miễn chấp hành hình phạt theo Nghị quyết số 109/2015/QH13 ngày 27/11/2015; Nghị quyết số 144/2016/QH13 ngày 29/6/2016 về việc lùi hiệu lực thi hành của Bộ luật hình sự số 100/2015/QH13; Nghị quyết số 41/2017/QH14 ngày 20/06/2017 của Quốc hội về việc thi hành của Bộ luật hình sự số 100/2015/QH13 đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Luật số 12/2017/QH14 và những văn bản hướng dẫn liên quan. Phối hợp triển khai thực hiện có hiệu quả các quy định mới của pháp luật như chế định về tha tù trước thời hạn có điều kiện; chế định về thi hành án treo, cải tạo không giam giữ và quy định về mối quan hệ phối hợp giữa cơ quan tiến hành tố tụng, Viện kiểm sát và cơ sở giam giữ,…

Chủ động phối hợp với cơ quan thi hành án hình sự; cơ sở giam giữ, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp để xây dựng hoặc sửa đổi, bổ sung quy chế phối hợp trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mỗi cơ quan theo quy định của pháp luật.

3.5. Các biện pháp, thao tác, kỹ năng nghiệp vụ trong công tác kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự được thực hiện theo quy định tại Quy chế công tác kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam, thi hành án hình sự ban hành kèm theo Quyết định số 501/QĐ-VKSTC ngày 12/12/2017 của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao.

3.6. Tăng cường công tác tổng kết thực tiễn, tích cực tham gia góp ý sửa đổi, bổ sung quy định của Luật Thi hành án hình sự và Luật Đặc xá.

VKS các cấp chủ động quản lý, báo cáo đánh giá đầy đủ tình hình vi phạm pháp luật trong công tác tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự; thường xuyên tổng hợp, báo cáo về VKSND tối cao (Vụ 8) những vi phạm phổ biến, kéo dài, chậm khắc phục của các cơ quan hữu quan trong công tác tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự để kịp thời tham mưu cho Viện trưởng VKSND tối cao kiến nghị tổng hợp đối với cơ quan hữu quan về các biện pháp phòng ngừa vi phạm và tội phạm.

IV. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

Căn cứ vào nhiệm vụ công tác của Ngành năm 2018, Hướng dẫn của VKSND tối cao và thực tế tình hình địa phương, đề nghị đồng chí Viện trưởng chỉ đạo tổ chức thực hiện các nội dung:

1. Xây dựng Hướng dẫn công tác đối với VKSND cấp huyện; xây dựng Chương trình công tác kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam, thi hành án hình sự năm 2018, chú ý phân công đối với từng chỉ tiêu, nhiệm vụ cụ thể, thời gian hoàn thành và biện pháp tổ chức thực hiện, gửi (thay báo cáo) về VKSND tối cao (Vụ 8) trước ngày 30/01/2018.

2. Trên cơ sở công tác quản lý tình hình, VKS các cấp lựa chọn cách thức kiểm sát phù hợp với thực tế tình hình địa phương, đảm bảo thực hiện đủ số lượng, đạt chất lượng theo Hệ thống chỉ tiêu nghiệp vụ của Ngành.

3. Thực hiện nghiêm túc chế độ thông tin, báo cáo và quản lý công tác trong ngành Kiểm sát nhân dân ban hành kèm theo Quyết định số 279/QĐ-VKSTC ngày 01/8/2017 và Quy chế công tác kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam, thi hành án hình sự ban hành kèm theo Quyết định số 501/QĐ-VKSTC ngày 12/12/2017 của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao.

4. Kiện toàn đủ đội ngũ cán bộ, kiểm sát viên có năng lực làm công tác kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự ở VKSND cấp tỉnh và cấp huyện.

5. Thời gian hoàn thành các chỉ tiêu nghiệp vụ xong trước ngày 30/11/2018.

Nhận được Hướng dẫn này, VKSND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; Phòng Kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự, Viện kiểm sát quân sự trung ương nghiên cứu, tổ chức thực hiện. Trong quá trình triển khai công tác và thực hiện nhiệm vụ nếu gặp khó khăn, vướng mắc đề nghị kịp thời báo cáo bằng văn bản về VKSND tối cao (Vụ 8) để chỉ đạo giải quyết./.