Bỏ sổ hộ khẩu, tại sao phải xin cấp giấy xác nhận cư trú?

Trước đây người dân đã quá quen với việc sử dụng sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy để chứng minh nơi cư trú khi tham gia các giao dịch, thủ tục hành chính. Tuy nhiên từ ngày 01/01/2023, tất cả sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy đều không còn giá trị sử dụng theo Luật Cư trú.

Sau khi khai tử sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy, nhiều nơi lại yêu cầu người dân nộp bản sao, xuất trình giấy xác nhận cư trú để thay thế. Điều này khiến không ít người dân tỏ ra hoang mang, lo lắng vì nay lại phải đi làm thêm thủ tục cấp giấy xác nhận cư trú.

Để hiểu rõ tại sao phải xin cấp giấy xác nhận cư trú thay cho sổ hộ khẩu trong thời gian gần đây, hãy cùng LuatVietnam tìm hiểu về quy định của pháp luật cũng như thực tế:

Về quy định của pháp luật

Để giải quyết vấn đề xác nhận thông tin cư trú của công dân khi bỏ sổ hộ khẩu, Chính phủ đã ban hành Nghị định 104/2022/NĐ-CP quy định về việc khai thác, sử dụng thông tin về cư trú đối với các thủ tục hành chính, dịch vụ công có yêu cầu nộp, xuất trình sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy.

Theo đó, các thủ tục hành chính, dịch vụ công có yêu cầu nộp, xuất trình sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy được thay thế bằng việc khai thác, sử dụng thông tin cư trú bằng một trong các phương thức:

- Tra cứu, khai thác thông tin qua Hệ thống thông tin thủ tục hành chính cấp Bộ, cấp tỉnh đã kết nối với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư hoặc qua Cổng dịch vụ công quốc gia;

- Tra cứu thông tin qua tài khoản định danh điện tử trên ứng dụng VNeID;

- Sử dụng thiết bị đầu đọc QRCode hoặc đọc chip trên thẻ Căn cước công dân gắn chip đã kết nối trực tuyến với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư…

Trường hợp không thể khai thác thông tin cư trú theo các phương thức trên, cơ quan, cá nhân giải quyết thủ tục hành chính, dịch vụ công có thể yêu cầu nộp bản sao/xuất trình một trong các giấy tờ có giá trị chứng minh cư trú như:

- Căn cước công dân;

- Chứng minh nhân dân;

- Giấy xác nhận cư trú;

- Giấy thông báo số định danh cá nhân.

Trên thực tế

Theo Công điện 90/CĐ-TTg ngày 28/02/2023 của Thủ tướng Chính phủ, đến nay một số địa phương đã thường xuyên tra cứu, khai thác Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để phục vụ giải quyết thủ tục hành chính như Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Long An, Yên Bái, Điện Biên.

Tuy nhiên còn nhiều địa phương chưa thực hiện nghiêm quy định và chỉ đạo của Chính phủ dẫn đến tình trạng gây phiền hà cho cá nhân, tổ chức; nhiều nơi yêu cầu người dân xuất trình giấy xác nhận thông tin về cư trú, thông báo số định danh cá nhân.

Một số địa phương đã kết nối, đảm bảo điều kiện nhưng vẫn hạn chế khai thác, sử dụng thông tin dân cư trong giải quyết thủ tục hành chính như: Sơn La, Vĩnh Long, Bình Phước, Hòa Bình, Hà Giang, Đắk Nông, Quảng Nam.

Các tỉnh Bắc Kạn, Gia Lai, Phú Yên còn chưa hoàn thành kết nối Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính cấp tỉnh kết nối với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Tóm lại:

Theo quy định hiện hành, giấy xác nhận cư trú không phải giấy tờ bắt buộc sử dụng thay sổ hộ khẩu.

Khi giải quyết thủ tục hành chính, các cơ quan trước tiên phải khai thác, sử dụng thông tin trong Cơ sở dữ liệu dân cư. Trường hợp không thể khai thác thông tin cư trú theo cách này thì mới yêu cầu người dân xuất trình giấy xác nhận cư trú.

Tuy nhiên hiện nay người dân vẫn được yêu cầu cung cấp giấy tờ xác nhận thông tin cư trú là do trên thực tê:

• Còn một số cơ quan, đơn vị giải quyết thủ tục hành chính chưa hoàn thành kết nối dữ liệu với Cơ sở quốc gia về dân cư;

• Nhiều địa phương dù đã kết nối, đảm bảo điều kiện nhưng vẫn hạn chế, chưa thực hiện khai thác, sử dụng thông tin dân cư…

• Nhiều nơi phản ánh cơ sở dữ liệu hiện chưa đầy đủ thông tin hoặc nhiều thông tin chưa chính xác…

Giấy xác nhận cư trú là giấy tờ đã được xác thực bởi cơ quan có thẩm quyền và phù hợp nhất để chứng minh thông tin cư trú. Chính vì vậy trong thời gian này, rất nhiều địa phương yêu cầu người dân cung cấp giấy xác nhận cư trú khi làm thủ tục hành chính.

Sắp tới, khi hệ thống Cơ sở dữ liệu quốc gia hoàn thiện hơn, các cơ quan, đơn vị hoàn thành kết nối dữ liệu với Cơ sở quốc gia về dân cư… người dân sẽ không cần dùng đến giấy xác nhận cư trú nữa.