Vai trò và cách thức giám định xâm phạm sở hữu trí tuệ tại Việt Nam

Chủ sở hữu quyền SHTT nghi ngờ quyền SHTT của mình bị xâm phạm có thể yêu cầu VIPRI đưa ra đánh giá hoặc ý kiến chuyên gia về phạm vi bảo hộ quyền SHTT của mình, đánh giá tính tương đồng, xác định yếu tố xâm phạm, và xác định thiệt hại.

Tuy nhiên, hiện tại, dịch vụ của VIPRI chỉ giới hạn ở việc đưa ra các đánh giá, ý kiến về sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, chỉ dẫn địa lý và nhãn hiệu do nguồn nhân lực còn hạn chế. VIPRI không đưa ra ý kiến về các vấn đề cạnh tranh không lành mạnh, tên thương mại hoặc bản quyền.

1. Giám định xâm phạm SHTT tại VIPRI trước khi yêu cầu xử lý xâm phạm quyền SHTT

Kết luận giám định của VIPRI có vai trò quan trọng trong thực thi quyền sở hữu trí tuệ tại Việt Nam.

Không bắt buộc, nhưng được khuyến khích: Mặc dù các ý kiến của VIPRI không mang tính ràng buộc hay bắt buộc, nhưng chúng tôi khuyên bạn nên đưa ý kiến của VIPRI vào đơn yêu cầu xử lý các vụ việc vi phạm quyền SHTT. Bởi vì VIPRI là cơ quan trực thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ và được công nhận là chuyên gia trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ. Vì vậy, ý kiến của VIPRI được coi là rất đáng tin cậy và có thể có ảnh hưởng lớn đến kết quả của vụ việc, đặc biệt nếu ý kiến đưa ra có lợi cho chủ sở hữu quyền SHTT.

Vai trò quan trọng đối với cơ quan thực thi pháp luật Việt Nam: Hệ thống luật pháp Việt Nam nêu bật tầm quan trọng của ý kiến chuyên gia trong việc giải quyết các vụ vi phạm quyền SHTT. Do tính chất phức tạp của luật SHTT, ý kiến chuyên gia có thể giúp làm rõ các vấn đề pháp lý và góp phần đưa ra đánh giá chính xác hơn về bản chất của vụ việc, từ đó tạo tiền đề cho các quyết định sáng suốt hơn từ các cơ quan thực thi tại Việt Nam (ví dụ: Cục Quản lý Thị trường, Cảnh sát Kinh tế, Thanh tra Bộ Khoa học & Công nghệ) và Tòa án.

Hữu ích cho chủ sở hữu quyền SHTT: Các đánh giá và ý kiến của VIPRI có thể hỗ trợ giải quyết tranh chấp giữa các bên và khuyến khích sự tôn trọng quyền SHTT tại Việt Nam. Nhiều chủ sở hữu quyền SHTT sử dụng các kết luận đánh giá/ý kiến chuyên gia của VIPRI làm bằng chứng ban đầu và gửi Thư khuyến cáo cho những người bị cáo buộc vi phạm.

Trong các vụ việc mà KENFOX đại diện cho khách hàng để thực hiện, bên bị cáo buộc vi phạm đã chấp nhận chấm dứt hành vi vi phạm của mình khi nhận được Thư khuyến cáo kèm theo kết luận giám định/ý kiến ​​chuyên gia của VIPRI.

Không nên coi là tuyệt đối: Không phải tất cả các ý kiến/kết luận đánh giá của VIPRI chỉ ra rằng không có hành vi vi phạm đều sẽ dẫn đến việc cơ quan thực thi pháp luật Việt Nam từ chối xử lý vụ việc vi phạm nhãn hiệu. Các cơ quan có thẩm quyền vẫn có thể coi vụ việc là vi phạm, bất kể đánh giá của VIPRI.

Các cơ quan thực thi pháp luật của Việt Nam có thể không phải lúc nào cũng tuân theo các kết luận đánh giá của VIPRI. Ngoài ra, phạm vi bảo hộ quyền SHTT có thể khác nhau tùy thuộc vào các sự kiện và hoàn cảnh cụ thể của từng trường hợp và kết luận giám định của VIPRI có thể không nhất thiết áp dụng cho mọi trường hợp.

2. Quy trình xác định hành vi xâm phạm quyền SHTT của VIPRI

VIPRI thực hiện các bước sau để xác định xem có hành vi vi phạm Quyền sở hữu trí tuệ đối với nhãn hiệu đã đăng ký hay không:

Rà soát các luật và quy định liên quan: VIPRI tiến hành rà soát các luật và quy định liên quan đến nhãn hiệu và bảo hộ quyền SHTT tại Việt Nam. Bước này đảm bảo việc đánh giá được thực hiện theo khuôn khổ pháp lý tại Việt Nam.

Thẩm định bằng chứng: VIPRI sẽ thẩm định bằng chứng do người yêu cầu cung cấp. Điều này có thể bao gồm việc so sánh nhãn hiệu đã đăng ký với nhãn hiệu bị cáo buộc vi phạm để xác định xem có bất kỳ điểm tương đồng nào có thể gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng hay không. Việc phân tích cũng có thể xem xét các yếu tố khác như sản phẩm hoặc dịch vụ liên quan đến nhãn hiệu, kênh thương mại được các bên sử dụng và phạm vi địa lý của việc sử dụng nhãn hiệu.

Báo cáo đánh giá: VIPRI sau đó chuẩn bị một báo cáo đánh giá để cung cấp ý kiến ​​chuyên gia của mình về việc liệu có hành vi vi phạm quyền SHTT đối với nhãn hiệu đã đăng ký hay không. Báo cáo có thể bao gồm phân tích bằng chứng, giải thích các luật và quy định có liên quan.

3. Cơ sở để VIPRI đưa ra kết luận xâm phạm “nhãn hiệu”

VIPRI so sánh nhãn hiệu đã đăng ký với nhãn hiệu bị cáo buộc vi phạm bằng cách sử dụng quy trình được gọi là phân tích tương tự để xác định xem liệu có khả năng gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng hay không. Dưới đây là một vài ví dụ:

So sánh trực quan: VIPRI có thể so sánh trực quan nhãn hiệu đã đăng ký với nhãn hiệu bị cáo buộc vi phạm để xác định xem có bất kỳ điểm tương đồng nào có thể gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng hay không. Phân tích này có thể bao gồm việc xem xét hình dạng, màu sắc, phông chữ và các yếu tố trực quan khác của nhãn hiệu.

So sánh ngữ âm: VIPRI có thể tiến hành so sánh ngữ âm của nhãn hiệu đã đăng ký và nhãn hiệu bị cáo buộc vi phạm để xác định xem chúng có giống nhau khi phát âm hay không. Việc phân tích này có thể đặc biệt phù hợp với các nhãn hiệu bao gồm các từ hoặc cụm từ.

So sánh ngữ nghĩa: VIPRI cũng có thể tiến hành so sánh ý nghĩa/nội hàm của nhãn hiệu đã đăng ký và nhãn hiệu bị cáo buộc vi phạm để xác định xem chúng có truyền đạt thông điệp hoặc ý nghĩa tương tự hay không. Phân tích này có thể phù hợp với nhãn hiệu bao gồm hình biểu tượng hoặc logo.

Tra cứu nhãn hiệu: VIPRI cũng có thể tiến hành tra cứu nhãn hiệu để xác định xem nhãn hiệu bị cáo buộc vi phạm đã được đăng ký tại Việt Nam chưa. Việc tra cứu này có thể giúp xác định các xung đột tiềm ẩn và đánh giá khả năng gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng.

4. Những khó khăn khi đánh giá phạm vi bảo hộ nhãn hiệu

VIPRI đối mặt với một số thách thức khi đánh giá phạm vi bảo hộ nhãn hiệu, bao gồm:

Sự tương tự của nhãn hiệu: Việc xác định mức độ tương tự giữa hai nhãn hiệu có thể là một thách thức, đặc biệt khi các nhãn hiệu có các từ hoặc yếu tố tương tự nhau. VIPRI giải quyết thách thức này bằng cách sử dụng phương pháp đánh giá sự tương đồng trong đó các yếu tố khác nhau như sự tương đồng về ấn tượng thị giác, ngữ âm và ngữ nghĩa được đưa ra xem xét.

Phạm vi địa lý: VIPRI cần đánh giá phạm vi địa lý của nhãn hiệu để xác định phạm vi bảo hộ của nó. Đây có thể là một thách thức khi nhãn hiệu được sử dụng trên trang mạng nhưng hướng đến người tiêu dùng Việt Nam. VIPRI giải quyết thách thức này bằng cách xem xét nguyên tắc bảo hộ nhãn hiệu theo lãnh thổ và kiểm tra mức độ sử dụng nhãn hiệu bị cáo buộc vi phạm để đưa ra kết luận đánh giá.

Tính phân biệt: Nhãn hiệu phải có tính phân biệt thì mới được bảo hộ. Tuy nhiên, việc xác định mức độ khác biệt có thể mang tính chủ quan và khó khăn. VIPRI giải quyết thách thức này bằng cách kiểm tra tính khác biệt vốn có của nhãn hiệu so với nhãn hiệu bị cáo buộc vi phạm.

Quyền ưu tiên: VIPRI cần đảm bảo rằng nhãn hiệu được đánh giá không vi phạm các quyền ưu tiên, chẳng hạn như bản quyền hoặc các nhãn hiệu khác. VIPRI giải quyết thách thức này bằng cách tiến hành tra cứu kỹ lưỡng các quyền có trước và xem xét tác động tiềm tàng của chúng đối với phạm vi bảo hộ của nhãn hiệu.

Tóm lại, VIPRI giải quyết những thách thức đặt ra bằng cách sử dụng chặt chẽ các phương pháp để đánh giá phạm vi bảo hộ nhãn hiệu. Điều này bao gồm việc xem xét các yếu tố khác nhau như tính tương tự của nhãn hiệu, phạm vi địa lý, tính khác biệt, sự lu mờ nhãn hiệu và các quyền ưu tiên.

5. Sử dụng kết luận giám định của VIPRI để bảo vệ và thực thi quyền đối với nhãn hiệu

Chủ sở hữu nhãn hiệu tại Việt Nam có thể sử dụng kết luận giám định của VIPRI để bảo vệ và thực thi quyền đối với nhãn hiệu của mình theo các cách sau:

Nộp đơn đăng ký nhãn hiệu: Kết luận giám định của VIPRI có thể giúp chủ sở hữu nhãn hiệu xác định mức độ khác biệt và khả năng xâm phạm nhãn hiệu của họ. Dựa trên những thông tin này, chủ sở hữu nhãn hiệu có thể nộp đơn đăng ký nhãn hiệu tại Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam để bảo vệ nhãn hiệu của mình.

Nộp đơn phản đối: Nếu bên thứ ba nộp đơn đăng ký nhãn hiệu tương tự hoặc trùng với nhãn hiệu của chủ sở hữu, kết luận giám định của VIPRI có thể được sử dụng để chủ sở hữu nhãn hiệu nộp đơn phản đối việc đăng ký nhãn hiệu xung đột.

Khởi kiện vi phạm: Kết luận giám định của VIPRI có thể được sử dụng để khởi kiện bên vi phạm sử dụng nhãn hiệu tương tự hoặc trùng mà không được phép. Kết luận giám định có thể được dùng làm chứng cứ chứng minh quyền sở hữu nhãn hiệu và hành vi xâm phạm của bên vi phạm.

Gửi Thư khuyến cáo: Kết luận đánh giá của VIPRI có thể được sử dụng để gửi Thư khuyến cáo nhằm thông báo cho những người có khả năng vi phạm quyền của chủ sở hữu nhãn hiệu và yêu cầu họ ngừng sử dụng nhãn hiệu vi phạm. Thư khuyến cáo có thể kèm theo kết luận giám định để làm bằng chứng xác nhận quyền sở hữu của chủ sở hữu nhãn hiệu đối với nhãn hiệu.

Đàm phán li-xăng: Kết luận đánh giá của VIPRI có thể được sử dụng để đàm phán thoả thuận chuyển giao quyền sử dụng (li-xăng nhãn hiệu) với các bên thứ ba có nhu cầu sử dụng nhãn hiệu. Kết luận đánh giá có thể được sử dụng để thiết lập giá trị và phạm vi của nhãn hiệu, cũng như các điều kiện mà nó có thể được cấp phép.

Tóm lại, để bảo vệ và thực thi quyền nhãn hiệu của mình tại Việt Nam, chủ sở hữu nhãn hiệu có thể sử dụng kết luận đánh giá của VIPRI theo nhiều cách, cụ thể là, để nộp đơn đăng ký nhãn hiệu, nộp đơn phản đối, khởi kiện vi phạm, gửi Thư khuyến cáo và đàm phán li-xăng.

6. Cơ sở để VIPRI đưa ra kết luận giám định về xâm phạm “sáng chế”

Để đưa ra ý kiến chuyên gia về việc có yếu tố vi phạm đối với một sáng chế đã được cấp bằng độc quyền, VIPRI thường sử dụng một quy trình gồm nhiều bước. Dưới đây là một số bước chung mà VIPRI có thể thực hiện:

Xem xét bằng sáng chế: VIPRI sẽ bắt đầu bằng cách xem xét các chi tiết của bằng sáng chế đang được đề cập, bao gồm các yêu cầu bảo hộ, bản mô tả và hình vẽ. Điều này giúp VIPRI xác định phạm vi bảo hộ sáng chế và các dấu hiệu cụ thể của sáng chế đã được cấp bằng độc quyền.

Kiểm tra sản phẩm hoặc quy trình bị cáo buộc vi phạm: VIPRI sau đó sẽ kiểm tra sản phẩm hoặc quy trình bị cáo buộc vi phạm quyền đối với sáng chế. Điều này thường bao gồm việc phân tích chi tiết các dấu hiệu và yếu tố của sản phẩm hoặc quy trình, cũng như so sánh các dấu hiệu và yếu tố đó với các yêu cầu bảo hộ của bằng sáng chế.

Xác định các yếu tố của sáng chế đã được bảo hộ: VIPRI sẽ so sánh các dấu hiệu của sáng chế đã được cấp bằng độc quyền sáng chế với các dấu hiệu của sản phẩm hoặc quy trình bị cáo buộc vi phạm. Điều này giúp VIPRI xác định điểm tương đồng hoặc khác biệt giữa hai sáng chế và xác định xem liệu có bất kỳ yếu tố nào của sáng chế được bảo hộ có trong sản phẩm hoặc quy trình bị cáo buộc vi phạm hay không.

Đánh giá phạm vi của sáng chế được bảo hộ: VIPRI sẽ đánh giá phạm vi của sáng chế được bảo hộ để xác định liệu sản phẩm hoặc quy trình bị cáo buộc vi phạm có nằm trong phạm vi yêu cầu của sáng chế được bảo hộ hay không. Điều này liên quan đến việc phân tích chi tiết ngôn ngữ được sử dụng trong các yêu cầu bảo hộ của sáng chế được bảo hộ và đánh giá giải pháp kỹ thuật bất kỳ có liên quan.

Đưa ra ý kiến chuyên gia: Dựa trên phân tích trên, VIPRI sẽ đưa ra ý kiến chuyên gia về việc liệu có yếu tố vi phạm đối với sáng chế đã được bảo hộ hay không. Ý kiến được đưa ra khi xét đến các dấu hiệu cụ thể của bằng sáng chế với sản phẩm hoặc quy trình bị cáo buộc vi phạm, cũng như xem xét các yếu tố về pháp lý và yếu tố kỹ thuật có liên quan.

Như vậy, quá trình đưa ra ý kiến chuyên gia liệu có yếu tố vi phạm đối với sáng chế đã được bảo hộ đòi hỏi sự hiểu biết thấu đáo về cả bằng sáng chế và sản phẩm hoặc quy trình bị cáo buộc vi phạm, cũng như các yếu tố về pháp lý và yếu tố về kỹ thuật có liên quan.

Ý kiến chuyên gia của VIPRI được đánh giá cao ở Việt Nam và có thể được sử dụng làm bằng chứng trong các thủ tục pháp lý liên quan đến vi phạm quyền đối với sáng chế được bảo hộ.

7. So sánh sáng chế đã được cấp bằng với sản phẩm/quy trình bị cáo buộc vi phạm

Để so sánh giữa một sáng chế được cấp bằng sáng chế và một sản phẩm/quy trình bị cáo buộc vi phạm, Viện Khoa học sở hữu trí tuệ Việt Nam (VIPRI) thường thực hiện theo một quy trình bao gồm một số bước:

Kiểm tra bằng sáng chế: VIPRI sẽ bắt đầu bằng cách kiểm tra bằng sáng chế đang được đề cập để hiểu phạm vi và yêu cầu bảo hộ của nó. Quá trình kiểm tra này sẽ bao gồm việc xem xét ngôn ngữ, hình vẽ và bất kỳ tài liệu liên quan nào khác của bằng sáng chế.

Phân tích sản phẩm hoặc quy trình bị cáo buộc vi phạm: VIPRI sau đó sẽ phân tích sản phẩm hoặc quy trình bị cáo buộc vi phạm để xác định các đặc điểm và yếu tố của sản phẩm hoặc quy trình đó. Phân tích này thường bao gồm đánh giá chi tiết về sản phẩm hoặc quy trình, bao gồm mọi tài liệu, thông số kỹ thuật hoặc tài liệu khác có liên quan.

So sánh bằng sáng chế và sản phẩm hoặc quy trình bị cáo buộc vi phạm: VIPRI sau đó sẽ so sánh bằng sáng chế với sản phẩm hoặc quy trình bị cáo buộc vi phạm. Việc so sánh này thường bao gồm việc phân tích chi tiết các đặc điểm và yếu tố của sản phẩm hoặc quy trình, cũng như so sánh các đặc điểm và yếu tố đó với yêu cầu bảo hộ của bằng sáng chế.

Xác định điểm tương đồng và khác biệt: Dựa trên so sánh và phân tích được mô tả ở trên, VIPRI sẽ xác định bất kỳ điểm tương đồng và khác biệt nào giữa bằng sáng chế và sản phẩm hoặc quy trình bị cáo buộc vi phạm. Việc xác định những điểm tương đồng và khác biệt này là cơ sở cho ý kiến chuyên gia về hành vi xâm phạm.

Xác định hành vi vi phạm: Cuối cùng, dựa trên việc xác định các điểm tương đồng và khác biệt, VIPRI sẽ xác định liệu sản phẩm hoặc quy trình bị cáo buộc vi phạm có vi phạm quyền đối với sáng chế hay không. Quyết định này sẽ xem xét đến ngôn ngữ cụ thể được sử dụng trong các yêu cầu bảo hộ bằng sáng chế, cũng như việc diễn giải ngôn ngữ đó theo các nguyên tắc pháp lý có liên quan.

Nhìn chung, quy trình được VIPRI sử dụng để so sánh sáng chế được cấp văn bằng bảo hộ với một sản phẩm hoặc quy trình bị cáo buộc vi phạm bao gồm việc kiểm tra và phân tích cẩn thận bằng sáng chế và sản phẩm hoặc quy trình bị cáo buộc vi phạm, cũng như xem xét các nguyên tắc pháp lý và thực tiễn có liên quan.

Điều này cho phép VIPRI đưa ra ý kiến chuyên gia về việc có vi phạm quyền đối với sáng chế hay không, ý kiến này có thể được sử dụng để chủ sở hữu bằng sáng chế thông báo hành động pháp lý nhằm bảo vệ quyền của mình.

8. Cơ sở để VIPRI đưa ra kết luận giám định về xâm phạm “kiểu dáng công nghiệp”

Để đưa ra ý kiến chuyên gia về việc có yếu tố xâm phạm quyền đối với kiểu dáng công nghiệp được bảo hộ, VIPRI thường tuân theo một quy trình bao gồm một số bước sau:

Thẩm định kiểu dáng công nghiệp: VIPRI sẽ bắt đầu bằng việc thẩm định kiểu dáng công nghiệp được đề cập để hiểu phạm vi và các đặc điểm của nó. Quá trình thẩm định này bao gồm việc xem xét các bản vẽ, phần mô tả và bất kỳ tài liệu liên quan nào khác của kiểu dáng công nghiệp.

Phân tích sản phẩm hoặc kiểu dáng bị cáo buộc vi phạm: VIPRI sau đó sẽ phân tích sản phẩm hoặc kiểu dáng bị cáo buộc vi phạm để xác định các đặc điểm và thành phần của sản phẩm hoặc kiểu dáng đó. Phân tích này thường bao gồm việc đánh giá chi tiết về sản phẩm hoặc kiểu dáng, dựa trên mọi tài liệu, phần mô tả hoặc tài liệu khác có liên quan.

So sánh kiểu dáng công nghiệp với sản phẩm hoặc kiểu dáng bị cáo buộc vi phạm: VIPRI sau đó sẽ so sánh kiểu dáng công nghiệp với sản phẩm hoặc kiểu dáng bị cáo buộc vi phạm. Việc so sánh này thường bao gồm việc phân tích chi tiết các đặc điểm và yếu tố của sản phẩm hoặc kiểu dáng, cũng như so sánh các đặc điểm và yếu tố đó với kiểu dáng công nghiệp được bảo hộ.

Xác định điểm tương đồng và khác biệt: Trên cơ sở so sánh và phân tích nêu trên, VIPRI sẽ xác định điểm tương đồng và khác biệt giữa kiểu dáng công nghiệp được bảo hộ và sản phẩm hoặc kiểu dáng bị cáo buộc vi phạm. Việc xác định những điểm tương đồng và khác biệt này là cơ sở cho ý kiến chuyên gia về hành vi xâm phạm.

Xác định hành vi xâm phạm: Cuối cùng, dựa trên việc xác định điểm giống và khác nhau, VIPRI sẽ xác định sản phẩm, kiểu dáng bị cáo buộc có xâm phạm kiểu dáng công nghiệp được bảo hộ hay không. Quyết định này sẽ xem xét đến các yếu tố cụ thể của kiểu dáng công nghiệp được bảo hộ, cũng như việc diễn giải các yếu tố đó theo các nguyên tắc pháp lý có liên quan.

Như vậy, quy trình được VIPRI sử dụng để đưa ra ý kiến chuyên gia rằng có yếu tố vi phạm đối với kiểu dáng công nghiệp được bảo hộ bao gồm việc kiểm tra và phân tích cẩn thận kiểu dáng công nghiệp được bảo hộ và sản phẩm hoặc kiểu dáng bị cáo buộc vi phạm, cũng như xem xét các nguyên tắc pháp lý có liên quan và thực tiến trong lĩnh vực.

Điều này cho phép VIPRI đưa ra ý kiến chuyên môn về việc liệu có hay không hành vi vi phạm quyền đối với kiểu dáng công nghiệp, ý kiến này có thể được sử dụng để làm cơ sở cho hành động pháp lý nhằm bảo vệ quyền của chủ sở hữu kiểu dáng công nghiệp.

Lời kết

VIPRI đóng vai trò quan trọng trong việc thực thi và giải quyết tranh chấp quyền SHTT tại Việt Nam, đặc biệt liên quan đến nhãn hiệu và kiểu dáng công nghiệp. Việc cả chủ sở hữu quyền SHTT và người bị cáo buộc vi phạm sử dụng dịch vụ giám định của Viện KHSHTT cho thấy ý kiến chuyên môn/kết luận giám định của Viện KHSHTT có thể được xem là nguồn tài liệu/chứng cứ có tính trung lập và đáng tin cậy về các vấn đề SHTT tại Việt Nam.

Trong bối cảnh mà các chấp quyền SHTT ngày càng phức tạp và hầu hết các cơ quan thực thi quyền SHTT ở Việt Nam đều yêu cầu ý kiến chuyên môn từ bên thứ ba độc lập, vai trò của Viện KHSHTT trong việc thực thi quyền SHTT và giải quyết tranh chấp là đặc biệt quan trọng.

Khi các doanh nghiệp ngày càng dựa vào tài sản SHTT của họ để thúc đẩy đổi mới và tăng trưởng, việc thực thi và bảo vệ quyền SHTT hiệu quả trở nên vô cùng bức thiết. Kết luận giám định/ý kiến chuyên môn của Viện KHSHTT giúp đảm bảo rằng các tranh chấp về quyền SHTT được giải quyết một cách công bằng và hiệu quả, đồng thời, giúp các doanh nghiệp có thể tin tưởng vào cơ chế bảo hộ, thực thi quyền SHTT của họ tại Việt Nam.