Pháp lý doanh nghiệp 
1. Những loại sách nào phải đăng ký bản quyền?
Căn cứ khoản 1 Điều 1 Luật Sở hữu trí tuệ 2009, đối tượng được bảo hộ quyền tác giả gồm tác phẩm văn học, nghệ thuật, khoa học. Trong đó, quyền tác giả được định nghĩa tại khoản 2 Điều 4 sửa đổi bởi khoản 2 Điều 1 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2009 như sau:
2. Quyền tác giả là quyền của tổ chức, cá nhân đối với tác phẩm do mình sáng tạo ra hoặc sở hữu.
Trong đó, các loại hình tác phẩm trong đó có sách được bảo hộ quyền tác giả nêu tại khoản 1 Điều 14 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 sửa đổi năm 2009 gồm tác phẩm văn học, khoa học, sách giáo khoa, giáo trình và các loại tác phẩm sách khác được thể hiện dưới dạng chữ viết, ký tự khác.
Căn cứ Điều 7 Nghị định 22/2018/NĐ-CP, các tác phẩm sách thể hiện dưới dạng chữ viết, ký tự khác có thể kể đến chữ nổi cho người khiếm thị, ký hiệu tốc ký hoặc ký hiệu tương tự khác thay thế cho chữ viết có thể sao chép được bằng nhiều hình thức khác nhau.
Như vậy, có thể thấy, đăng ký bản quyền sách chính là một cách gọi khác của đăng ký quyền tác giả với các tác phẩm là sách. Và các loại sách dưới dạng tác phẩm văn học, khoa học, sách giáo khoa… được thể hiện bằng chữ viết hoặc chữ viết đặc biệt cho người khiếm thị… đều là tác phẩm sách được bảo hộ nếu nó là tác phẩm do tác giả sáng tác hoặc sở hữu.
Quyền tác giả của các tác phẩm sách gồm quyền nhân thân và quyền tài sản:
- Quyền nhân thân: Quyền đặt tên hoặc chuyển quyền đặt tên cho người nhận chuyển giao quyền tài sản; đứng tên thật/bút danh trong sách; nêu tên thật/bút danh khi sách được xuất bản; công bố hoặc cho phép người khác công bố sách…
- Quyền tài sản: Làm tác phẩm phái sinh; phân phối, nhập khẩu để phân phối thông qua việc bán/chuyển giao quyền sở hữu khác với bản gốc, bản sao của sách; sao chép toàn bộ/một phần tác phẩm…
2. Tại sao phải đăng ký bản quyền sách?
Khoản 2 Điều 49 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 sửa đổi bởi khoản 14 Điều 1 Luật 2022 nêu rõ:
Việc nộp hồ sơ để được cấp Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả, Giấy chứng nhận đăng ký quyền liên quan không phải là thủ tục bắt buộc để được hưởng quyền tác giả, quyền liên quan theo quy định của Luật này.
Tuy nhiên, dù không phải thủ tục bắt buộc khi muốn được bảo hộ quyền tác giả với sách nhưng tác giả vẫn nên thực hiện đăng ký bản quyền sách bởi những lý do sau đây:
- Chứng minh được quyền sở hữu hợp pháp của mình với sách đó.
- Khi có tranh chấp xảy ra, nếu tác giả được cấp giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả với sách đó thì có đủ giá trị pháp lý và là bằng chứng hữu hiệu nhất để chứng minh quyền sở hữu hợp pháp của mình với sản phẩm đó.
- Có cơ sở để yêu cầu cơ quan có thẩm quyền xử lý các hành vi sử dụng tác phẩm sách của mình một cách trái phép như: Đạo, nhái tác phẩm, chuyển thể không trả tiền bản quyền…
- Dễ dàng thực hiện các thủ tục xin giấy phép xuất bản sách, được độc quyền sử dụng tác phẩm sách của mình hoặc cho phép người khác sử dụng và được hưởng tiền bản quyền từ việc sử dụng của người khác…
3. Thủ tục đăng ký bản quyền sách thực hiện thế nào?
Để đăng ký bản quyền sách, cá nhân, tổ chức có nhu cầu có thể thực hiện theo thủ tục sau đây:
3.1 Hồ sơ
- Tờ khai đăng ký quyền tác giả bằng tiếng Việt, ghi đầy đủ thông tin về người nộp đơn, tác giả, chủ sở hữu, tóm tắt nội dung tác phẩm; thời gian, địa điểm công bố cũng như hình thức công bố; có chữ ký của tác giả hoặc chủ sở hữu quyền tác giả hoặc người được uỷ quyền và cam đoan về các thông tin trong tờ khai.
- Hai quyền sách đăng ký (bản sao).
- Tài liệu chứng minh quyền nộp đơn (người nộp đơn được nhận quyền đó từ thừa kế, chuyển giao, kế thừa).
- Văn bản đồng ý của các đồng tác giả, đồng chủ sở hữu (nếu có).
- Giấy uỷ quyền (nếu có uỷ quyền cho người khác nộp đơn).
- Chứng minh nhân dân hoặc Căn cước công dân của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả hoặc chứng nhận đăng ký doanh nghiệp nếu tác giả là công ty.
Lưu ý: Các giấy tờ này đều phải là bản sao có công chứng hoặc chứng thực.
Căn cứ Điều 50 Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi bởi khoản 14 Điều 1 Luật sửa đổi năm 2022
3.2 Cơ quan có thẩm quyền
Hồ sơ đăng ký bản quyền sách có thể được nộp theo một trong hai cách sau đây:
- Nộp trực tiếp tại Cục Bản quyền và các Văn phòng đại diện tại:
- Cục Bản quyền tại TP. Hà Nội tại số 33, ngõ 294/2, phường Kim Mã, quận Ba Đình, TP. Hà Nội.
- Văn phòng đại diện của Cục Bản quyền tại TP. Hồ Chí Minh tại số 170 Nguyễn Đình Chiểu, Phường 6, Quận 3, TP. Hồ Chí Minh và tại TP. Đã Nẵng tại số 58 Phan Chu Trinh, Quận Hải Châu, TP. Đà Nẵng.
- Nộp qua bưu điện theo các địa chỉ nêu trên.
3.3 Thời gian
Căn cứ Điều 52 Luật Sở hữutris tuệ 2005 sửa đổi, bổ sung bởi khoản 15 Điều 1 Luật sửa đổi năm 2022, thời hạn cấp Giấy chứng nhận bản quyền là 15 ngày làm việc. Nếu từ chối thì sẽ được nhận thông báo bằng văn bản cho người nộp hồ sơ.
3.4 Chi phí
Chi phí đăng ký bản quyền sách là 100.000 đồng/giấy chứng nhận theo Điều 4 Thông tư 211/2016/TT-BTC.
