Tiêu chuẩn TCVN 8409:2010 Đánh giá đất nông nghiệp để quy hoạch đất cấp huyện

TIÊU CHUẨN QUỐC GIA

TCVN 8409:2010

QUY TRÌNH ĐÁNH GIÁ ĐẤT SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP PHỤC VỤ QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT CẤP HUYỆN

Agricutural production land evaluation instruction for land use planning at district level

Lời nói đầu

TCVN 8409:2010 do Viện Quy Hoạch và Thiết kế Nông nghiệp - Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn biên soạn, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng thẩm định, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đề nghị, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố.

 

QUY TRÌNH ĐÁNH GIÁ ĐẤT SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP PHỤC VỤ QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT CẤP HUYỆN

Agricutural production land evaluation instruction for land use planning at district level

1. Phạm vi áp dụng

Tiêu chuẩn này quy định nội dung, phương pháp và các bước tiến hành đánh giá đất sản xuất nông nghiệp được thực hiện trong phạm vi cả nước, phục vụ quy hoạch sử dụng đất cấp huyện.

Tiêu chuẩn này được áp dụng để đánh giá đất sản xuất nông nghiệp phục vụ quy hoạch sử dụng đất cấp huyện bao gồm: đất trồng lúa, đất đồng cỏ dùng vào chăn nuôi, đất trồng cây hàng năm khác và đất trồng cây lâu năm theo quy định.

Tiêu chuẩn này không áp dụng cho đất thuộc phạm vi đất nuôi trồng thủy sản; đất làm muối; đất nông nghiệp khác theo quy định hiện hành.

2. Tài liệu viện dẫn

Các tài liệu viện dẫn sau là rất cần thiết cho việc áp dụng tiêu chuẩn này. Đối với các tài liệu viện dẫn ghi năm công bố thì áp dụng phiên bản được nêu. Đối với các tài liệu viện dẫn không ghi năm công bố thì áp dụng phiên bản mới nhất bao gồm cả các sửa đổi, bổ sung (nếu có).

10 TCN 68 - 841, Quy phạm điều tra lập bản đồ đất tỷ lệ lớn.

3. Thuật ngữ và định nghĩa

3.1. Đất (Soil)

Đất là tầng mặt tơi xốp của lục địa có khả năng tạo ra sản phẩm cây trồng.

[TCVN 6495-1:1999 (ISO 11074-1:1996)]

3.2. Đất đai (Land)

Một vùng đất được xác định về mặt địa lý, có các thuộc tính tương đối ổn định hoặc thay đổi có tính chất chu kỳ có thể dự đoán được của sinh quyển bên trên, bên trong và bên dưới của vùng đất đó như: không khí, đất, điều kiện địa chất, thủy văn, thực vật và động vật cư trú, những hoạt động trước đây của con người, ở chừng mực mà ảnh hưởng của những thuộc tính này có ý nghĩa tới việc sử dụng vùng đất đó của con người hiện tại và trong tương lai.

3.3. Đơn vị bản đồ đất đai (Land Mapping Unit, LU)

Một khoanh/vạt đất được xác định trên bản đồ đơn vị đất đai với những đặc tính và chất lượng tính chất đất đai riêng biệt thích hợp cho từng loại sử dụng đất, có cùng một điều kiện quản lý đất, cùng một khả năng sản xuất và cải tạo đất. Mỗi đơn vị đất đai có chất lượng riêng và thích hợp với một loại sử dụng đất nhất định.

3.4. Đặc trưng đất đai (Land Characteristic - LC)

Một thuộc tính của đất có thể xác định được trong quá trình điều tra bao gồm cả sử dụng viễn thám, điều tra thông thường cũng như bằng cách thống kê tài nguyên thiên nhiên như: loại đất, độ dốc, tầng dày, lượng mưa, độ ẩm, điều kiện tưới, điều kiện tiêu nước.

3.5. Chất lượng đất đai (Land Quality - LQ)

Một thuộc tính của đất có ảnh hưởng tới tính bền vững đất đai đối với một kiểu sử dụng cụ thể như: đất cát, đất mặn, đất phèn, đất phù sa (loại đất), độ dốc (0 - 3 ^o; > 3 - 8 ^o;…), v.v…

3.6. Kiểu sử dụng đất đai chính (Major kind of Land use)

Phần chia nhỏ của sử dụng đất nông nghiệp như: đất sản xuất nông nghiệp, đất lâm nghiệp, đất nuôi trồng thủy sản, đất làm muối, đất nông nghiệp khác.

3.7. Loại sử dụng đất đai (Land Utilization Type - LUT)

Những kiểu sử dụng đất đai được phân chia chi tiết từ kiểu sử dụng đất chính. Loại sử dụng đất đai có liên quan tới mùa vụ, kết hợp mùa vụ hoặc hệ thống cây trồng với các phương pháp quản lý và tưới xác định trong môi trường kỹ thuật và kinh tế xã hội nhất định.

Nói cách khác: loại sử dụng đất đai được phân định và mô tả bởi các thuộc tính kỹ thuật và kinh tế - xã hội như: loại cây trồng, kỹ thuật canh tác, loại và khối lượng sản phẩm, lao động, chi phí sản xuất, lợi nhuận thu được,… Tùy theo mức độ đánh giá đất đai, có thể phân loại sử dụng đất đai theo các cấp như: loại sử dụng đất đai tổng quát, loại sử dụng đất đai,…

3.8. Yêu cầu sử dụng đất đai (Land Use Requirement - LUR)

Những điều kiện tự nhiên có ảnh hưởng đến năng suất và sự ổn định của loại sử dụng đất đai hay đến tình trạng quản lý và thực hiện loại sử dụng đất đai đó. Những yêu cầu sử dụng đất đai thường được xem xét từ chất lượng đất đai của vùng nghiên cứu.

CHÚ THÍCH Yêu cầu sử dụng đất đai cũng được hiểu như là những điều kiện tự nhiên cần thiết để thực hiện thành công và bền vững một loại sử dụng đất.

4. Quy định chung

4.1. Tiêu chuẩn này quy định nội dung, phương pháp, các bước tiến hành đánh giá đất sản xuất nông nghiệp quy mô cấp huyện được thực hiện trong phạm vi cả nước, phục vụ quy hoạch sử dụng đất.

4.2. Đánh giá đất sản xuất nông nghiệp phải dựa trên cơ sở đánh giá thực trạng sử dụng tài nguyên thiên nhiên (đất - nước - khí hậu - sinh vật), kinh tế - xã hội và đánh giá tác động môi trường, làm cơ sở khoa học cho việc quy hoạch sử dụng đất cấp huyện.

4.3. Căn cứ vào mục tiêu, đối tượng để tiến hành đánh giá đất sản xuất nông nghiệp cấp huyện ở mức độ và tỷ lệ bản đồ khác nhau. Tỷ lệ bản đồ được lựa chọn phải phù hợp với quy mô diện tích và quản lý nhà nước về sử dụng đất ở huyện:

- Bản đồ tỷ lệ 1/50 000, thực hiện đánh giá đất sản xuất nông nghiệp ở các huyện miền núi có diện tích tự nhiên lớn hơn hoặc bằng 50.000 ha.

- Bản đồ tỷ lệ 1/25 000, thực hiện đánh giá đất sản xuất nông nghiệp ở các huyện có diện tích tự nhiên từ 20.000 ha đến dưới 50 000 ha.

- Bản đồ tỷ lệ 1/10 000: thực hiện đánh giá đất sản xuất nông nghiệp ở các huyện có diện tích tự nhiên nhỏ hơn 20 000 ha.

4.4. Đánh giá đất sản xuất nông nghiệp có quan hệ đến điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội và môi trường nên cần có sự tham gia của các chuyên gia về thổ nhưỡng, địa lý, khí hậu nông nghiệp, thủy lợi, trồng trọt, môi trường, kinh tế và xã hội.

4.5. Đánh giá đất sản xuất nông nghiệp cấp huyện được thực hiện theo 7 bước (xem hình 1):

Hình 1 - Các bước đánh giá đất sản xuất nông nghiệp phục vụ quy hoạch sử dụng đất cấp huyện

4.6. Đánh giá đất sản xuất nông nghiệp được thực hiện trong 4 giai đoạn (xem hình 2):

1) Giai đoạn chuẩn bị.

2) Giai đoạn khảo sát thực địa.

3) Giai đoạn nội nghiệp.

4) Giai đoạn thẩm định và nghiệm thu kết quả.

Hình 2 - Các giai đoạn đánh giá đất sản xuất nông nghiệp

4.7. Đánh giá đất sản xuất nông nghiệp cấp huyện được thực hiện theo các nội dung:

1) Đánh giá thực trạng tài nguyên đất (số lượng và chất lượng đất);

2) Đánh giá tài nguyên khí hậu và sử dụng nước trong nông nghiệp;

3) Đánh giá hiện trạng sử dụng đất sản xuất nông nghiệp;

4) Đánh giá hiệu quả kinh tế - xã hội và tác động môi trường của sử dụng đất sản xuất nông nghiệp;

5) Phân hạng đánh giá thích hợp của các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp;

6) Đề xuất sử dụng đất sản xuất nông nghiệp phục vụ quy hoạch sử dụng đất.

4.8. Đánh giá đất sản xuất nông nghiệp được thực hiện bằng các phương pháp chủ yếu:

1) Phương pháp song hành: tiến hành đánh giá đất đồng thời với đánh giá điều kiện tự nhiên và kinh tế xã hội;

2) Phương pháp chồng ghép các bản đồ chuyên đề để xây dựng bản đồ đánh giá đất;

3) Phương pháp phân tích các yếu tố hạn chế để xác định và lựa chọn các chỉ tiêu phân cấp phục vụ đánh giá khả năng thích hợp của đất đai với cây trồng thuộc loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp được đưa vào đánh giá;

4) Phương pháp kết hợp giữa GIS và phần mềm đánh giá đất tự động để đánh giá khả năng thích hợp của đất đai với cây trồng thuộc loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp được đưa vào đánh giá và đề xuất sử dụng đất sản xuất nông nghiệp.

5. Các giai đoạn thực hiện đánh giá đất sản xuất nông nghiệp (chi tiết xem phụ lục A)

5.1. Giai đoạn chuẩn bị

5.1.1. Xác định mục tiêu

Mục tiêu chủ yếu của đánh giá đất sản xuất nông nghiệp là lựa chọn điều kiện sử dụng đất hợp lý nhất cho mỗi đơn vị đất đai được xác định, có xem xét đến tác động của điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội và bảo vệ môi trường cho việc sử dụng đất sản xuất nông nghiệp hiện tại và tương lai.

5.1.2. Thu thập tài liệu

Các tài liệu chủ yếu cần thu thập để đánh giá đất sản xuất nông nghiệp ở các cơ quan Trung ương và tỉnh gồm có:

- Các tài liệu về điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên: bản đồ nền địa hình, đất, hiện trạng sử dụng đất, thủy văn, nước ngầm, khí hậu nông nghiệp,…;

- Các tài liệu, số liệu về kinh tế - xã hội: dân số, kết cấu hạ tầng, dịch vụ, tình hình sử dụng đất, bình quân thu thập… các dự án có liên quan, các chỉ tiêu kinh tế - xã hội và chính sách.

5.1.3. Sản phẩm đạt được

- Điều kiện tự nhiên kinh tế - xã hội của huyện và đề xuất nội dung, phương pháp thực hiện cụ thể để đạt mục tiêu đạt ra;

- Xác định các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp chính hiện có tại huyện và dự kiến các chỉ tiêu để xây dựng yêu cầu sử dụng đất;

- Các kết quả thu thập số liệu khác về tự nhiên, kinh tế - xã hội và môi trường;

- Chuẩn hóa bản đồ nền địa hình phục vụ đánh giá đất sản xuất nông nghiệp;

- Dự kiến các nội dung kỹ thuật cần thiết, kế hoạch triển khai, tổ chức lực lượng, sản phẩm giao nộp và dự toán kinh phí thực hiện;

- Dự kiến kế hoạch điều tra khảo sát thực địa.

5.2. Giai đoạn điều tra khảo sát thực địa

5.2.1. Thu thập các tài liệu, số liệu và bản đồ phục vụ cho đánh giá đất sản xuất nông nghiệp

5.2.2. Điều tra bổ sung xây dựng bản đồ đất theo 10 TCN 68-84.

5.2.3. Điều tra bổ sung xây dựng bản đồ hiện trạng sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

- Dựa vào bản đồ hiện trạng sử dụng đất, tiến hành khoanh tách phần đất sản xuất nông nghiệp theo các loại hiện trạng đất sản xuất nông nghiệp hiện có ở huyện như: 3 vụ lúa, 2 lúa, 2 lúa - 1 màu, 2 màu - 1 lúa, 1 lúa - 1 màu, chuyên màu, chuyên rau, cà phê, cao su, chè, điều,…;

- Các loại hiện trạng sử dụng đất sản xuất nông nghiệp được lựa chọn để xây dựng bản đồ phải đáp ứng được các điều kiện tự nhiên hiện tại của huyện, đã được chấp nhận về mặt xã hội và đang mang lại hiệu quả cho người sản xuất trong huyện;

- Để thể hiện được kết quả lên bản đồ cần lưu ý có một số loại hiện trạng sử dụng đất sản xuất nông nghiệp chiếm ít diện tích, tùy theo mức độ sẽ quyết định để riêng hoặc gộp chung vào với một số loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp có yêu cầu đất tương đương để thực hiện.

5.2.4. Xây dựng các bản đồ khác

- Bản đồ chế độ tưới, tiêu, ngập úng và hạn: dựa vào bản đồ hiện trạng và quy hoạch thủy lợi để khoanh các vùng được tưới và không được tưới; các vùng có khả năng tiêu thoát nước và không có khả năng tiêu thoát nước; vùng không bị ngập và bị ngập; vùng không bị hạn và vùng bị hạn. Sau đó, tùy thuộc vào điều kiện cụ thể của huyện mà có sự phân chia chi tiết cho phù hợp;

- Bản đồ xâm nhập mặn (đối với các huyện ven biển) và mức độ phèn hóa: cần xem xét chỉ tiêu về thời gian xâm nhập mặn, thời gian bị phèn hóa;

- Bản đồ thể hiện các đường đẳng mưa, đẳng nhiệt, đẳng ẩm (chỉ được xây dựng khi có sự khác biệt về khí hậu giữa các khu vực trong địa bàn huyện và ảnh hưởng đến việc bố trí cơ cấu cây trồng),… với các chỉ tiêu phân cấp phù hợp với yêu cầu sinh thái của cây trồng thuộc loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp được đưa vào đánh giá.

5.2.5. Điều tra đánh giá hiệu quả kinh tế, xã hội và môi trường của sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

- Điều tra đánh giá hiệu quả kinh tế, xã hội của sử dụng đất sản xuất nông nghiệp bằng phương pháp phỏng vấn trực tiếp nông dân và cán bộ địa phương về tình hình sử dụng đất, những thuận lợi và khó khăn trong quá trình sử dụng đất sản xuất nông nghiệp theo mẫu phiếu in sẵn (ví dụ xem phụ lục B);

- Điều tra đánh giá tác động môi trường của việc sử dụng đất sản xuất nông nghiệp; kết hợp giữa điều tra phỏng vấn nông hộ với lấy mẫu đất (riêng mẫu nước hoặc mẫu nông sản có thể lấy để phân tích nếu khu vực nghiên cứu có dấu hiệu bị ô nhiễm) để nghiên cứu tác động của quá trình sử dụng tới chất lượng đất theo nguyên tắc lấy mẫu nông hóa (lấy hỗn hợp ở năm điểm theo đường chéo thửa ruộng) tại ruộng của từng nông hộ đã điều tra phỏng vấn.

5.2.6. Sản phẩm đạt được

- Bản đồ gốc đất, hiện trạng sử dụng đất sản xuất nông nghiệp, tưới, tiêu,…;

- Số liệu, tài liệu về kinh tế - xã hội: dân số, kết cấu hạ tầng, dịch vụ, tình hình sử dụng đất, bình quân thu thập… các dự án có liên quan, các chỉ tiêu kinh tế - xã hội và chính sách;

- Phiếu điều tra phỏng vấn nông hộ;

- Mẫu đất để phân tích;

- Mẫu nước và mẫu nông sản ở những khu vực có vấn đề về môi trường.

5.3. Giai đoạn nội nghiệp

5.3.1. Xử lý tổng hợp các kết quả điều tra

- Phân tích đất;

- Xử lý tổng hợp phiếu điều tra;

- Phân tích mẫu nước hoặc mẫu nông sản ở những khu vực có vấn đề môi trường.

5.3.2. Xây dựng các bản đồ chuyên đề

- Xây dựng bản đồ đất chính thức theo 10 TCN 68-84;

- Xây dựng bản đồ hiện trạng sử dụng đất sản xuất nông nghiệp chính thức:

+ Thống kê các loại hiện trạng sử dụng đất sản xuất nông nghiệp;

+ Hoàn chỉnh phân loại hiện trạng sử dụng đất sản xuất nông nghiệp, xây dựng chú dẫn và vẽ bản đồ gốc hiện trạng sử dụng đất sản xuất nông nghiệp chính thức. Bản đồ này thể hiện các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp bằng các màu riêng biệt theo quy định trong quy phạm thành lập bản đồ hiện trạng sử dụng đất. Từng khoanh trên bản đồ đều phải ghi ký hiệu của loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp;

+ Số hóa, biên tập, tổng hợp diện tích các loại hiện trạng sử dụng đất sản xuất nông nghiệp;

+ Viết báo cáo thuyết minh mô tả đầy đủ từng loại hiện trạng sử dụng đất sản xuất nông nghiệp.

- Xây dựng các bản đồ chuyên đề khác như: khí tượng nông nghiệp (lượng mưa, nhiệt độ, độ ẩm, tổng tích ôn,…), chế độ nước (tưới, tiêu, ngập úng, hạn, mặn, phèn) và các bản đồ chuyên đề khác phục vụ lập bản đồ đơn vị đất đai.

5.3.3. Xác định yêu cầu sử dụng đất của các loại sử dụng đất cần đánh giá (chi tiết xem phụ lục C và phụ lục D)

- Các chỉ tiêu về đất (loại đất, độ dốc, địa hình tương đối, tầng dày, thành phần cơ giới,…);

- Các chỉ tiêu về độ phì tự nhiên của đất: pH_KCl; hàm lượng chất hữu cơ tổng số (OM %), tổng cation kiềm trao đổi (S - me/100g đất); độ no bazơ (BS %); dung tích hấp thu (CEC - me/100g đất); độ dẫn điện (EC - mS/cm) (đối với đất mặn); SO₄^2- (đối với đất phèn); Al³⁺, Fe³⁺ (đất đồi núi). Tùy theo mục tiêu, đối tượng nghiên cứu và yêu cầu xác định đơn vị đất đai mà lựa chọn một số chỉ tiêu chính nêu trên để đưa vào đánh giá;

- Các chỉ tiêu về nước (chế độ tưới, tiêu, ngập úng, hạn hán, mặn, phèn,…);

- Các chỉ tiêu về khí hậu (chế độ nhiệt, mưa, ẩm và các yếu tố khí hậu khác).

5.3.4. Xây dựng bản đồ đơn vị đất đai

- Trên cơ sở các yếu tố và chỉ tiêu đã lựa chọn để xây dựng yêu cầu sử dụng đất tiến hành phân cấp các chỉ tiêu để xây dựng bản đồ đơn vị đất đai;

- Chồng xếp các bản đồ chuyên đề để xây dựng bản đồ đơn vị đất đai.

5.3.5. Xây dựng bản đồ phân hạng thích hợp đất đai cho các loại sử dụng đất nông

- Phân cấp mức độ thích hợp của từng loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp:

+ S1: rất thích hợp;

+ S2: thích hợp;

+ S3: ít thích hợp;

+ N: không thích hợp.

- Ứng dụng GIS và phần mềm đánh giá đất đai tự động để xây dựng bản đồ phân hạng thích hợp đất đai cho các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp;

- Xây dựng bản đồ: bản đồ phân hạng thích hợp đất đai sẽ được thể hiện riêng biệt theo từng đối tượng phân hạng (loại hoặc nhóm cây trồng). Bản đồ này có thể làm riêng cho từng loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp.

Trường hợp có nhiều loại sử dụng đất thì ghi kèm theo ký hiệu và phân hạng theo loại sử dụng đó. Màu sắc thể hiện riêng từng hạng, từng khoanh trên bản đồ ghi ký hiệu loại sử dụng đất, hạng thích hợp và diện tích. Chú dẫn bản đồ thể hiện rõ và đầy đủ màu sắc cũng như ký hiệu.

- Bản đồ phân hạng thích hợp đất sản xuất nông nghiệp hiện tại thể hiện khả năng đáp ứng của đất ở thời điểm đánh giá ở mức độ nào đó yêu cầu của mỗi loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp mà chưa có đầu tư làm thay đổi điều kiện sử dụng đất sản xuất nông nghiệp;

- Chồng xếp bản đồ phân hạng thích hợp đất đai với bản đồ hiện trạng sử dụng đất sản xuất nông nghiệp để xác định mức độ thích hợp theo hiện trạng của các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp;

- Bản đồ phân hạng thích hợp tương lai được xây dựng tương tự như phương pháp xây dựng bản đồ thích hợp hiện tại. Tùy thuộc vào khả năng đầu tư cao hơn cho sử dụng đất sản xuất nông nghiệp (xây dựng công trình tưới, tiêu, tăng phân bón và cải thiện điều kiện đất đai) để xác định các chỉ tiêu phân hạng.

5.3.6. Xây dựng bản đồ đề xuất sử dụng đất sản xuất nông nghiệp phục vụ quy hoạch sử dụng đất

Sau khi hoàn thành các loại bản đồ phân hạng thích hợp đất sản xuất nông nghiệp, tiến hành xây dựng bản đồ đề xuất sử dụng đất sản xuất nông nghiệp dựa trên những quan điểm, cơ sở khoa học.

5.3.7. Viết báo cáo kết quả đánh giá đất sản xuất nông nghiệp phục vụ quy hoạch sử dụng đất sản xuất nông nghiệp (Chi tiết xem phụ lục E)

5.3.8. Sản phẩm đạt được

- Bản đồ đất và bản đồ hiện trạng sử dụng đất sản xuất nông nghiệp chính thức dạng số và in ra giấy;

- Bản đồ phân hạng thích hợp đất sản xuất nông nghiệp hiện tại và tương lai chính thức dạng số và in ra giấy;

- Bản đồ đề xuất sử dụng đất sản xuất nông nghiệp chính thức dạng số và in ra giấy;

- Báo cáo tổng hợp và báo cáo tóm tắt;

- Số liệu và ảnh tư liệu.

5.4. Giai đoạn thẩm định và nghiệm thu kết quả

5.4.1. Nội dung thẩm định bao gồm:

- Mức độ đầy đủ và tính pháp lý của tài liệu đánh giá đất sản xuất nông nghiệp;

- Tính chính xác của việc xác định diện tích trong bản đồ hiện trạng sử dụng đất sản xuất nông nghiệp, bản đồ phân hạng thích hợp đất sản xuất nông nghiệp và bản đồ đề xuất sử dụng đất sản xuất nông nghiệp;

- Việc tính toán, tổng hợp số liệu trong các bảng đánh giá đất sản xuất nông nghiệp phải có sự thống nhất giữa số liệu trong bảng với báo cáo kết quả và các bản đồ kết quả đánh giá đất sản xuất nông nghiệp;

- Nội dung thẩm định, nghiệm thu bản đồ đất, hiện trạng sử dụng đất sản xuất nông nghiệp, phân hạng thích hợp đất sản xuất nông nghiệp và đề xuất sử dụng đất sản xuất nông nghiệp thực hiện theo quy định về quản lý chất lượng các bản đồ và quản lý đất đai của các cơ quan có thẩm quyền;

- Người được giao nhiệm vụ thực hiện đánh giá đất sản xuất nông nghiệp có trách nhiệm tự kiểm tra trong quá trình thực hiện;

- Việc thẩm định kết quả đánh giá đất sản xuất nông nghiệp do các phòng chức năng có thẩm quyền kiểm tra, thẩm định kết quả đánh giá đất sản xuất nông nghiệp của cấp huyện và ký văn bản thẩm định;

- Cơ quan kiểm tra, thẩm định quy định ở trên có trách nhiệm kiểm tra trong quá trình thực hiện đánh giá đất sản xuất nông nghiệp và kiểm tra, thẩm định đối với kết quả cuối cùng. Kết quả kiểm tra, thẩm định phải lập thành biên bản.

5.4.2. Nội dung văn bản thẩm định bao gồm:

- Việc chấp hành các quy định trong quá trình triển khai đánh giá đất sản xuất nông nghiệp;

- Chất lượng bản đồ đất, bản đồ hiện trạng sử dụng đất sản xuất nông nghiệp, bản đồ phân hạng thích hợp đất sản xuất nông nghiệp và bản đồ đề xuất sử dụng đất sản xuất nông nghiệp; tính thống nhất giữa các bảng số liệu và bản đồ;

- Tính chính xác của việc tính toán các số liệu tổng hợp trong báo cáo kết quả đánh giá đất sản xuất nông nghiệp.

6. Hồ sơ đánh giá đất sản xuất nông nghiệp

Hồ sơ đánh giá đất sản xuất nông nghiệp bao gồm: bản đồ, báo cáo tổng hợp và báo cáo tóm tắt, các số liệu, bảng biểu, ảnh tư liệu.

6.1. Bản đồ

1) Bản đồ đất;

2) Bản đồ hiện trạng sử dụng đất sản xuất nông nghiệp;

3) Bản đồ đơn vị đất đai;

4) Bản đồ phân hạng thích hợp đất sản xuất nông nghiệp hiện tại;

5) Bản đồ phân hạng thích hợp đất sản xuất nông nghiệp tương lai;

6) Bản đồ đề xuất sử dụng đất sản xuất nông nghiệp.

Các bản đồ 1, 2, 4, 5 là cần phải có.

Bản đồ đơn vị đất đai, bản đồ phân hạng thích hợp đất sản xuất nông nghiệp tương lai và các bản đồ chuyên đề phục vụ lập bản đồ đơn vị đất đai như: khí hậu nông nghiệp, thủy lợi, thủy văn, đánh giá chất lượng đất,… được xây dựng theo yêu cầu của dự án cụ thể.

6.2. Báo cáo tổng hợp, báo cáo tóm tắt kết quả đánh giá đất sản xuất nông nghiệp.

6.3. Các số liệu, bảng biểu và ảnh tư liệu kèm theo đáp ứng yêu cầu của dự án.

6.4. Báo cáo kết quả đánh giá đất sản xuất nông nghiệp

Kết quả đánh giá đất sản xuất nông nghiệp cấp huyện theo quy định tại 6.1 và 6.2 và 6.3.

Kết quả đánh giá đất sản xuất nông nghiệp phải được công bố rộng rãi, phục vụ nhu cầu thông tin cho các ngành, các cấp và cộng đồng.

 

Phụ lục A

(tham khảo)

Nội dung các bước đánh giá đất sản xuất nông nghiệp

A.1. Bước 1 - Xác định mục tiêu

A.1.1. Yêu cầu của mục tiêu đánh giá đất sản xuất nông nghiệp

Tùy thuộc vào mục đích, quy mô đánh giá, yêu cầu đặt ra của các cơ quan nhà nước, các tổ chức kinh tế và chủ dự án mà mục tiêu đề ra phải làm rõ, khẳng định được đó là mục tiêu cuối cùng và nhất thiết đánh giá đất sản xuất nông nghiệp phải trả lời được những vấn đề sau:

- Những loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp nào phù hợp với điều kiện tự nhiên, có hiệu quả kinh tế và thích ứng với điều kiện xã hội;

- Mỗi loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp có những hạn chế gì về tự nhiên, kinh tế, xã hội và môi trường;

- Những đầu tư định kỳ nào cần thiết để đạt được sản phẩm dự kiến và giảm thiểu các tác động bất lợi;

- Sản phẩm của mỗi loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp là gì?

A.1.2. Xác định tỷ lệ bản đồ sử dụng

Việc lựa chọn tỷ lệ bản đồ thực hiện đánh giá đất sản xuất nông nghiệp phải thống nhất với các loại bản đồ và quy hoạch đã chọn cho quản lý hành chính của huyện theo quy định chung ở mục 1.3.

A.2. Bước 2 - Thu thập tài liệu

Các tài liệu cần thu thập được chia làm hai nhóm

A.2.1. Nhóm tài liệu về tài nguyên thiên nhiên

- Bản đồ đất và báo cáo thuyết minh;

- Bản đồ nông hóa và báo cáo thuyết minh;

- Bản đồ địa hình, địa mạo, địa chất;

- Bản đồ hiện trạng sử dụng đất;

- Bản đồ tài nguyên nước (nước mặt và nước ngầm);

- Bản đồ hiện trạng và quy hoạch thủy lợi;

- Bản đồ khí hậu nông nghiệp kèm với số liệu khí hậu.

Sau khi đã chọn được bản đồ thích hợp, tiến hành đối chiếu với các bản đồ chuyên đề sẽ sử dụng vào đánh giá đất sản xuất nông nghiệp xem nền bản đồ địa hình có cùng tỷ lệ và lưới chiếu không. Có nhiều tình huống kỹ thuật xảy ra và cách giải quyết như sau:

- Bản đồ chuyên đề cùng tỷ với bản đồ địa hình nhưng chất lượng bản đồ chuyên đề thiếu chính xác thì tập trung chỉnh lý chất lượng bản đồ này;

- Bản đồ chuyên đề cùng tỷ lệ nhưng nền địa hình của bản đồ chuyên đề không cùng lưới chiếu với bản đồ nền địa hình chọn cho đánh giá đất sản xuất nông nghiệp: chỉnh lý bản đồ chuyên đề theo bản đồ địa hình được chọn cho đánh giá đất;

- Bản đồ chuyên đề không cùng tỷ lệ với bản đồ nền địa hình sử dụng cho đánh giá đất sản xuất nông nghiệp phải thu về cùng tỷ lệ với bản đồ nền địa hình rồi chuyển nội dung chuyên môn vào bản đồ nền mới. Bản đồ thu khi chuyển vào bản đồ nền địa hình sẽ có những sai lệch về ranh giới cần phải chỉnh sửa;

- Chồng xếp bản đồ hiện trạng sử dụng đất lên bản đồ đất đã thu thập được (nếu có) để dự kiến tuyến điều tra chỉnh lý bản đồ đất và bản đồ hiện trạng sử dụng đất sản xuất nông nghiệp.

A.2.2. Nhóm tài liệu về kinh tế - xã hội

- Sơ đồ, bản đồ về cơ sở hạ tầng;

- Số liệu thống kê về: dân số, bình quân diện tích tự nhiên, diện tích canh tác, tình hình sử dụng đất, năng suất, sản lượng của các loại cây trồng, vật nuôi, bình quân thu nhập của nông dân;

- Tình hình phát triển kinh tế của các ngành trong huyện;

- Mục tiêu phát triển và chính sách.

Các tài liệu sau khi thu thập được sẽ tiến hành:

- Tổng hợp, xử lý và chọn lọc để sử dụng tối đa các tài liệu sẵn có;

- Đối chiếu các số liệu cũ với hiện trạng để xác định tính phù hợp và tính hiện thực của từng nguồn số liệu, tập trung vào các tài liệu và số liệu thiết yếu với mục tiêu, quy mô, ranh giới đất sẽ được đánh giá;

- Xử lý, tính toán và tổng hợp các số liệu cần thiết;

- Dựa vào các tuyến điều tra chỉnh lý bản đồ hiện trạng sử dụng đất sản xuất nông nghiệp kết hợp với việc xem xét số liệu thống kê hàng năm của huyện để dự kiến số lượng phiếu điều tra hiệu quả sử dụng đất của các loại sử dụng đất cần đánh giá.

A.3. Bước 3 - Xác định loại sử dụng đất và xây dựng yêu cầu sử dụng đất

Loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp phản ánh hoạt động của con người lên tài nguyên đất. Do trình độ kỹ thuật cũng như khả năng áp dụng tiến bộ kỹ thuật của người sử dụng đất có sự khác biệt nên việc lựa chọn và áp dụng các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp của từng hộ nông dân hoặc giữa các vùng cho hiệu quả kinh tế khác nhau. Trên cơ sở nghiên cứu thực trạng sử dụng đất sản xuất nông nghiệp, điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội và tác động môi trường nhằm rút ra những thuận lợi và khó khăn của quá trình sử dụng đất làm cơ sở khoa học để xây dựng quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất sản xuất nông nghiệp hợp lý trong tương lai trên địa bàn của huyện.

A.3.1. Nội dung nghiên cứu loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

- Đánh giá quy mô, diễn biến và xu thế của các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp;

- Điều kiện tự nhiên và các biện pháp để thực hiện các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp;

- Đánh giá hiệu quả kinh tế, xã hội của các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp;

- Đánh giá tác động môi trường khi thực hiện các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp;

- Xác định yêu cầu sử dụng đất của các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp.

A.3.2. Xác định loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

Để xác định loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp phải xây dựng bản đồ hiện trạng sử dụng đất sản xuất nông nghiệp (xem hình A.1).

Loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp đề cập đến một cây trồng, một nhóm cây trồng trong một chu kỳ kinh tế. Mỗi loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp cần được phân tích và mô tả cụ thể về: loại cây trồng, thời vụ, giống, năng suất, kỹ thuật canh tác, chi phí vật chất và lao động, thu nhập và lợi nhuận,…

Loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp là đơn vị xếp dưới hệ thống canh tác, liên quan chặt chẽ với thống kê sử dụng đất và các quy định của luật đất đai. Mức độ chi tiết của loại hình sử dụng đất phụ thuộc vào quy mô của huyện cần đánh giá hay nói cách khác là phụ thuộc vào tỷ lệ bản đồ sử dụng trong đánh giá đất sản xuất nông nghiệp.

A.3.3. Những chỉ tiêu để xác định loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

- Loại và giống cây trồng;

- Năng suất, sản lượng;

- Các hoạt động sản xuất và thực tiễn đầu tư;

- Điều kiện kinh tế: khả năng vốn, các yếu tố đầu tư, thu nhập;

- Điều kiện xã hội; quyền sở hữu đất đai, cơ sở pháp lý.

A.3.4. Xây dựng bản đồ hiện trạng sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

Xây dựng bản đồ hiện trạng sử dụng đất sản xuất nông nghiệp phải dựa vào phân loại sử dụng đất và kết quả điều tra thực địa về loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp và hệ thống cây trồng hiện có ở huyện (xem bảng A.1).

Các loại sử dụng đất được lựa chọn để xây dựng bản đồ phải thỏa mãn yêu cầu:

- Các loại sử dụng đất trong thực tế đáp ứng được với các điều kiện tự nhiên hiện tại, đã được chấp nhận về mặt xã hội và đang mang lại hiệu quả cho người sản xuất trong huyện nghiên cứu;

- Các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp có mối quan hệ với môi trường tự nhiên, các biện pháp quản lý đất đai, đầu tư và lợi ích kinh tế.

Hình A.1 - Tiến trình xây dựng bản đồ hiện trạng sử dụng đất sản xuất nông nghiệp cấp huyện

Bảng A.1 - Một số loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp chia theo mức độ chi tiết của bản đồ

Loại sử dụng đất
1/50 000	1/25 000	1/10 000
1. Lúa 3 vụ	1. Lúa 3 vụ	1. Lúa 3 vụ
2. Lúa 2 vụ	2. Lúa 2 vụ	2. Lúa ĐX + Lúa HT
3. 2 lúa + 1 màu	3. 2 lúa + 1 màu	3. Lúa ĐX + Lúa mùa
4. 2 lúa + 1 cá	4. 2 lúa + 1 cá	4. Lúa HT + Lúa mùa
5. 2 màu + 1 lúa	5. 2 lúa + 1 tôm	5. 2 lúa + 1 màu
6. 1 lúa + 1 cá	6. 2 màu + 1 lúa	6. 2 lúa + 1 cá
7. 1 lúa + 1 tôm	7. 1 lúa + 1 cá	7. 2 lúa + 1 tôm
8. 1 lúa + 1 màu	8. 1 lúa + 1 tôm	8. 2 màu + 1 lúa
9. Lúa xuân	9. 1 lúa + 1 màu	9. 1 lúa + 1 cá
10. Lúa mùa	10. Lúa xuân	10. 1 lúa + 1 tôm
11. Hoa màu lương thực (ngô, khoai,.)	11. Lúa mùa	11. 1 lúa + 1 màu
12. Hoa màu thực phẩm (rau, đậu đỗ)	12. Ngô	12. Lúa chiêm
13. Cây màu khác	13. Khoai lang	13. Lúa mùa
14. Mía	14. Sắn	14. Ngô
15. Bông	15. Rau	15. Khoai lang
16. Chè	16. Đậu đỗ	16. Sắn
17. Cà phê	17. Lạc, vừng	17. Rau
18. Cao su	18. Đậu tương	18. Đậu đỗ
19. Điều	19. Đay, gai, lanh	19. Khoai tây
20. Điều	20. Thuốc lá	20. Lạc, vừng
21. Dâu tằm	21. Chè	21. Đậu tương
22. Cây ăn quả	22. Cà phê	22. Đay, gai, lanh
23. Nuôi trồng thủy sản	23. Cao su	23. Thuốc lá
24. Nông - lâm kết hợp	24. Điều	24. Chè
25. Rừng tự nhiên	25. Dâu tằm	25. Cà phê
26. Rừng trồng	26. Dừa	26. Cao su
…	27. Dứa	27. Điều
	28. Cây có múi	28. Dâu tằm
	29. Nhãn, vải	29. Dừa
	30. Xoài	30. Dứa
	31. Chuyên tôm	31. Cây có múi
	32. Chuyên cá	32. Nhãn, vải
	33. Nông - lâm kết hợp	33. Xoài
	34. Rừng tràm	34. Chuyên tôm
	35. Bạch đàn	35. Chuyên cá
	37. Rừng + tôm	37. Rừng tràm
	38. Rừng tự nhiên	38. Bạch đàn
	…	39. Phi lao
		40. Rừng + tôm
		41. Rừng tự nhiên
		…

Các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp được thể hiện trên bản đồ bằng các màu riêng biệt theo quy phạm thành lập bản đồ hiện trạng của Bộ Tài nguyên và Môi trường. Từng khoanh trên bản đồ đều phải ghi kèm ký hiệu của loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp.

Báo cáo thuyết minh mô tả đầy đủ từng loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp theo các nội dung sau:

1) Diện tích và phân bố của các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp;

2) Mức đầu tư vốn và lao động;

3) Trình độ kỹ thuật của chủ sở hữu đất sản xuất nông nghiệp;

4) Cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất nông nghiệp;

5) Sở hữu đất đai và quy mô quản lý đất đai;

6) Giống và thời vụ của các cây trồng thuộc các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp;

7) Biện pháp và kỹ thuật canh tác;

8) Năng suất, sản lượng và các sản phẩm phụ;

9) Các lợi ích khác;

10) Nhận định về hiệu quả sử dụng đất của các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp.

A.3.5. Xác định yêu cầu sử dụng đất của các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

A.3.5.1. Khái niệm

Yêu cầu sử dụng đất đai là những điều kiện đất đai cần thiết hay mong muốn để bố trí ổn định và bền vững một loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp cụ thể.

Yêu cầu sử dụng đất là cơ sở để đánh giá khả năng thích hợp của đất đai đối với từng loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp ở huyện nghiên cứu.

A.3.5.2. Cách xác định yêu cầu sử dụng đất

- Dựa vào kết quả điều tra về điều tự nhiên và tình hình sử dụng đất để xác định được các yếu tố tự nhiên có tác động trực tiếp đến sử dụng đất sản xuất nông nghiệp;

- Dựa vào đặc điểm sinh lý, yêu cầu sinh thái của cây trồng thuộc loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp cần đánh giá.

Để xác định được khả năng thích hợp của từng loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp trong một huyện nghiên cứu, các yếu tố về đặc điểm đất đai được xem xét cần phải thỏa mãn những điều kiện sau:

- Có sự phân biệt về mức độ thích hợp của một hoặc nhiều loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp trong phạm vi của huyện nghiên cứu;

- Ranh giới các cấp thích hợp trên có thể xác định được trên bản đồ.

Các yếu tố đất đai cần được xem xét là:

- Loại đất;

- Độ dốc địa hình;

- Địa hình tương đối;

- Độ dày tầng đất hữu hiệu;

- Thành phần cơ giới;

- Độ phì của đất;

- Khả năng tưới;

- Khả năng tiêu nước;

- Xâm nhập mặn, phèn;

- Lượng mưa,…

A.3.5.3. Phân cấp các chỉ tiêu xây dựng yêu cầu sử dụng đất của các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

Tùy theo từng huyện cụ thể, xác định các chỉ tiêu xây dựng yêu cầu sử dụng đất của các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp cho phù hợp (ví dụ, xem bảng A.2).

Bảng A.2 - Phân cấp các chỉ tiêu xây dựng yêu cầu sử dụng đất của các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

Loại sử dụng	Chỉ tiêu đánh giá	Phân cấp
		S1	S2	S3	N
	- Khí hậu
	- Địa hình
	- Loại đất
	- Độ phì của đất
	- Chế độ nước
S1: rất thích hợp; S2: thích hợp; S3: ít thích hợp và N: không thích hợp

A.4. Bước 4 - Xác định các đơn vị đất đai

Đơn vị đất đai là một khoanh/vạt đất với các đặc trưng cụ thể được khoanh định trên bản đồ đơn vị đất đai. Các chỉ tiêu xác định đơn vị đất đai phải đáp ứng được mục tiêu đánh giá mức độ thích hợp của từng đơn vị đất đai với các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp.

A.4.1. Nguyên tắc lựa chọn và phân cấp các chỉ tiêu xây dựng bản đồ đơn vị đất đai

A.4.1.1. Nguyên tắc lựa chọn

Các chỉ tiêu xác định đơn vị đất đai phải đáp ứng được mục tiêu đánh giá mức độ thích hợp của đơn vị đất đai với loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp:

- Phù hợp với yêu cầu sử dụng đất của các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp cần đánh giá;

- Xuất phát từ thực tế sản xuất;

- Phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội;

- Đáp ứng được mục tiêu chiến lược phát triển nông nghiệp;

- Phù hợp với nguồn tài liệu hiện có và khả năng bổ sung;

- Phù hợp với tỷ lệ bản đồ cần xây dựng.

A.4.1.2. Những chỉ tiêu để xác định đơn vị đất đai

Để xác định đơn vị đất đai phải dựa vào:

- Đặc điểm tự nhiên vùng nghiên cứu;

- Yêu cầu sử dụng đất của các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp cần đánh giá;

- Các kết quả điều tra về điều kiện tự nhiên và sử dụng đất sản xuất nông nghiệp.

A.4.1.3. Nhóm các chỉ tiêu bao gồm

1) Các chỉ tiêu về khí hậu (nếu có sự khác biệt giữa các khu vực trong huyện và ảnh hưởng đến khả năng bố trí các cây trồng ở huyện).

- Nhiệt độ không khí trung bình tháng, năm;

- Nhiệt độ không khí trung bình tối cao tháng, năm;

- Nhiệt độ không khí trung bình tối thấp tháng, năm;

- Độ ẩm tương đối không khí trung bình tháng, năm;

- Lượng mưa trung bình tháng, năm;

- Số giờ nắng trung bình tháng, năm;

- Số tháng khô hạn;

- …

2) Các chỉ tiêu về đất

- Loại đất, tầng dày, địa hình tương đối, thành phần cơ giới, mức độ và độ sâu xuất hiện gley, mức độ và độ sâu xuất hiện kết von, đá lẫn, đá lộ đầu,… được tổng hợp từ bản đồ đất xây dựng, có áp dụng phương pháp phân loại đất định lượng (ví dụ của FAO-UNESCO) phù hợp với tỷ lệ bản đồ cần xây dựng;

- Các chỉ tiêu về chất lượng đất: pH_KCl; hàm lượng chất hữu cơ (OM%); tổng cation kiềm trao đổi - S (me/100 g đất); độ no bazơ - V (%); dung tích hấp thu - CEC (me/100 g đất); độ dẫn điện - EC (mS/cm), đối với vùng đất mặn; SO₄^2- (%), Al³⁺ (mg hoặc me/100 g đất), Fe³⁺ (mg hoặc me/100 g đất) đối với vùng đất phèn và đất đồi núi. Tùy thuộc vào mục tiêu, đối tượng nghiên cứu và yêu cầu xác định đơn vị đất đai mà lựa chọn, phân cấp một số chỉ tiêu chính trên. Một điều cần lưu ý là để có được bộ chỉ tiêu đánh giá chất lượng đất thì mỗi khoanh trên bản đồ đất phải có một mẫu phân tích;

- Thống kê các loại đất ở huyện nghiên cứu và tiến hành xây dựng thang đánh giá các chỉ tiêu về đất theo từng loại cây trồng.

3) Các chỉ tiêu địa hình, độ dốc

Sử dụng chỉ tiêu độ cao trên bản đồ nền địa hình; sử dụng chỉ tiêu độ dốc và địa hình tương đối đã phân chia trên bản đồ đất. Nếu trường hợp trên bản đồ đất chưa có độ dốc, có thể khoanh vẽ các cấp độ dốc dựa vào bản đồ nền địa hình bằng cách sử dụng modun 3D - ANALYSIS trong phần mềm Arc/View (xem thêm về điều tra xây dựng bản đồ đất).

4) Các chỉ tiêu về chế độ tưới và tiêu nước

- Về chế độ nước: trước tiên nên chia các vùng được tưới và không được tưới. Sau đó, trong vùng được tưới nên chia chi tiết hơn theo chế độ tưới như: tưới chủ động, tưới bán chủ động, tưới khó khăn, tưới rất khó khăn,…;

- Về chế độ tiêu nước: trước tiên cũng chia các vùng có khả năng tiêu thoát nước và các vùng không có khả năng tiêu thoát nước. Sau đó, trong vùng có khả năng tiêu thoát nước nên chia chi tiết hơn theo chế độ tiêu nước như: tiêu chủ động, tiêu bán chủ động, tiêu khó khăn, tiêu rất khó khăn,…

5) Các chỉ tiêu về chế độ ngập và hạn

- Về chế độ ngập: cần căn cứ vào tài liệu bản đồ hiện có để xác định vùng không bị ngập và vùng bị ngập. Sau đó, đối với vùng bị ngập thì phân chia chi tiết theo mức độ ngập (sâu, trung bình, ngập nông) và thời gian ngập (3 ngày, 5 ngày, 1 tháng, 3 tháng, 6 tháng, ngập triều quanh năm,…);

- Về chế độ hạn: cũng căn cứ và tài liệu bản đồ hiện có để xác định vùng không bị hạn và vùng bị hạn. Sau đó, đối với vùng bị hạn thì phân chia chi tiết theo thời gian hạn (1 tháng, 3 tháng, 6 tháng…).

Việc phân chia về chế độ ngập và hạn phụ thuộc vào điều kiện tưới, tiêu và khí hậu thời tiết từng huyện cụ thể nên cần có sự phân chia cho phù hợp. Trong thực tế, để vừa tiết kiệm chi phí và vừa hạn chế số lượng bản đồ chuyên đề sử dụng khi chồng ghép xây dựng bản đồ đơn vị đất đai, thường thể hiện thông tin về tưới và hạn trên một bản đồ và thông tin về tiêu và ngập trên một bản đồ.

6) Các chỉ tiêu về xâm nhập mặn (đối với các huyện ven biển) và mức độ phèn hóa

Cần xem xét chỉ tiêu về thời gian xâm nhập mặn, thời gian bị phèn hóa.

Căn cứ vào các bản đồ chuyên đề đã thu thập được, các số liệu tổng hợp và điều tra… để xây dựng bộ chỉ tiêu cho đơn vị đất đai của huyện nghiên cứu. Tất cả các chỉ tiêu lựa chọn được phân cấp và mã hóa bằng các chữ viết tắt (xem bảng A.3).

Bảng A.3 - Ví dụ mã hóa đặc điểm và chất lượng đất đai theo yêu cầu của cây lúa nước

Ký hiệu	Nhiệt độ không khí trung bình mùa sinh trưởng (TYMS)
TYMS 1	0 oC - 10 oC
TYMS 2	11 oC - 18 oC
TYMS 3	19 oC - 24 oC
TYMS 4	25 oC - 30 oC
TYMS 5	31 oC - 32 oC
TYMS 6	33 oC - 36 oC
TYMS 7	37 oC - 42 oC
Ký hiệu	Nhiệt độ trung bình giai đoạn phát triển (TYPT)
TYPT 1	0 oC - 10 oC
TYPT 2	11 oC - 18 oC
TYPT 3	19 oC - 24 oC
TYPT 4	25 oC - 26 oC
TYPT 5	27 oC - 28 oC
TYPT 6	29 oC - 38 oC
Ký hiệu	Độ ẩm trổ chín (HUTC)
HUTC 1	0 % - 30 %
HUTC 2	31 % - 33 %
HUTC 3	34 % - 37 %
HUTC 4	38 % - 50 %
HUTC 5	51 % - 65 %
HUTC 6	66 % - 80 %
HUTC 8	81 % - 100 %
Ký hiệu	Loại đất (G)
G1	Đất cát ven sông (Cb)
G2	Đất phù sa được bồi trung tính, ít chua (Pbe)
G3	Đất phù sa không được bồi trung tính, ít chua (Pe)
G4	Đất phù sa không được bồi, chua (Pc)
G5	Đất phù sa giây (Pg)
G6	Đất phù sa có tầng loang lổ đỏ vàng (Pf)
G7	Đất phù sa úng trũng (Pj)
G8	Đất đen trên sản phẩm bồi tụ cacbonat (RDv)
Ký hiệu	Thành phần cơ giới lớp đất mặt (TE)
TE 1	g
TE 2	e
TE 3	d
TE 4	c
TE 5	b
TE 6	a
Ký hiệu	Địa hình tương đối (DHTD)
DHTD1	Rất cao
DHTD2	Cao
DHTD3	Trung bình
DHTD4	Thấp
DHTD5	Trũng
Ký hiệu	Độ dốc địa hình (SL)
SL1	0 -3
SL2	> 3 - 8
SL3	> 8 - 15
SL4	> 15 - 20
SL5	> 20 - 25
SL6	> 25
Ký hiệu	Điều kiện tưới (I)
I1	Chủ động
I2	Bán chủ động
I3	Khó khăn
I4	Không tưới
Ký hiệu	Độ sâu ngập (FD)
FD1	Không
FD2	< 30="">
FD3	> 30 - 60 cm
FD4	> 60 - 100 cm
FD5	> 100 cm
Ký hiệu	Thời gian ngập (FT)
FT1	Không
FT2	1 ngày
FT3	> 1 ngày - 5 ngày
FT4	> 5 ngày - 60 ngày
FT5	> 60 ngày
Ký hiệu	Thoát nước (DRA)
DRA1	Chủ động
DRA2	Bán chủ động
DRA3	Khó khăn
DRA4	Không tiêu
Ký hiệu	Độ chua (pHKCl)
pH1	<>
pH2	5,0 - 6,0
pH3	6,0 - 7,0
pH4	> 7,0
Ký hiệu	Hàm lượng hữu cơ (OM %)
OM1	> 2
OM2	1 - 2
OM3	<>
Ký hiệu	Tổng cation kiềm trao đổi (S - me/100 g đất)
S1	> 8
S2	4 - 8
S3	<>
Ký hiệu	Tổng cation trao đổi (CEC - me/100g đất)
CEC1	> 15
CEC2	10 - 15
CEC3	<>

Mỗi yếu tố đặc trưng, mỗi phân cấp phân vị phải thỏa mãn các điều kiện:

- Có tác động quyết định đối với sản xuất nông nghiệp;

- Có sự phân biệt về mức độ để bố trí các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp;

- Có thể khoanh vẽ được trên bản đồ dùng trong đánh giá đất sản xuất nông nghiệp;

- Phù hợp với các yêu cầu sử dụng đất sản xuất nông nghiệp.

Mức độ chi tiết, số lượng các yếu tố dùng trong việc xác định đơn vị đất đai phụ thuộc vào tỷ lệ bản đồ (xem bảng A.4).

Bảng A.4 - Các yếu tố tạo lập đơn vị đất đai chia theo mức độ chi tiết của bản đồ

Chỉ tiêu	Chia theo tỷ lệ bản đồ
	1/50 000	1/25 000	1/10 000
1. Địa hình	Độ dốc: 8 cấp (<>o, 3o - 8o, > 8o - 15o, > 15o - 20o, > 20o - 25o, > 25o - 30o, > 30o - 35o và > 35o)	Độ dốc: 8 cấp 8 cấp cấp (<>o, 3 - 8o, > 8 - 15o, > 15 - 20o, > 20 - 25o, > 25 - 30o, > 30 - 35o và > 35o)	Độ dốc: 8 cấp 8 cấp cấp (<>o, 3 - 8o, > 8 - 15o, > 15 - 20o, > 20 - 25o, > 25 - 30o, > 30 - 35o và > 35o)
	Địa hình tương đối 4 cấp (cao, vàn, thấp, trũng)	Địa hình tương đối: 5 cấp (rất cao, cao, trung bình, thấp, trũng)	Địa hình tương đối: 5 cấp (rất cao, cao, trung bình, thấp, trũng)
2. Yếu tố đất	Loại đất (tên đất ký hiệu theo 10 TCVN 68-84)	Loại đất (tên đất ký hiệu theo 10 TCVN 68-84)	Đơn vị đất phụ (tên đất ký hiệu theo 10 TCVN 68-84)
	Độ dày tầng đất mịn: 5 cấp (> 100 cm, > 70 cm - 100 cm, > 50 cm - 70 cm, > 30 cm - 50 cm và < 30="">	Độ dày tầng: 5 cấp cấp (> 100 cm, > 70 cm - 100 cm, > 50 cm - 70 cm, > 30 cm - 50 cm và < 30="">	Độ dày tầng đất mịn: 5 cấp cấp (> 100 cm, > 70 cm - 100 cm, > 50 cm - 70 cm, > 30 cm - 50 cm và < 30="">
	Thành phần cơ giới: 6 cấp (a, b, c, d, e và g)	Thành phần cơ giới: 6 cấp (a, b, c, d, e và g)	Thành phần cơ giới: 6 cấp (a, b, c, d, e và g)
	Đá lộ đầu: 3 cấp (rải rác, cụm, tập trung)	Đá lộ đầu: 3 cấp (rải rác, cụm, tập trung)	Đá lộ đầu: 3 cấp (rải rác, cụm, tập trung)
		Độ phì nhiêu: 3 chỉ tiêu	Độ phì nhiêu: 5 chỉ tiêu
3. Khí hậu	Nhiệt độ - Nhiệt độ trung bình tháng, năm	Nhiệt độ - Nhiệt độ trung bình tháng, năm - Số tháng có nhiệt độ > 20 oC	Nhiệt độ - Nhiệt độ trung bình năm - Số tháng có nhiệt độ < 12="">oC và > 35 oC - Số tháng có nhiệt độ > 20 oC
	Mưa - Lượng mưa trung bình tháng, năm	Mưa - Số ngày mưa trong năm	Mưa - Số ngày mưa trong năm - Thời gian canh tác nhờ mưa
4. Nước	Tưới	Tưới	Tưới
	Tiêu	Tiêu	Tiêu
	Hạn	Hạn	Hạn
	Ngập - Độ sâu ngập: 3 cấp - Thời gian ngập: 3 cấp	Ngập - Độ sâu ngập: 4 cấp - Thời gian ngập: 4 cấp	Ngập - Độ sâu ngập: 5 cấp - Thời gian ngập: 4 cấp

A.4.2. Xây dựng bản đồ bản đồ đơn vị đất đai

Bản đồ đơn vị đất đai được xây dựng bằng phương pháp chồng ghép các bản đồ chuyên đề cùng tỷ lệ và cùng lưới chiếu. Có thể sử dụng phương pháp thủ công (chồng ghép bằng tay) và phương pháp chồng ghép dưới sự trợ giúp của hệ thống thông tin địa lý (GIS). Hiện nay, thường sử dụng phương pháp chồng ghép bằng GIS với các bước thực hiện như sau:

- Số hóa các bản đồ chuyên đề để chuyển bộ chỉ tiêu đánh giá đất sản xuất nông nghiệp vào GIS;

- Mã hóa các chỉ tiêu để chúng có thể so sánh với nhau.

Các thông tin thuộc tính về chất lượng đất đai đã được mã hóa và nhập vào cơ sở dữ liệu GIS để tạo nên thông tin của các nhóm chuyên đề. Bản đồ đơn vị đất đai được thành lập trên cơ sở chồng xếp các nhóm thông tin: nhóm đất, thành phần cơ giới, địa hình, độ sâu ngập, thời gian ngập, điều kiện tưới,… (xem hình A.2).

Hình A.2 - Sơ đồ chồng xếp các bản đồ chuyên đề trong GIS

Tiến hành chồng xếp các bản đồ đơn tính bằng phần mềm GIS như: Arcview, Mapinfo, ArcGis,… Kết quả là lớp thông tin có đầy đủ đặc trưng đất đai: về đất, độ dốc, tổng lượng mưa năm… Sau đó có thể dùng phần mềm xử lý thống kê tổng hợp như: Excel, Access…, để tổng hợp diện tích các đơn vị đất đai và diễn giải theo bảng A.5.

Bảng A.5 - Thống kê diện tích các đơn vị đất đai

Thứ tự ĐVĐ	Ký hiệu GSDFI	Diện tích (ha)	Loại đất (G)	Độ dốc S (o)	Tầng dày D (cm)	Ngập úng (F)	Khả năng tưới (I)

Mỗi khoanh trên bản đồ đơn vị đất đai hoàn thành sẽ được tô màu và ghi ký hiệu đầy đủ theo nguyên tắc: tử số là số đơn vị đất đai và mẫu số là diện tích của khoanh. Bản đồ đơn vị đất đai là sản phẩm trung gian nên thường được lưu giữ ở dạng gốc trong cơ sở dữ liệu GIS mà không in ấn để giao nộp sản phẩm.

Viết báo cáo tổng thuật thuyết minh về các đơn vị đất đai gồm: diện tích và phân bố; tính chất; các yếu tố thuận lợi và hạn chế của các đơn vị đất đai đối với sản xuất nông nghiệp và tiềm năng sản xuất nông nghiệp.

A.5. Bước 5 - Đánh giá tính phù hợp của đất đai với cây trồng thuộc các loại sử dụng đất

Thực chất của việc phân hạng thích hợp đất đai là sự so sánh hay đối chiếu các yêu cầu về điều kiện đất đai của loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp với tính chất của mỗi đơn vị đất đai. Kết quả đối chiếu này là các mức phân loại đất đai từ thích hợp đến không thích hợp đối với loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp được đánh giá. Mỗi với loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp đều có các yêu cầu và giới hạn về điều kiện đất đai nhất định và thường được lượng hóa ở bốn mức như sau (xem bảng A.6):

Bảng A.6 - Mức phân loại đất đai

Theo mức độ hạn chế	Không hạn chế	Ít hạn chế	Hạn chế trung bình	Rất hạn chế
Theo mức độ thuận lợi	Rất thuận lợi	Thuận lợi	Ít thuận lợi	Không thuận lợi
Theo độ phì	Cao	Khá	Trung bình	Nghèo
Hạng thích hợp	S1	S­2	S3	N
S1: rất thích hợp; S2: thích hợp; S3: ít thích hợp và N: không thích hợp

Đây là các mức giới hạn từ thấp đến cao mà các yếu tố tự nhiên tác động đến sử dụng đất. Cấu trúc tổng quát của phân loại thích hợp đất đai gồm bốn bậc:

- Bộ (Land Suitability Order): phản ánh loại thích hợp;

- Hạng (Land Suitability Class): phản ánh mức độ thích hợp trong bộ;

- Hạng phụ (Sub-Class): phản ánh những giới hạn cụ thể của từng LMU với từng loại sử dụng đất LUT. Những yếu tố này tạo ra sự khác biệt giữa các hạng thích hợp trong cùng một lớp;

- Đơn vị (Land suitability Unit): phản ánh sự khác biệt nhỏ về mặt quản trị của các dạng thích hợp trong cùng một lớp phụ.

Việc phân hạng thích hợp được thực hiện căn cứ vào các yếu tố đã được phân định trong bản đồ đơn vị đất đai. Trong một số trường hợp, trừ thích hợp hạng 1 (S₁) còn ở các hạng thích hợp sau được phân chia nhỏ bởi các đặc trưng hạn chế của điều kiện tự nhiên. Mức phân loại này được áp dụng nhằm chỉ rõ các yếu tố hạn chế quan trọng đối với sử dụng đất sản xuất nông nghiệp (xem hình A.3).

Hình A.3 - Cấu trúc của phân loại thích hợp đất sản xuất nông nghiệp

Từ hạng phụ phân nhỏ ra đến các đơn vị thích hợp theo yêu cầu quản lý và chăm sóc. Số lượng chia nhỏ tùy thuộc vào điều kiện cụ thể.

A.5.1. Định nghĩa và sự phân chia các hạng

A.5.1.1. Bộ (Orders)

Bộ chỉ ra đất đai nào được đánh giá là thích hợp (S) hay không thích hợp (N) đối với loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp được xem xét.

A.5.1.2. Các hạng (Classes)

Bộ thích hợp đất đai được chia làm 3 hạng:

- Hạng thích hợp cao (S1) hay rất thích hợp (Highly suitable): đất đai không thể hiện những hạn chế hoặc chỉ có những hạn chế ở mức độ nhẹ, rất dễ khắc phục.

- Hạng thích hợp trung bình (S2) (Moderately suitable): đất đai có thể hiện các hạn chế nhưng ở mức độ trung bình có thể khắc phục được bằng các biện pháp kỹ thuật hoặc tăng mức độ đầu tư.

- Hạng ít thích hợp (S3) (Marginally suitable): là đất có nhiều hạn chế hoặc một số hạn chế nghiêm trọng khó khắc phục.

A.5.1.3. Các hạng của bộ không thích hợp (N)

Chia làm hai hạng:

- Hạng không thích hợp hiện tại (N1);

- Hạng không thích hợp vĩnh viễn (N2).

Trong thực tế chỉ đánh giá đến hạng không thích hợp hiện tại.

A.5.1.4. Hạng phụ thích hợp đất đai (Sub-Classes)

Phản ánh các loại giới hạn của một hạng thích hợp.

A.5.1.5. Đơn vị thích hợp đất đai (Unit)

Sự chia nhỏ hơn của lớp phụ.

Tùy thuộc vào tỷ lệ bản đồ mà phân hạng ở những cấp phân vị khác nhau. Thông thường, ở bản đồ tỷ lệ 1/10 000 có thể phân hạng đến cấp phân vị thứ ba (sub-Class) và bản đồ 1/50 000 - 1/25 000 ở cấp phân vị thứ hai (class).

A.5.2. Phương pháp xác định hạng đất đai

Bước này được thực hiện trên cơ sở đối chiếu giữa chất lượng đất đai với yêu cầu sử dụng đất của các loại sử dụng đất được lựa chọn dùng cho đánh giá đất đai.

Các tính chất của từng đơn vị đất đai sẽ được đối chiếu với yêu cầu sử dụng đất của mỗi loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp. Mỗi tính chất đất đai sẽ có một mức thích hợp sau khi đối chiếu với yêu cầu sử dụng đất của một loại sử dụng nào đó. Như vậy, mỗi đơn vị đất đai trong quá trình so sánh sẽ có nhiều cấp thích hợp riêng lẻ. Để xác định được cấp phân hạng chung nhất về khả năng thích hợp của một đơn vị đất đai đối với một loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp nào đó có một số phương pháp đối chiếu như sau:

1) Kết hợp theo điều kiện hạn chế: phương pháp này thường được áp dụng trong phân loại khả năng thích hợp đất đai, đây là phương pháp sử dụng theo cấp hạn chế cao nhất để kết luận khả năng thích hợp.

2) Phương pháp toán học: là phương pháp được thực hiện bằng các tính cộng, tính nhân, tính theo phần trăm hoặc cho điểm với các hệ số và thang bậc quy định.

Ví dụ: phương pháp cộng dồn là S1 + S1 + S2 Þ S1

                                                 S1 + S2 + S2 Þ S2

3) Phương pháp kết hợp theo chủ quan: người đánh giá bàn bạc với nông dân, cán bộ nông nghiệp, tóm lược việc kết hợp các điều kiện xảy ra khác nhau và chỉnh sửa làm sao cho có thể đánh giá được cho tất cả các khả năng thích hợp.

4) Phương pháp kết hợp xem xét về kinh tế: trên cơ sở so sánh các kết quả về đánh giá kinh tế đã có trước đây với chất lượng đất, sau đó đưa ra phân cấp đánh giá. Phương pháp này chỉ phù hợp cho đánh giá kinh tế đất đơn thuần.

Để đảm bảo tính khách quan của các kết quả đánh giá thích hợp thì sử dụng phương pháp 1 hoặc 2. Tuy nhiên, trong thực tế thường sử dụng phương pháp 1 hoặc 2 kết hợp với phương pháp 3 và 4.

Lập bảng ghi kết quả phân hạng thích hợp đất sản xuất nông nghiệp theo thứ tự sắp xếp của đơn vị đất đai rồi nạp vào máy tính để lựa chọn các kiểu thích hợp đất sản xuất nông nghiệp (xem bảng A.7).

Bảng A.7 - Phân hạng mức độ thích hợp của các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

Đơn vị đất đai	Diện tích (ha)	G	SL	D	R	…	I	Hạng

Tổng hợp các kết quả phân hạng thích hợp đất đai cho các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp theo các đơn vị đất đai được trình bày ở bảng A.8, A.9.

Bảng A.8 - Tổng hợp kết quả phân hạng đất sản xuất nông nghiệp

Đơn vị đất đai	Diện tích (ha)	Mức độ thích hợp
		S1	S2	S3	N

Bảng A.9 - Tổng hợp diện tích đất theo các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

TT	Loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp	Mức độ thích hợp	Diện tích		Phân theo đơn vị hành chính
			Ha	%		A	B	C	…

A.5.3. Xây dựng bản đồ phân hạng thích hợp đất sản xuất nông nghiệp

Bản đồ phân hạng thích hợp đất sản xuất nông nghiệp sẽ được thể hiện riêng biệt theo từng đối tượng phân hạng (loại hoặc nhóm cây trồng). Bản đồ này có thể làm riêng cho từng loại sử dụng, ví dụ riêng cho lúa nước, cà phê, cao su (xem hình A.4).

Trường hợp có nhiều loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp thì ghi kèm theo ký hiệu và phân hạng theo loại sử dụng đó. Màu sắc thể hiện riêng từng hạng, mỗi khoanh trên bản đồ ghi ký hiệu loại sử dụng đất, hạng thích hợp và diện tích. Chú dẫn bản đồ thể hiện rõ và đầy đủ màu sắc cũng như ký hiệu. Ví dụ 2LM S1 (2 lúa + 1 màu, mức độ thích hợp số 1).

Bản đồ thích hợp đất sản xuất nông nghiệp hiện tại phản ánh mức độ thích hợp của mỗi loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp với yêu cầu sử dụng trong điều kiện hiện tại.

Bản đồ phân hạng thích hợp đất sản xuất nông nghiệp tương lai được xây dựng tương tự như phương pháp xây dựng bản đồ thích hợp đất sản xuất nông nghiệp hiện tại dựa trên khả năng đầu tư cải tạo đất và xây dựng cơ sở hạ tầng tương lai (mặn, phèn, tưới, tiêu,…).

Chồng xếp bản đồ phân hạng thích hợp đất sản xuất nông nghiệp với bản đồ hiện trạng sử dụng đất sản xuất nông nghiệp để xác định mức độ thích hợp theo hiện trạng của các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp.

Hình A.4 - Tiến trình xây dựng bản đồ phân hạng thích hợp đất sản xuất nông nghiệp

A.6. Bước 6 - Đánh giá hiệu quả kinh tế, xã hội và môi trường của các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

A.6.1. Xác định các hệ thống sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

Một loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp cụ thể được áp dụng trên một đơn vị đất đai xác định cùng với chi phí, sản phẩm và nhu cầu cải tạo đất nhất định được coi là một hệ thống sử dụng đất.

Hệ thống sử dụng đất sản xuất nông nghiệp là kết quả tổng hợp loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp trên đơn vị đất đai, có thể sử dụng phương pháp chồng xếp bản đồ loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp và bản đồ đơn vị đất đai hoặc bản đồ đất. Kết quả của sự chồng xếp này cho phép thống kê loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp trên các đơn vị đất đai hoặc các đơn vị đất (bản đồ hệ thống sử dụng đất sản xuất nông nghiệp). Sau khi chồng xếp ta được bản đồ các hệ thống sử dụng đất sản xuất nông nghiệp, thống kê diện tích của từng hệ thống sử dụng đất sản xuất nông nghiệp (xem bảng A.10).

Bảng A.10 - Diện tích các hệ thống sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

ĐVĐ	Diện tích (ha)	Loại sử dụng đất				Ghi chú
					….

A.6.2. Trình tự đánh giá hiệu quả sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

Đánh giá hiệu quả sử dụng đất sản xuất nông nghiệp là xác định khả năng và mức độ thích hợp của loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp với điều kiện đất đai về tự nhiên, kinh tế, xã hội và môi trường. Các chỉ tiêu kinh tế, xã hội, môi trường của các hệ thống sử dụng đất sản xuất nông nghiệp được xác định trên cơ sở các số liệu, tài liệu thu thập được và các kết quả điều tra phỏng vấn nông dân và cán bộ địa phương ở huyện. Kết quả so sánh và phân tích, phân loại theo các mức thích hợp về kinh tế, xã hội và môi trường của từng loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp sẽ được dùng để lựa chọn các loại sử dụng đất thích hợp, làm cơ sở xây dựng các phương án quy hoạch sử dụng đất sản xuất nông nghiệp.

Trình tự đánh giá hiệu quả sử dụng đất sản xuất nông nghiệp được thực hiện theo bốn bước (Hình A.5):

Hình A.5 - Sơ đồ về trình tự đánh giá hiệu quả sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

A.6.2.1. Bước 1 - Điều tra thu thập số liệu, tài liệu cơ bản, tổng hợp các thông tin

- Sơ đồ, bản đồ về cơ sở hạ tầng;

- Số liệu thống kê về dân số, tỷ lệ tăng dân số, bình quân diện tích tự nhiên, diện tích canh tác..;

- Số liệu thống kê về tình hình sử dụng đất, năng suất, sản lượng của các loại cây trồng…;

- Bình quân thu nhập của nông dân; tỷ lệ nghèo đói trong huyện;

- Tình hình phát triển kinh tế của các ngành trong huyện;

- Mục tiêu phát triển và chính sách v.v…

A.6.2.2. Bước 2 - Xử lý bước đầu, quyết định điều tra thực địa

- Tổng hợp, xử lý và chọn lọc để sử dụng tối đa các tài liệu sẵn có;

- Đối chiếu các số liệu cũ với hiện trạng để xác định tính phù hợp và tính hiện thực của từng nguồn số liệu thiết yếu với mục tiêu, quy mô, ranh giới đất sẽ được đánh giá hiệu quả kinh tế các hệ thống sử dụng đất;

- Xác định hiện trạng các hệ thống sử dụng đất;

- Nghiên cứu đặc điểm vùng và lịch canh tác;

- Dự kiến nội dung điều tra, các tiêu chí và chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng đất sản xuất nông nghiệp;

- Xác định mẫu điều tra: dựa trên bản đồ, xác định hướng, ô điều tra. Xác định mẫu điều tra từ đơn vị huyện, xã, loại đất (hoặc đơn vị đất nếu có). Lựa chọn các hộ điều tra đại diện cho các hệ thống sử dụng đất theo phương pháp chọn mẫu có hệ thống, cách lấy mẫu ngẫu nhiên. Để đảm bảo tin độ tin cậy của số liệu điều tra, số lượng phiếu điều tra của mỗi hệ thống sử dụng đất phải ³ 30 mẫu;

- Sử dụng máy vi tính để xử lý, tính toán và tổng hợp các số liệu, tài liệu.

A.6.2.3. Bước 3 - Điều tra thực địa

a) Điều tra nông hộ

Tiến hành phỏng vấn hộ nông dân theo mẫu phiếu điều tra (phụ lục C). Phiếu điều tra gồm các nội dung cơ bản sau: thông tin cơ bản về nông hộ; cơ cấu đất đai; tư liệu sản xuất; cơ cấu các hệ thống sử dụng đất; cơ cấu cây trồng; năng suất cây trồng; các chỉ tiêu phản ánh đặc điểm cơ bản của hộ gia đình về mức độ thích hợp cây trồng đối với đất đai và ảnh hưởng đến môi trường, chi phí sản xuất; tình hình vốn sản xuất; kết quả sản xuất kinh doanh của nông hộ; các vấn đề tồn tại khó khăn và nhu cầu phát triển sản xuất của hộ gia đình v.v…

b) Phương pháp điều tra: để có được những thông tin cần thiết cho việc điều tra, đánh giá hiệu quả sử dụng đất ở huyện nghiên cứu, sử dụng các phương pháp sau:

- Phương pháp chuyên gia:

+ Làm việc với cán bộ lãnh đạo huyện; các phòng/ban chuyên môn của huyện (Phòng Nông nghiệp và phát triển nông thôn, thống kê, Tài nguyên và Môi trường,…) nhằm tập hợp số liệu, tài liệu về tình hình kinh tế - xã hội, hướng phát triển sản xuất nông nghiệp và các chính sách có liên quan đến hiệu quả sử dụng đất sản xuất nông nghiệp;

+ Làm việc với cán bộ lãnh đạo chủ chốt của xã như chủ tịch, bí thư, cán bộ phụ trách thống kê, nông lâm, tài nguyên môi trường, hội nông dân, phụ nữ… để thu thập thông tin về hiện trạng và hướng phát triển sản xuất nông nghiệp của xã, các mô hình sử dụng đất sản xuất nông nghiệp có hiệu quả v.v…;

+ Làm việc với cán bộ chủ chốt của thôn/bản, như trưởng thôn/bản, bí thư chi bộ… về tình hình kinh tế - xã hội của thôn; kết quả và hiệu quả các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp ở địa bàn nghiên cứu.

- Phương pháp điều tra có sự tham gia của người dân (PRA): áp dụng để thu thập các số liệu về tình hình sản xuất và thu nhập của người dân từ các mô hình sử dụng đất sản xuất nông nghiệp được nghiên cứu theo mẫu phiếu điều tra (phụ lục D).

Khi điều tra tốt nhất là hỏi được người dân tại chính nơi họ đang canh tác. Đồng thời phải tiến hành lấy mẫu đất phân tích loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp đó và đánh dấu vị trí trên bản đồ đất hoặc hiện trạng sử dụng đất.

Cần phỏng vấn theo phương pháp gợi mở, tạo tâm lý thoải mái cho người trả lời để thông tin thu nhập sẽ ít bị thiếu và độ sai lệch là không quá lớn.

Cán bộ phỏng vấn nên định lượng câu trả lời của người dân. Không được tự làm đầy các câu trả lời, vì như vậy kết quả điều tra hoàn toàn không có ý nghĩa.

- Phương pháp thống kê, so sánh và quan sát trực tiếp/gián tiếp cũng được sử dụng trong quá trình thu thập số liệu, tài liệu và điều tra nông hộ ở huyện.

A.6.2.4. Bước 4 - Đánh giá hiệu quả sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

Mục đích là để tính toán, so sánh và phân loại mức độ thích hợp của các chỉ tiêu kinh tế, xã hội và môi trường với các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp theo loại đất.

Phân tích và đánh giá hiệu quả sử dụng đất sản xuất nông nghiệp được thực hiện trên cơ sở các số liệu thu thập được và các kết quả điều tra phỏng vấn nông dân ở huyện nghiên cứu.

Có thể dùng nhiều phần mềm máy tính để xử lý số liệu điều tra như: EXCEL, FARMAP, STATA, ALES… tùy thuộc vào yêu cầu đánh giá hiệu quả sử dụng đất sản xuất nông nghiệp ở huyện và khả năng sử dụng phần mềm của cán bộ xử lý.

Các chỉ tiêu cần tính toán để đánh giá hiệu quả sử dụng đất sản xuất nông nghiệp thường quy về đơn vị 1 ha cho từng loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp.

a) Chỉ tiêu kinh tế

- Giá trị sản xuất được tính theo công thức (1):

GO = SL x GB

(1)

Trong đó:

GO	là giá trị sản xuất;
SL	là sản lượng;
GB	là giá bán sản phẩm.

- Chi phí được tính theo công thức (2):

C = IE + Dp + LĐg IE = VC + DVP + LĐt + LV

(2)

Trong đó:

C	là tổng chi phí (tính cả lao động gia đình);
IE	là chi phí trung gian (không tính lao động gia đình);
Dp	là khấu hao tài sản cố định;
LĐg	là lao động gia đình;
VC	là chi phí vật chất (giống, phân bón, thuốc trừ sâu);
DVP	là dịch vụ phí (làm đất, thủy lợi, bảo vệ thực vật, vận tải, khuyến nông);
LĐt	là tiền thuê lao động ngoài;
LV	là lãi vay (ngân hàng, các nguồn khác).

- Lợi nhuận được tính theo công thức (3):

Pr = GO - C; hoặc Pr = MI - LĐg

(3)

Trong đó:

Pr	là lợi nhuận;
C	là tổng chi phí (tính cả lao động gia đình);
MI	là thu nhập hỗn hợp;
LĐg	là lao động gia đình.

- Tỷ suất lợi nhuận được tính theo công thức (4), tính bằng phần trăm (%):

R = Pr/C

(4)

Trong đó:

R	là tỷ suất lợi nhuận;
Pr	là lợi nhuận;
C	là tổng chi phí.

- Giá trị ngày công lao động được tính theo công thức (5):

HLMI = MI/LĐGĐ

(5)

Trong đó:

HLMI	là giá trị ngày công lao động;
MI	là thu nhập hỗn hợp;
LĐg	là lao động gia đình.

- Giá thành cho một đơn vị sản phẩm được tính theo công thức (6):

GT = C/GO

(6)

Trong đó:

C	là tổng chi phí;
GO	là giá trị sản xuất

Có thể sử dụng phần mềm EXCEL để tính các chỉ tiêu cho cây dài ngày như sau:

- Tính giá trị hiện tại (NPV) cho chuỗi đầu tư. Giá trị hiện tại của đầu tư là tổng giá trị của chuỗi dòng tiền mặt phải trả trong tương lai (giá trị âm) và thu nhập (giá trị dương);

- Tính khấu hao cho đầu tư vườn cây hoặc đầu tư ban đầu vào tài sản cố định cho loại hình sản xuất;

- Tính tỷ lệ thu hồi nội tại IRR. Tỷ lệ thu hồi nội tại là lãi suất tăng lên cho một đầu tư bao gồm các khoản trả (nhận giá trị âm) và thu nhập (nhận giá trị dương) xuất hiện trong các giai đoạn thông thường.

Căn cứ vào kết quả xử lý, tổng hợp phiếu điều tra, mặt bằng chung của huyện, các chỉ tiêu đã lựa chọn ở trên được phân thành 5 cấp sau: rất cao, cao, trung bình, thấp, rất thấp (xem bảng A.11, A.12).

Bảng A.11 - Đánh giá hiệu quả kinh tế của các hệ thống sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

Hệ thống sử dụng đất	Giá trị sản xuất (1000đ)	Tổng chi phí (1000đ)	Chi phí trung gian (1000đ)	Thu nhập hỗn hợp (1000đ)	Lợi nhuận (1000đ)	Giá trị ngày công (1000đ)	Hiệu quả đồng vốn

Bảng A.12 - Phân cấp đánh giá hiệu quả sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

Phân cấp đánh giá	Hệ thống sử dụng đất	Giá trị sản xuất (1000đ)	Tổng chi phí (1000đ)	Chi phí trung gian (1000đ)	Thu nhập hỗn hợp (1000đ)	Lợi nhuận (1000đ)	Giá trị ngày công (1000đ)	Hiệu quả đồng vốn
1 Rất cao
2 Cao
3 Trung bình
4 Thấp

b) Chỉ tiêu xã hội

Phân tích hiệu quả xã hội của bất kỳ loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp nào cũng cần trả lời một số câu hỏi dưới đây:

- Khả năng bảo đảm an ninh lương thực tại chỗ?

- Có phù hợp với mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của huyện và tập quán canh tác của người dân địa phương hay không?

- Khả năng thu hút lao động, giải quyết việc làm?

- Tính ổn định, bền vững của những loại sử dụng đất bố trí ở các vùng định canh, định cư kinh tế mới?

- Tỷ lệ sản phẩm hàng hóa?

Tuy nhiên, không phải loại sử dụng đất nào cũng đạt được đầy đủ các chỉ tiêu xã hội nêu trên. Tùy yêu cầu nghiên cứu hay mục tiêu xây dựng dự án, người đánh giá có thể không lựa chọn chỉ tiêu này mà còn chọn chỉ tiêu kia để đưa vào phân tích, đánh giá.

c) Đánh giá hiệu quả môi trường

Phân tích hiệu quả môi trường đối với các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp nằm trong khuôn khổ của nội dung đánh giá tác động môi trường các phương án sử dụng đất hay dự án phát triển nông nghiệp. Phân tích hiệu quả môi trường là một nội dung quan trọng nhằm bảo đảm sự phát triển bền vững của loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp được lựa chọn đưa vào bố trí.

Phân tích hiệu quả môi trường là tiến hành xem xét thực trạng môi trường, đánh giá mức độ, chiều hướng tác động của loại sử dụng đất đối với môi trường. Các chỉ tiêu cần xem xét bao gồm:

- Tỷ lệ che phủ tối đa (tính bằng % diện tích mặt đất) mà loại sử dụng đất nhất định tạo ra, khả năng chống xói mòn rửa trôi (lượng đất mất do xói mòn);

- Nguy cơ gây ô nhiễm hoặc phú dưỡng nguồn nước do bón quá nhiều một loại phân bón, do sử dụng thuốc hóa học bảo vệ thực vật, hay do nước thải…;

- Nguy cơ làm tái nhiễm mặn hoặc tái nhiễm phèn do thay đổi phương thức sử dụng đất, do sử dụng nước tưới không bảo đảm tiêu chuẩn cho phép…;

- Chiều hướng biến động độ phì nhiêu tự nhiên của đất qua một số mốc thời gian trong chu kỳ kinh doanh hoặc suốt thời kỳ kinh doanh đối với cây lâu năm; qua một số vụ (năm) canh tác đối với loại sử dụng đất trồng cây ngắn ngày…

Tác động của sự thay đổi về sử dụng đất đến môi trường có thể chia ra hai nhóm yếu tố: tác động trực tiếp đến môi trường vùng nghiên cứu và tác động gián tiếp đến môi trường ngoài vùng nghiên cứu.

- Tác động trực tiếp: gây rửa trôi, xói mòn, thoái hóa đất, sức sản xuất của đất, những đất có vấn đề, nước, sự xuất hiện của lụt lội, khô hạn, bồi lắng cặn phù sa làm giảm công suất của các công trình thủy lợi, chất lượng nước, độ che phủ, cấu trúc rừng, đa dạng hóa cây trồng…;

- Tác động gián tiếp: ảnh hưởng đến dòng chảy hạ lưu, tình trạng ô nhiễm nước ngầm do sự thẩm thấu của thuốc trừ sâu, phân bón, sự suy giảm tài nguyên động, thực vật do chặt, phá rừng…

Các tiêu chí và chỉ tiêu thuộc ba lĩnh vực trên được dùng để xem xét đánh giá hiệu quả một hệ thống sử dụng đất. Tuy nhiên, tùy theo từng đặc tính và mục tiêu của mỗi kiểu sử dụng đất, các tiêu chí và chỉ tiêu cũng có ý nghĩa khác nhau, cấp độ quan trọng khác nhau. Vì vậy, khi đánh giá sẽ xem xét trong từng trường hợp cụ thể mà đặt cho chúng các trọng số khác nhau. Ví dụ:

- Để phát triển kinh tế nông hộ trong điều kiện hiện nay với yêu cầu tăng nhanh nông sản hàng hóa thì mục tiêu chủ yếu là tăng tổng sản phẩm và thu nhập. Do đó cần quan tâm đến các chỉ tiêu chính như: giá trị sản xuất, thu nhập hỗn hợp, lợi nhuận trên một đơn vị diện tích;

- Để đảm bảo nghiên cứu toàn diện về hiệu quả sử dụng đất cần thiết phải xác định thêm một số chỉ tiêu bổ sung như: hệ số sử dụng đất; năng suất cây trồng; tỷ suất lợi nhuận, tỷ suất sản phẩm hàng hóa; mức đảm bảo đời sống nông dân; mức sử dụng lao động nông thôn và đáp ứng thị trường, tác động bảo vệ đất đai, môi trường sinh thái và khả năng ứng dụng tiến bộ kỹ thuật trong sản xuất.

d) Phân cấp các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng đất

- Chọn chỉ tiêu so sánh:

+ Chỉ tiêu kinh tế: có thể sử dụng một số hoặc toàn bộ các chỉ tiêu như: giá trị sản xuất, chi phí sản xuất, lợi nhuận, tỷ suất lợi nhuận, hiệu quả đồng vốn, giá trị một ngày công lao động…;

+ Chỉ tiêu xã hội: yêu cầu lao động/ha;

+ Chỉ tiêu môi trường: khả năng chống xói mòn, tăng độ che phủ đất (%),…

- Lập bảng so sánh: sau khi phân cấp các chỉ tiêu về hiệu quả kinh tế - xã hội - môi trường của từng loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp, lập bảng so sánh mức độ đạt được các chỉ tiêu này giữa các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp (xem bảng A.13).

Bảng A.13 - Phân cấp đánh giá khả năng thích hợp

Phân cấp	Gia tăng sản phẩm (tấn/năm)	Đa dạng hóa cây trồng	Tăng thu nhập (triệu đồng/năm)	Nhu cầu lao động	Bảo vệ môi trường
Rất thích hợp (A)
Thích hợp (B)
Ít thích hợp (C)
Không thích hợp (D)

- Nguyên tắc lựa chọn

Dựa vào các tiêu chuẩn và bảng phân cấp đánh giá mức độ thích hợp, lựa chọn các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp theo mục tiêu đề ra. Loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp lý tưởng nhất là loại có 3 nhóm chỉ tiêu đều đạt mức cao đến rất cao.Thông thường, khi bố trí sử dụng đất, người ta luôn lựa chọn những loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp có nhiều chỉ tiêu đạt được các mức cao đến trung bình. Ngoài căn cứ này, mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội là những căn cứ quan trọng để quyết định lựa chọn loại sử dụng đất. Ví dụ:

- Để đảm bảo nhu cầu lương thực của địa phương, người ta chọn loại sử dụng đất lúa có chỉ tiêu sản lượng ở mức rất cao đến cao mà xem nhẹ hoặc không tính đến chỉ tiêu môi trường, mặc dù chỉ tiêu chỉ đạt ở mức thấp đến rất thấp;

- Nếu là mục tiêu nhằm nâng cao mức thu nhập, tăng cường hiệu quả sử dụng đất thì người ta lại chọn loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp có chỉ tiêu thu nhập hỗn hợp, thu nhập thuần, tỷ suất lợi nhuận đạt cao đến rất cao;

- Nhằm đảm bảo tính bền vững của một phương án sử dụng đất, ngoài các mục tiêu chủ yếu cần đạt được, người ta còn phải tính toán, cân đối với những chỉ tiêu về xã hội và môi trường;

- Cùng với những loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp tối ưu hiện có ở huyện, một số loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp mới đạt được mục tiêu phát triển, đạt mức thích hợp cao với điều kiện đất đai vùng nghiên cứu cũng có thể được đề xuất bố trí.

Qua đánh giá khả năng thích hợp của các hệ thống sử dụng đất sản xuất nông nghiệp, tiến hành lựa chọn các hệ thống sử dụng đất sản xuất nông nghiệp có triển vọng. Có thể đề xuất một số loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp có triển vọng mà hiện tại chưa phổ biến ở huyện nghiên cứu, nhưng lại đang có ưu thế ở các huyện lân cận và phù hợp với yêu cầu sinh thái của huyện. Lập bảng mô tả các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp có triển vọng được lựa chọn (xem bảng A.14).

Bảng A.14 - Mô tả các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

Loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp	Năng suất tấn/ha	Hiệu quả kinh tế (1000 đ/ha)			Yêu cầu lao động	Thị trường sản phẩm
		Chi phí	Thu nhập	Lãi

A.6.2.5. Báo cáo kết quả đánh giá hiệu quả sử dụng đất

Sau khi hoàn thành bảng phân cấp đánh giá mức độ thích hợp, lựa chọn các loại sử dụng đất theo mục tiêu đề ra, lập báo cáo kết quả đánh giá hiệu quả sử dụng đất sản xuất nông nghiệp với các nội dung chủ yếu sau:

1) Mục tiêu, nội dung và phương pháp đánh giá hiệu quả sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

a) Mục tiêu;

b) Nội dung;

c) Phương pháp đánh giá.

2) Kết quả đánh giá hiệu quả sử dụng đất sản xuất nông nghiệp:

a) Hiệu quả kinh tế;

b) Hiệu quả xã hội;

c) Hiệu quả môi trường;

d) Phân cấp các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng đất sản xuất nông nghiệp:

- Cơ sở phân cấp;

- Kết quả phân cấp.

A.7. Bước 7 - Đề xuất sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

A.7.1. Những quan điểm đề xuất sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

- Phát triển toàn diện nền nông nghiệp, nhanh chóng chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp với từng vùng sinh thái theo hướng sản xuất hàng hóa gắn với thị trường và đạt hiệu quả kinh tế cao;

- Tích cực chuyển đổi cơ cấu mùa vụ theo hướng tăng vụ trên một đơn vị diện tích góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng đất sản xuất nông nghiệp;

- Đảm bảo đời sống của nông dân (an toàn lương thực, nâng cao mức sống, gia tăng lợi ích của nông dân…);

- Phù hợp với mục tiêu phát triển của huyện;

- Thu hút lao động, giải quyết việc làm;

- Định canh, định cư và ứng dụng tiến bộ Khoa học Kỹ thuật để phát triển các cây trồng đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của nhân dân trong huyện và các khu vực lân cận;

- Bảo vệ môi trường;

- Khai thác tối đa diện tích đất hiện có để bố trí cây trồng phù hợp với điều kiện sinh thái từng khu vực trên địa bàn huyện. Đồng thời đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng phục vụ phát triển nông nghiệp.

A.7.2. Cơ sở khoa học và thực tiễn để đề xuất sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

Căn cứ vào những định hướng, mục tiêu phát triển kinh tế, xã hội của huyện trên cơ sở những lợi thế về:

- Vị trí địa lý thuận lợi;

- Tiềm năng quỹ đất và khả năng sử dụng cho sản xuất nông nghiệp;

- Điều kiện khí hậu cho phép đa dạng hóa cây trồng và luân canh tăng vụ, tăng năng suất cây trồng;

- Nguồn lao động dồi dào;

- Sự phát triển của khoa học công nghệ phục vụ sản xuất nông nghiệp và khả năng ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp;

- Khả năng mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm;

- Kết quả phân hạng thích hợp đất sản xuất nông nghiệp;

- Các mô hình sử dụng đất sản xuất nông nghiệp có hiệu quả cao, có triển vọng phát triển ở huyện.

A.7.3. Kết quả đề xuất sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

Qua kết quả điều tra, đánh giá phân hạng thích hợp đất sản xuất nông nghiệp, dự kiến đề xuất sử dụng đất sản xuất nông nghiệp theo bảng A.15:

Bảng A.15 - Đề xuất sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

Loại sử dụng đất	Diện tích hiện trạng (ha)	Diện tích đề xuất (ha)	Tăng (+), giảm (-)
Cộng

A.7.4. Xây dựng bản đồ đề xuất sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

Bản đồ đề xuất sử dụng đất sản xuất nông nghiệp được thể hiện theo từng loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp với màu sắc riêng biệt, mỗi khoanh trên bản đồ ghi ký hiệu loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp. Chú dẫn bản đồ thể hiện rõ và đầy đủ màu sắc cũng như ký hiệu.

Kết quả đề xuất sử dụng đất sản xuất nông nghiệp sẽ được các nhà quy hoạch sử dụng để bố trí sử dụng đất trên địa bàn huyện.

 

Phụ lục B

(tham khảo)

Mẫu phiếu điều tra đánh giá hiệu quả kinh tế sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

BỘ NÔNG NGHIỆP & PTNT Tên đơn vị thực hiện

Số phiếu:………………

PHIẾU ĐIỀU TRA HIỆU QUẢ KINH TẾ SỬ DỤNG ĐẤT CỦA HỘ NÔNG DÂN

Cán bộ điều tra:…………………………………………………………...Ngày điều tra.…/.…/2000/…..

I. Thông tin chung

Họ tên chủ hộ:……………………….……………..Số khẩu:…….(người). Số lao động:…….(người).

Thôn/bản:……………………..Xã:………………...Huyện:…………………….Tỉnh:……………………

1) Các loại hình sử dụng đất và điều kiện canh tác

Loại cây trồng	Loại đất	Địa hình				Diện tích (ha)	Thời gian (tháng)		Nguyên nhân	Độ ngập sâu (m)	Điều kiện tưới
		Rất dốc	Dốc vừa	Bằng thoải	Thấp trũng		Hạn	Ngập			Tưới mặt	Tưới ngầm	Không tưới
1. Cây lâu năm
1.1.
1.2.
1.3.
1.4.
1.5.
1.6.
2. Cây hàng năm - Theo thời vụ
2.1.
2.2.
2.3.
2.4.
2.5.
2.6.
2.7.
2.8.
3. Mặt nước nuôi trồng thủy sản
3.1.
3.2.
3.3.

2) Hình thức tiêu thụ sản phẩm

Loại nông sản	Tổng sản phẩm (tấn)	Trong đó (%) sản phẩm dùng				Đối tượng bán	Khoảng cách từ nhà đến nơi bán (km)	Giá bán (đ/kg)
		Làm giống	Tiêu dùng gia đình	Đóng góp khác	Bán
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.

3) Khó khăn trong sản xuất (Đánh số vào ô theo thứ tự quan trọng)

- Giống	:£	- Vốn sản xuất	:£	- Phân bón, hóa chất Bảo vệ thực vật	:£	- Lao động	:£
- Kỹ thuật canh tác	:£	- Chất lượng đất	:£	- Nguồn nước	:£	- Sâu bệnh	:£
- Thời tiết	:£	- Chế biến sản phẩm	:£	- Giá cả tiêu thụ	:£	- Thị trường tiêu thụ	:£
- Lưu thông	:£	-……………….	:£	-……………….	:£	-……………….	:£
-……………….	:£	-……………….	:£	-……………….	:£	-……………….	:£

II. Hiệu quả sử dụng đất

1. Cây hàng năm

Hạng mục	Đơn vị tính	Loại sử dụng			Loại sử dụng		Loại sử dụng
A. Thông tin chung
- Diện tích	ha
- Năng suất	tạ/ha
- Giá bán	1000 đ/kg
B. TỔNG THU
- Sản phẩm chính	tấn
- Sản phẩm phụ	1000 đ/ha
C. CHI PHÍ
I. Vật chất
- Giống	Kg/ha
- Phân chuồng	tạ/ha
- Urê	Kg/ha
- Lân	Kg/ha
- Kali	Kg/ha
- NPK	Kg/ha
- DAP	Kg/ha
- Phân vi sinh	Kg/ha
- Vôi	Kg/ha
- Phân bón lá	1000 đ/ha
- Hóa chất bảo vệ thực vật	1000 đ/ha
- Thuốc trừ cỏ	1000 đ/ha
- Nhiên liệu: tưới…	1000 đ/ha
- Vật tư khác	1000 đ/ha
-………………..
II. Công lao động
- Lao động nhà	Công/ha
- Lao động thuê	Công/ha
- Giá trị công lao động thuê	1000 đ/công
III. Dịch vụ phí
- Khai hoang xây dựng đồng ruộng	1000 đ/ha
- Làm đất	1000 đ/ha
- Thu hoạch	1000 đ/ha
- Vận chuyển	1000 đ/ha
- Thủy lợi phí	1000 đ/ha
- Quản lý phí	1000 đ/ha
-………………..	1000 đ/ha
IV. Chi khác
- Thuế sử dụng đất	1000 đ/ha
- Lãi vay ngân hàng (nếu có)	1000 đ/ha
-………………..	1000 đ/ha
-………………..	1000 đ/ha
D. HIỆU QUẢ KINH TẾ
1. Giá trị sản xuất (GO)	1000 đ/ha
2. Chi phí	1000 đ/ha
- Tổng chi phí	1000 đ/ha
- Chi phí trung gian (IE)	1000 đ/ha
- Chi phí lao động gia đình	1000 đ/ha
- Khấu hao tài sản cố định	1000 đ/ha
- Chi khác	1000 đ/ha
3. Thu nhập hỗn hợp (MI)	1000 đ/ha
4. Lợi nhuận (Pr)	1000 đ/ha
5. Tỷ suất lợi nhuận	%
6. Hiệu quả đồng vốn	Lần
7. Giá trị ngày công lao động	1000 đ/công

2. Cây lâu năm

Hạng mục	Đơn vị tính	Loại sử dụng			Loại sử dụng			Loại sử dụng
		Trồng mới	Thời kỳ KTCB1	Thời kỳ KD2	Trồng mới	Thời kỳ KTCB1	Thời kỳ KD2	Trồng mới	Thời kỳ KTCB1	Thời kỳ KD2
(1)	(2)	(3)	(4)	(5)	(6)	(7)	(8)	(9)	(10)	(11)
A. THÔNG TIN CHUNG
- Năm	năm
- Tháng thu hoạch trong năm	tháng
1. Diện tích	ha
2. Năng suất	Tạ/ha
Cây trồng xen
- Loại cây
- Mật độ
B. TỔNG THU
- Sản phẩm chính	tấn
- Sản phẩm phụ
+ Cây trồng chính	1000 đ/ha
+ Cây trồng xen	1000 đ/ha
- Sản phẩm thanh lý vườn cây	1000 đ/ha
C. CHI PHÍ
I. Vật chất
-Giống
+ Mật độ/ Số lượng	Cây/ha
+ Giá cây giống	1000 đ/cây
- Phân chuồng	tạ/ha
- Urê	kg/ha
- Lân	kg/ha
- Kali	kg/ha
- NPK	kg/ha
- DAP	kg/ha
- Phân vi sinh	kg/ha
- Vôi	kg/ha
- Phân vi lượng	1000 đ/ha
- Phân bón lá	1000 đ/ha
- Hóa chất bảo vệ thực vật	1000 đ/ha
- Thuốc trừ cỏ	1000 đ/ha
- Nhiên liệu: tưới…	1000 đ/ha
- Vật tư khác	1000 đ/ha
-…………….	1000 đ/ha
-…………….	1000 đ/ha
-…………….	1000 đ/ha
II. Công lao động
- Lao động nhà	Công/ha
- Lao động thuê	Công/ha
- Giá trị công lao động	1000 đ/công
III. Dịch vụ phí
- Khai hoang xây dựng đồng ruộng	triệu đ/ha
- Xây dựng Cơ sở hạ tầng	triệu đ/ha
- Làm đất	1000 đ/ha
-Hệ thống tưới tiêu	triệu đ/ha
- Thu hoạch	1000 đ/ha
- Vận chuyển	1000 đ/ha
- Thủy lợi phí	1000 đ/ha
- Quản lý phí	1000 đ/ha
-…………….	1000 đ/ha
-…………….	1000 đ/ha
IV. Chi khác
- Thuế sử dụng đất	1000 đ/ha
- Lãi vay ngân hàng (nếu có)	1000 đ/ha
- Vật tư máy móc, công cụ, dụng cụ
+……………	1000 đ
+……………	1000 đ
+……………	1000 đ
-…………….	1000 đ/ha
-…………….	1000 đ/ha
-…………….	1000 đ/ha
D. HIỆU QUẢ KINH TẾ
1. Giá trị sản xuất (GO)	1000 đ/ha
2. Chi phí	1000 đ/ha
- Tổng chi phí	1000 đ/ha
- Chi phí trung gian (IE)	1000 đ/ha
- Chi phí lao động gia đình	1000 đ/ha
- Khấu hao tài sản cố định	1000 đ/ha
- Chi khác	1000 đ/ha
3. Thu nhập hỗn hợp (MI)	1000 đ/ha
4. Lợi nhuận (Pr)	1000 đ/ha
5. Tỷ suất lợi nhuận	%
6. Hiệu quả đồng vốn	lần
7. Giá trị ngày công LĐ	1000 đ/công
CHÚ THÍCH 1) KTCB: Kiến thiết cơ bản 2) KD: Kinh doanh

 

Phụ lục C

(tham khảo)

Ví dụ mẫu xây dựng yêu cầu sử dụng đất

C.1. Theo loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

Bảng C.1 - Ví dụ mẫu xây dựng yêu cầu sử dụng đất theo loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

TT	LUT	Chất lượng và đặc điểm đất đai	Mức độ thích hợp
			S1	S2	S3	N
1	2 vụ lúa	Loại đất (G)	Pg, Pe, Pc, Pf	Mi, Sp2	M, Cm	Mn, Cc
		TPCG (TE)	e,d	c	g,b	a
		Địa hình tương đối	Vàn, vàn thấp	Vàn cao, vàn thấp	Trũng	Cao
		Điều kiện tưới (I)	Chủ động	Bán chủ động	Khó khăn	Không tưới
		Điều kiện tiêu (DRA)	Chủ động	Bán chủ động	Khó khăn	Không tiêu úng
		pHKCl	5,0 - 6,5	> 6,5 - 7,5	> 7,5; <>
		OM (%)	> 2	1 - 2	<>
		CEC (me/100 g đất)	> 20	10 - 20	<>
		V %	> 80	50 - 80	<>
		TMT %	<>	0,3 - 2,0	> 2,0
2	2 lúa + 1 màu	Loại đất	Pe, Pc, Pf	Mi, Sp2, Pg	M, Cm	Mn, Cc
		TPCG	c, d	b, e	g	a
		Địa hình tương đối	Vàn	Vàn cao	Vàn thấp	Trũng, Cao
		Điều kiện tưới	Chủ động	Chủ động	Bán chủ động	Không tưới
		Điều kiện tiêu	Chủ động	Chủ động	Bán chủ động	Không tiêu úng
		pHKCl	5,0 - 6,5	> 6,5 - 7,5	> 7,5; <>
		OM (%)	> 2	1 - 2	<>
		CEC (me/100 g đất)	> 20	10 - 20	<>
		V %	> 80	50 - 80	<>
		TMT %	<>	0,3 - 2,0	> 2,0
3	1 lúa + 2 màu	Loại đất	Pe, Pc, Pf	Mi, Cm, Sp2	Pg, M	Mn, Cc
		TPCG	c, b	d	e	g, a
		Địa hình tương đối	Vàn cao, vàn	Cao	Vàn thấp	Trũng
		Điều kiện tưới	Chủ động	Bán chủ động	Khó khăn	Không tưới
		Điều kiện tiêu	Chủ động	Chủ động	Khó khăn	Không tiêu úng
		pHKCl	> 6,5 - 7,5	> 5,0 - 6,5	< 5,0="" ;=""> 7,5
		OM (%)	> 2	1 - 2	<>
		CEC (me/100 g đất)	> 20	10 - 20	<>
		V %	> 80	50 - 80	<>
		TMT %	<>	0,3 - 2,0	> 2,0
4	1 lúa + 1 cá	Loại đất	Pg	Pe, Pc, Mi, Pf, Sp2	M, Cm	Mn, Cc
		TPCG	d, e, g	c	a, b
		Địa hình tương đối	Trũng	Vàn thấp	vàn	Cao, vàn cao
		Điều kiện tưới	Chủ động	Bán chủ động	Khó khăn	Không tưới
		Điều kiện tiêu	Chủ động	Bán chủ động	Khó khăn	Không tiêu úng
		pHKCl	5,0 - 6,5	> 6,5 - 7,5	< 5,0;=""> 7,5
		OM (%)	> 2	1 - 2	<>
		CEC (me/100 g đất)	> 20	10 - 20	<>
		V %	> 80	50 - 80	<>
		TMT %	<>	0,3 - 2,0	> 2,0
5	Chuyên rau	Loại đất	Pe, Pc, Pf	Mi, Sp2, Cm	Pg, M	Mn, Cc
		TPCG	c, d	b	e	g, a
		Địa hình tương đối	Cao	Vàn cao	vàn	Vàn thấp, Trũng
		Điều kiện tưới	Chủ động	Bán chủ động	Khó khăn	Không tưới
		Điều kiện tiêu	Chủ động	Bán chủ động	Khó khăn	Không tiêu úng
		pHKCl	> 6,5 - 7,5	> 7,5	5,0 - 6,5; <>
		OM (%)	> 2	1 - 2	<>
		CEC (me/100 g đất)	> 20	10 - 20	<>
		V %	> 80	50 - 80	<>
		TMT %	<>	0,3 - 2,0	> 2,0
6	Chuyên màu	Loại đất	Pe, Pc, Pf	Mi, Sp2, Cm	Pg, M	Mn, Căn cứ
		TPCG	c, b	d	e	g, a
		Địa hình tương đối	Cao	Vàn cao	vàn	Vàn thấp, Trũng
		Điều kiện tưới	Chủ động	Bán chủ động	Khó khăn	Không tưới
		Điều kiện tiêu	Chủ động	Bán chủ động	Khó khăn	Không tiêu úng
		pHKCl	> 6,5 - 7,5	> 7,5; 5,0 - 6,5	<>
		OM (%)	> 2	1 - 2	<>
		CEC (me/100 g đất)	> 20	10 - 20	<>
		V %	> 80	50 - 80	<>
		TMT %	<>	0,3 - 2,0	> 2,0
7	Cây ăn quả	Loại đất	Pe, Pc, Pf	Mi, Cm	Sp2, M, Căn cứ	Pg, Mn
		TPCG	e, d	c	g	a, b
		Địa hình tương đối	Cao	Vàn cao	vàn	Vàn thấp, Trũng
		Điều kiện tưới	Chủ động	Bán chủ động	Khó khăn	Không tưới
		Điều kiện tiêu	Chủ động	Bán chủ động	Khó khăn	Không tiêu úng
		pHKCl	5,0 - 6,5	6,5 - 7,5	> 7,5; <>
		OM (%)	> 2	1 - 2	<>
		CEC (me/100 g đất)	> 20	10 - 20	<>
		V %	> 80	50 - 80	<>
		TMT %	<>	0,3 - 2,0	> 2,0
CHÚ THÍCH TPCG: Thành phần cơ giới OM: Hàm lượng chất hữu cơ CEC: Dung tích hấp thu V: Độ no bazơ TMT: Tổng số muối tan

C.2. Ví dụ mẫu xây dựng yêu cầu sử dụng đất đối với một số cây trồng

Bảng C.2 - Yêu cầu sử dụng đất đối với cây lúa nước

Chất lượng và đặc điểm đất đai	S1	S2	S­3	N
1) Nhiệt độ không khí (oC) - Trung bình thời kỳ đẻ nhánh - làm đòng	> 30	> 25 - 30	> 15 - 25	<>
- Trung bình thời kỳ trổ - chín	> 25 - 30	> 30	> 20 - 25	<>
- Trung bình tối cao năm thời kỳ đẻ nhánh - làm đòng	> 35	> 30 - 35	> 25 - 30	<>
- Trung bình tối cao năm thời kỳ trổ - chín	> 30 - 35	> 25 - 30	> 20 - 25	<>
- Trung bình tối thấp năm thời kỳ đẻ nhánh - làm đòng	> 20 - 25	> 15 - 20	> 10 - 15	> 25; <>
- Trung bình tối thấp năm thời kỳ trổ - chín	> 25	> 20 - 25	> 15 - 20	> 15
2) Số giờ chiếu sáng trung bình các tháng mùa sinh trưởng (giờ)	> 200	> 150 - 200	> 100 - 150	<>
3) Độ ẩm không khí trung bình (%)
- Thời kỳ đẻ nhánh - làm đòng	> 75 - 80	> 80 - 85	> 85 - 90	> 90
- Thời kỳ trổ - chín	<>	> 75 - 80	> 80 - 85	> 85
4) Đặc điểm về đất
- Loại đất	Pg, Rk, Rg	Pf, RDv, Sj2, Mi, X, Xg	D, Pj, J, FI, Sj1, M, SjM, Xa, B	Các đất khác
- Thành phần cơ giới	d	e, c	g, b	a
5) Tưới	Chủ động	Bán chủ động	Khó khăn	Không tưới
6) Tiêu	Chủ động	Bán chủ động	Khó khăn	Không thể tiêu
7) Xâm nhập mặn	Không	< 3="" tháng="">	> 3 tháng /năm	Thường xuyên
Thang điểm	100	70	50	15

Bảng C.3 - Yêu cầu sử dụng đất đối với cây ngô*

Chất lượng và đặc điểm đất đai	S1	S2	S­3	N
1) Nhiệt độ không khí (oC) - Trung bình tháng từ mọc - trổ cờ phun râu	> 25 - 30	> 30, > 20 - 25	> 15 - 20	<>
- Trung bình tháng từ trổ cờ phun râu - chín sữa	> 20 - 25	> 15 - 20	> 25 - 30	> 30, <>
- Trung bình tháng từ chín sữa đến chín hoàn toàn	> 30	> 25 - 30	> 20 - 25	<>
- Trung bình tối thấp tháng từ mọc - trổ cờ phun râu	> 20 - 25	> 25, > 15 - 20	> 10 - 15	<>
- Trung bình tối thấp tháng từ trổ cờ phân râu - chín sữa	> 15 - 20	> 10 - 15	> 20 - 25	> 25, <>
- Trung bình tối thấp tháng từ chín sữa - chín	> 25	> 20 - 25	> 15 - 20	<>
2) Tổng lượng mưa trung bình 4 tháng mùa sinh trưởng (mm)	> 300 - 400	> 400 - 500, > 200 - 300	> 500 - 600, > 100 - 200	> 600, <>
3) Độ ẩm không khí trung bình các tháng mùa sinh trưởng (%)	> 75 - 80	< 75,=""> 80 - 85	> 85 - 90	> 90
4) Đặc điểm về đất
- Loại đất	Pbe, Pbc, Fk, Fu, Ft, Ru	P, Py, Pf, X, Fv, Fn, Fe, Fj, Fl	Pg, Fs, Fđ, Fp, Fa, Fq, Hj, Hs, Ha, Hq, Hv	Các đất khác
- Độ dốc địa hình (o)	0 - 8	> 8 - 15	> 15 - 25	> 25
- Độ dày tầng đất mịn (cm)	> 70	> 50 - 70	> 30 - 50	<>
- Thành phần cơ giới	c	b, d	e	g, a
- Độ sâu ngập (cm)	Không	Không	Ngập < 30="">	Các mức khác
- Thời gian ngập	Không	Không	Ngập < 1="">	Các mức khác
Thang điểm	100	70	50	15
* Với các giống ngô có thời gian sinh trưởng trung bình (118 ngày đến 120 ngày), tùy thời vụ, thời gian gieo đến trổ cờ phun râu. Thời gian trổ cờ phun râu đến chín sữa khoảng 45 ngày. Thời gian từ chín sữa đến chín hoàn toàn khoảng 30 ngày.

Bảng C.4 - Yêu cầu sử dụng đất đối với cây lúa nương*

Chất lượng và đặc điểm đất đai		S1	S2		S­3		N
1) Nhiệt độ không khí (oC) - Trung bình tháng giai đoạn sinh trưởng sinh dưỡng		> 25 - 30	> 30, > 20 - 25		> 15 - 20		<>
- Trung bình tháng giai đoạn sinh trưởng sinh thực		> 30	> 25 - 30		> 20 - 25		<>
- Trung bình tháng giai đoạn chính		> 20 - 25	> 15 - 20		> 25 - 30		> 30 , <>
- Trung bình tối cao tháng giai đoạn sinh trưởng sinh dưỡng		> 30 - 35	> 25 - 30		> 20 - 25		< 20,=""> 35
- Trung bình tối cao tháng giai đoạn sinh trưởng sinh thực		> 35	> 30 - 35		> 25 - 30		<>
- Trung bình tối cao tháng giai đoạn chín		> 25 - 30	> 20 - 25		> 30 - 35		< 20,=""> 35
- Trung bình tối thấp tháng giai đoạn sinh trưởng sinh dưỡng		> 20 - 25	> 25, > 15 - 20		> 10 - 15		<>
- Trung bình tối thấp tháng giai đoạn sinh trưởng sinh thực		> 25	> 20 - 25		> 15 - 20		<>
- Trung bình tối thấp tháng giai đoạn chín		> 20 - 25	> 15 - 20		> 10 - 15		<10,> 25
2) Tổng lượng mưa trung bình 4 tháng mùa sinh trưởng (mm)		> 100 - 200	> 200 - 300		> 300 - 400		> 400, <>
3) Số giờ nắng trung bình các tháng mùa sinh trưởng (giờ)		> 200	> 150 - 200		> 100 - 150		<>
4) Độ ẩm không khí trung bình các tháng mùa sinh trưởng (%)		> 80 - 85	> 75 - 80		> 85 - 90		> 90, <>
5) Đặc điểm về đất
- Loại đất		Ft, Fk, Fu, Fe, Fj, Rk, Ru, P, Py	Fv, Fn, Fs, Fp, Fđ		Fa, Fq, X, B, Xa, Ba		Các đất khác
- Độ dốc địa hình (o)		0 - 8	> 8 - 15		> 15 - 20		> 20
- Độ dày tầng đất mịn (cm)		> 70	> 50 - 70		> 30 - 50		<>
- Đá lộ đầu		Không	Rải rác		Cụm		Tập trung
Thang điểm		100	70		50		15
* Cả ba giai đoạn phát triển của lúa cạn khác nhau về thời gian sinh trưởng giữa các giống chủ yếu do thời gian sinh trưởng sinh dưỡng. Thời vụ gieo cuối tháng 3 đến hết tháng 4 và thu hoạch tháng 9 đến tháng 10
Giống	Thời gian sinh trưởng sinh dưỡng			Thời gian sinh trưởng sinh thực		Thời gian chín
Ngắn ngày Trung ngày Dài ngày	40 ngày 65 ngày 75 ngày đến 80 ngày Từ gieo - làm đòng			35 ngày 35 ngày 35 ngày Từ làm đòng - trỗ		Từ trỗ - chín

Bảng C.5 - Yêu cầu sử dụng đất đối với cây khoai lang*

Chất lượng và đặc điểm đất đai	S1	S2	S­3	N
1) Nhiệt độ không khí (oC)
- Trung bình các tháng mùa sinh trưởng	> 20 - 25	> 25 - 30	> 30, > 15 - 20	<>
- Trung bình tối cao các tháng mùa sinh trưởng	> 25 - 30	> 30 - 35	> 35, > 20 - 25	<>
- Trung bình tối thấp các tháng mùa sinh trưởng	> 15 - 20	> 20 - 25	> 25, > 10 - 15	<>
2) Tổng lượng mưa trung bình 4 tháng mùa sinh trưởng (mm)	> 500 - 600	> 300 - 400	> 200 - 300	> 600, <>
3) Số giờ nắng trung bình các tháng mùa sinh trưởng (giờ)	> 200	> 150 - 200	> 100 - 150	<>
4) Đặc điểm về đất
- Loại đất	Pbe, Pbc, Pe, Pc, Py	X, B, Fp, Fq, Fa, Fs, Fj	Ft, Fk, Fu, Fn, Xa, Ba, C, Cz, Mi, Rk, Ru, Rv	Các đất khác
- Độ dốc (o)	0 - 8	> 8 - 15	> 15 - 20	> 20
- pHKCl	> 6,5	> 5,5 - 6,5	> 4,5 - 5,5	<>
- Thành phần cơ giới	c	b, d	e	a, g
Thang điểm	100	70	50	15
* Thời vụ: Vụ Đông: trồng tháng 9 đến tháng 10, thu hoạch tháng 1 đến tháng 2. Vụ Đông xuân: trồng tháng 11 đến tháng 12, thu hoạch tháng 4 đến tháng 5. Vụ Xuân: trồng tháng 2 đến tháng 3, thu hoạch tháng 6 đến tháng 7. Vụ Hè thu: trồng tháng 5 đến tháng 6, thu hoạch tháng 10 đến tháng 11.

Bảng C.6 - Yêu cầu sử dụng đất đối với cây sắn

Chất lượng và đặc điểm đất đai	S1	S2	S­3	N
1) Nhiệt độ không khí (oC) - Trung bình năm	> 22 - 25	> 20 - 22	> 25, > 18 - 20	<>
- Trung bình tối cao năm	> 30	> 27 - 30	> 24 - 27	<>
- Trung bình tối thấp năm	> 17 - 20	> 14 - 17	> 20	<>
2) Tổng lượng mưa trung bình năm (mm)	> 1700 - 2100	> 1300 - 1700	> 2100 - 2500	> 2500, <>
3) Số giờ nắng trung bình năm (giờ)	> 2500	> 2000 - 2500	> 1500 - 2000	<>
4) Đặc điểm về đất
- Loại đất	Ft, Fk, Fu, Fv, Fn, Ru, Rv, Fj, Fs	Fa, Fq, Fp, X, Pbe, Pbc, Py	Pf, Hk, Hu, Hj, Hs, Ha, Hq	Các đất khác
- Độ dốc (o)	> 3 - 8	0 - 3, > 8 - 15	> 15 - 25	> 25
- Thành phần cơ giới	c	b, d	e	g, a
- Độ dày tầng đất mịn (cm)	> 70	> 50 - 70	> 30 - 50	<>
5) Ngập úng
- Độ sâu ngập (cm)	Không ngập	Ngập <>	30 - 60	Các mức khác
- Thời gian ngập	Không ngập	< 1="">	< 5="">	Các mức khác
Thang điểm	100	70	50	15

Bảng C.7 - Yêu cầu sử dụng đất đối với cây đậu tương

Chất lượng và đặc điểm đất đai	S1	S2	S­3	N
1) Nhiệt độ không khí (oC) - Trung bình mùa sinh trưởng	> 25 - 30	> 20 - 25	> 30, > 15 - 20	<>
- Trung bình tối cao tháng	> 30 - 35	> 25 - 30	> 35, > 20 - 25	<>
- Trung bình tối thấp tháng	> 20 - 25	> 15 - 20	> 25, > 10 - 15	<>
2) Tổng lượng mưa trung bình mùa sinh trưởng (mm)	> 800 - 1200	>1200-1600 > 600 - 800	> 1600 - 2000 > 400 - 600	> 2000 <>
3) Đặc điểm về đất
- Loại đất	Pbe, Pbc, Rk, Rv, Fk, Fu, Ft	Pe, Pc, X, Fj, Fe, Fp	Xa, B, Ba, Cs, Cz, Fa, Fq	Các đất khác
- Độ dốc địa hình (o)	0 - 3	> 3 - 8	> 8 - 15	> 15
- Độ dày tầng đất mịn (cm)	> 70	> 50 - 70	> 30 - 50	<>
- Kết von, đá lẫn (%)	CK1	CK2 (CK3)	CK4	CK5
- Thành phần cơ giới	c, e	d	b	a, g
4) Ngập úng	Không	Không	Không	Các mức khác
Thang điểm	100	70	50	15

Bảng C.8 - Yêu cầu sử dụng đất đối với cây đậu xanh *

Chất lượng và đặc điểm đất đai		S1		S2	S­3		N
1) Nhiệt độ không khí (o) - Trung bình các tháng mùa sinh trưởng		> 25 - 30		> 30	> 20 - 25		<>
- Trung bình tối thấp các tháng mùa sinh trưởng		> 25		> 20 - 25	> 15 - 20		<>
2) Tổng lượng mưa trung bình 3 tháng mùa sinh trưởng (mm)		> 500 - 600		> 400 - 500 > 600 - 700	> 300 - 400 > 700 - 800		<> > 800
3) Số giờ nắng trung bình các tháng mùa sinh trưởng (giờ)		> 200		> 200	> 150 - 200		<>
4) Đặc điểm về đất
- Loại đất		Pbe, Pbc, Fk, Fu, Ft, Rk, Rv, Fe		Fv, Fj, Fs, Fp, FI, Pe, Pc, Py, X	Pf, Xa, B, Ba, Fa, Fq		Các đất khác
- Độ dày đất mịn (cm)		> 70		> 50 - 70	> 30 - 50		<>
- Thành phần cơ giới		c		b	d, e		a, g
Thang điểm		100		70	50		15
*: Nhìn chung đậu xanh có thời gian sinh trưởng phát triển 3 tháng thời vụ ở các vùng như sau:
Vùng Đồng bằng sông Cửu Long Đông Nam Bộ và Tây Nguyên   Duyên hải Nam Trung Bộ ĐBSH, TDMNBB và Khu IV	Vụ Đông xuân Vụ 1 Vụ 2 Xuân hè Xuân Hè		Thời gian gieo Tháng 11 đến tháng 12 Tháng 4 đến tháng 5 Tháng 7 đến tháng 8 Tháng 3 đến tháng 4 Tháng 3 đến tháng 4 Tháng 5 đến tháng 6			Thời gian thu hoạch Tháng 2 đến tháng 3 Tháng 7 Tháng 10 Tháng 6 đến tháng 7 Tháng 5 Tháng 7 đến tháng 8

Bảng C.9 - Yêu cầu sử dụng đất đối với cây lạc *

Chất lượng và đặc điểm đất đai		S1	S2	S­3		N
1) Nhiệt độ không khí các tháng mùa gieo trồng (oC) - Trung bình		> 20 - 25	> 25 - 30	> 30; > 15 - 20		<>
- Trung bình tối cao		> 25 - 30	> 30 - 35	> 35; > 20 - 25		<>
- Trung bình tối thấp		> 15 - 20	> 20 - 25	> 25; > 10 - 15		<>
2) Tổng lượng mưa trung bình mùa gieo trồng (mm)		650 - 1000	< 650="" -=""> > 1000 - 1200	< 450="" -=""> > 1200 - 1600		<> > 1600
3) Lượng mưa tháng cuối cùng (mm)		75 - 100	> 100 - 150 < 75="" -="">	> 150 - 200 < 50="" -="">		> 200 <>
4) Đặc điểm về đất
- Loại đất		Pbe, Pbc, C, Cs, Cz	Pe, Pc, Py, X	B, Ba, Xa, Rk, Rv, Fu, Fk, Fj, Fs		Các đất khác
- Thành phần cơ giới		b, c	b, c	a, d		e, g
- Độ dốc (o)		0 - 3	> 3 - 8	> 8 - 15		> 15
- Độ dày tầng đất mịn (cm)		> 70	> 50 - 70	> 30 - 50		<>
- Kết von, đá lẫn		CK1	CK2,3	CK4		CK5
5) Ngập úng		Không	Không	Ngập cục bộ thời gian ngắn		Các mức ngập khác
Thang điểm		100	70	50		15
* Thời gian gieo trồng Vụ xuân Vụ thu Vụ hè thu	Ngày 10 tháng 1 đến ngày 25 tháng 2 Ngày 10 tháng 7 đến ngày 25 tháng 7 Tháng 4 đến tháng 5				120 ngày đến 135 ngày 105 ngày đến 120 ngày 92 ngày đến 98 ngày

Bảng C.10 - Yêu cầu sử dụng đất đối với cây dâu tằm

Chất lượng và đặc điểm đất đai	S1	S2	S­3	N
1) Nhiệt độ không khí (oC) - Trung bình năm	> 25	> 20 - 25	> 18 - 20	<>
- Trung bình tối cao năm	> 30	> 24 - 30	> 22 - 24	<>
- Trung bình tối thấp năm	> 20	> 17 - 20	> 14 - 17	<>
2) Tổng lượng mưa trung bình năm (mm)	> 2500	> 2100 - 2500	> 1700 - 2100	<>
3) Độ ẩm không khí trung bình năm (%)	> 80 - 85	> 75 - 80; > 85 - 90	<>	> 90
4) Số tháng khô hạn / năm (tháng)	<>	> 2 - 3	> 3 - 4	> 4
5) Số giờ nắng trung bình năm (giờ)	> 2500	> 2000 - 2500	> 1500 - 2000	<>
6) Đặc điểm về đất
- Loại đất	Pbe, Pbc, Fk, Fu, Ft	Pe, Pc, Py, Fj, Fe, Fs	Pf, X, Fp, Fa, Fq, B	Các đất khác
- Độ dốc (o)	0 - 3	> 3 - 8	> 8 - 15	> 15
- Độ dày tầng đất mịn (cm)	> 100	> 70 - 100	> 50 - 70	<>
- Thành phần cơ giới	c, e	d	b	g, a
7) Ngập úng
- Độ sâu ngập	Không ngập	Không ngập	Ngập < 30="">	Các mức khác
- Thời gian ngập	Không ngập	Không ngập	< 15="">	Các mức khác
Thang điểm	100	70	50	15

Bảng C.11 - Yêu cầu sử dụng đất đối với cây bông vải *

Chất lượng và đặc điểm đất đai	S1	S2	S­3	N
1) Nhiệt độ không khí trung bình các tháng mùa sinh trưởng	> 25 - 30	> 20 - 25	> 30	<>
2) Tổng lượng mưa trung bình 5 tháng mùa sinh trưởng (mm)	> 800 - 1000	> 1000 - 1200	> 1200 - 1400 > 600 - 800	> 1400 <>
3) Độ ẩm không khí trung bình các tháng mùa sinh trưởng (%)	<>	> 75 - 80	> 80 - 85	> 85
4) Số giờ nắng trung bình các tháng mùa sinh trưởng (giờ)	> 200	> 150 - 200	> 100 - 150	<>
5) Đặc điểm về đất
- Loại đất	Rk, Ru, Rv	Fv, Fk, Fu	Pbe, Pbc, Py, X	Các đất khác
- Độ dốc (o)	> 3 - 8	0 - 3	> 8 - 15	> 15
- pHKCl	> 6,5	> 5,5 - 6,5	> 4,5 - 5,5	<>
- Độ dày tầng đất mịn (cm)	> 70	> 50  - 70	> 30 - 50	<>
6) Ngập úng	Không ngập	Không ngập	Ngập nhẹ	Các mức khác
Thang điểm	100	70	50	15
* Thời vụ chủ yếu có hai vụ: Vụ Đông xuân: gieo tháng 11 đến tháng 12 thu hoạch tháng 3 đến tháng 4 Vụ Hè thu: gieo tháng 7 đến tháng 8 thu hoạch tháng 11 đến tháng 12

Bảng C.12 - Yêu cầu sử dụng đối với cây mía

Chất lượng và đặc điểm đất đai	S1	S2	S­3	N
1) Nhiệt độ không khí trung bình tháng (oC)
- Thời kỳ trồng đến nảy mầm + cây con	25 - 30	> 20 - 25; > 30	> 15 - 20	<>
+ Vụ thu: tháng 8 đến tháng 9
+ Vụ đông xuân tháng 11 đến tháng 3
+ Vụ mùa (vụ 1) tháng 4 đến tháng 6
- Thời kỳ sinh trưởng dinh dưỡng	> 30	> 25 - 30	> 20 - 25	<>
+ Vụ thu: tháng 10 đến tháng 8 năm sau
+ Vụ đông xuân tháng 12 đến tháng 10 năm sau
+ Vụ mưa (vụ 1) tháng 6 đến tháng 4 năm sau
- Thời kỳ chín	> 15 - 20	> 20 - 25	> 25 - 30	> 30
+ Vụ thu: tháng 8 đến tháng 10
+ Vụ đông xuân tháng 11 đến 12
+ Vụ mưa (vụ 1) tháng 5 đến tháng 6
2) Tổng lượng mưa năm (mm)	> 2500	2100 - 2500	1700 - 2100	<>
3) Độ ẩm không khí trung bình năm (%)	> 80 - 85	85 - 90; 75 - 80	> 90	<>
4) Số giờ nắng trung bình năm (giờ)	> 2500	> 2000 - 2500	> 1500 - 2000	<>
5) Đặc điểm về đất
- Loại đất	Pbe, Pbc, Pe, Pc, Ft, Fk, Fe, Fj	Pfh, Pfl, Pf, Py, Fv, Fs, Fu, Ru	X, Fp, Fa, Fđ, Fq, Rv	Các đất khác
- Độ dốc địa hình (o)	0 - 3	> 3 - 8	> 8 - 15	> 15
- Độ dày tầng đất mịn (cm)	> 100	> 70 - 100	> 50 - 70	<>
- Thành phần cơ giới	c	d	b, e	a, g
- Kết von, đá lẫn (%)	CK1	CK2	CK3	CK4, 5
- Đá lộ đầu	Không	Rải rác	Rải rác	Cụm, tập trung
6) Ngập úng
- Thời gian ngập	Không	Không	< 1="">	Các mức khác
- Độ sâu ngập	Không	Không	< 30="">	Các mức khác
Thang điểm	100	70	50	15

Bảng C.13 - Yêu cầu sử dụng đất đối với cây dứa

Chất lượng và đặc điểm đất đai	S1	S2	S­3	N
1) Nhiệt độ không khí (oC) - Trung bình năm	> 25	> 22 - 25	> 20 - 22	<>
- Trung bình tối cao năm	> 27 - 30	> 24 - 27	> 22 - 24	> 30, <>
- Trung bình tối thấp năm	> 20	> 17 - 20	> 14 - 17	<>
2) Tổng lượng mưa trung bình năm (mm)	> 1300 - 1700	> 1700 - 2100	<>	> 2100
3) Độ ẩm không khí trung bình năm (%)	> 75 - 80	> 80 - 85	<>	> 85
4) Số tháng khô hạn/ năm (tháng)	<>	2 - 3	3 - 4	> 4
5) Đặc điểm về đất
- Loại đất	Ft, Fk, Fu, Fv, Fj, Fs, Fe	Fn, Fa, Fq, Fp, X	Pe, Pc, Mi, Sp1, Sj1, B, XK, DK	Các đất khác
- Độ dốc (o)	> 3 - 8	0 - 3	> 8 - 20	> 20
- Thành phần cơ giới	d	e	c	a, b, g
- Độ dày tầng đất mịn (cm)	> 70	> 50 - 70	> 30 - 50	<>
- Đá lộ đầu	Không	Rải rác	Cụm	Tập trung
5) Ngập úng
- Độ sâu ngập (cm)	Không ngập	Ngập <>	30 - 60	Các mức khác
- Thời gian ngập	Không ngập	< 1="">	< 5="">	Các mức khác
Thang điểm	100	70	50	15

Bảng C.14 - Yêu cầu sử dụng đất đối với cây nhãn, vải *

Chất lượng và đặc điểm đất đai	S1	S2	S­3	N
1) Nhiệt độ không khí (oC) - Trung bình năm	> 25	> 22 - 25	> 20 - 22	<>
- Trung bình tối cao năm	> 30	> 27 - 30	> 24 - 27	<>
- Trung bình tối thấp năm	> 20	> 17 - 20	> 14 - 17	<>
2) Tổng lượng mưa trung bình năm (mm)	> 2500	> 2100 - 2500	>1700 - 2100	<>
3) Số giờ nắng trung bình năm (giờ)	> 2500	> 2000 - 2500	> 1500 - 2000	<>
4) Đặc điểm về đất
- Loại đất	Pbe, Pbc, Pe, Pc, Fk, Fu, Ft	Fp, X, Fs	Fa, Fq, B	Các đất khác
- Độ dốc (o)	0 - 8	8 - 15	15 - 20	> 20
- Thành phần cơ giới	d, e	c	b, e	a
- Độ dày tầng đất mịn (cm)	> 100	> 70 - 100	> 50 - 70	<>
- Kết von, đá lẫn trong đất (%)	CK1	CK2	Ck3, CK4	CK­5
5) Ngập úng
- Độ sâu ngập (cm)	Không ngập	<>	30 - 60	Các mức khác
- Thời gian ngập	Không ngập	< 1="">	< 15="">	Các mức khác
Thang điểm	100	70	50	15

Bảng C.15 - Yêu cầu sử dụng đất đối với cây măng cụt

Chất lượng và đặc điểm đất đai	S1	S2	S­3	N
1) Nhiệt độ không khí (oC) - Trung bình năm	> 25	> 22 - 25	> 20 - 22	<>
- Trung bình tối cao năm	> 30	> 27 - 30	> 24 - 17	<>
- Trung bình tối thấp năm	> 20	> 17 - 20	> 14 - 17	<>
2) Tổng lượng mưa trung bình năm (mm)	> 2500	> 2100 - 2500	> 1700 - 2100	<>
3) Số giờ nắng trung bình năm (giờ)	> 2500	> 2000 - 2500	> 1500 - 2000	<>
4) Đặc điểm về đất
- Loại đất	Pbc, Pc, Fk, Fu, Ft	Fp, X, Fs	Fa, Fq, B	Các đất khác
- Độ dốc (o)	3 - 8	0 - 3	8 - 15	> 15
- Thành phần cơ giới	c, d	b, e	g	a
- Độ dày tầng đất mịn (cm)	> 100	> 70 - 100	> 50 - 70	<>
5) Ngập úng
- Độ sâu ngập (cm)	Không ngập	<>	30 - 60	Các mức khác
- Thời gian ngập	Không ngập	< 1="">	< 15="">	Các mức khác
Thang điểm	100	70	50	15

Bảng C.16 - Yêu cầu sử dụng đất đối với cây cam, quýt, bưởi

Chất lượng và đặc điểm đất đai	S1	S2	S­3	N
1) Nhiệt độ không khí (oC) - Trung bình năm	> 25	> 22 - 25	> 18 - 22	<>
- Trung bình tối cao năm	> 27 - 30	> 30; > 24 - 27	> 22 - 24	<>
- Trung bình tối thấp năm	> 20	> 17 - 20	> 14 - 17	<>
2) Tổng lượng mưa trung bình năm (mm)	> 2100 - 2500	> 1700 - 2100	> 1300 - 1700	> 2500; <>
3) Độ ẩm không khí trung bình năm (%)	<>	> 75 - 80	> 80 - 85	> 85
4) Số giời nắng trung bình năm (giờ)	> 2500	> 2000 - 2500	> 1500 - 2000	<>
5) Đặc điểm về đất
- Loại đất	Pbe, Pbc, Pe, Pc	Fv, Fn, Ft, Fk, Fu, Fe, Fj	Fs, Fđ, Fa, Fq, Fp, X	Các đất khác
- Độ dốc (o)	> 3 - 8	0 - 3; > 8 - 15	> 15 - 20	> 20
- Thành phần cơ giới	d	c	b, e	a, g
- Độ dày tầng đất mịn (cm)	> 100	> 70 - 100	> 50 - 70	<>
- Kết von, đá lẫn	CK­1	CK­2	CK3	CK4,5
5) Ngập úng
- Độ sâu ngập (cm)	Không ngập	Ngập <>	30 - 60	Các mức khác
- Thời gian ngập	Không ngập	< 1="">	< 10="">	Các mức khác
Thang điểm	100	70	50	15

Bảng C.17 - Yêu cầu sử dụng đất đối với cây cà phê vối (Robusta)

Chất lượng và đặc điểm đất đai	S1	S2	S­3	N
1) Nhiệt độ không khí (oC) - Trung bình năm	> 25	> 22 - 25	18 - 22	<>
- Trung bình tối thấp năm	> 20	17 - 20	14 - <>	<>
- Trung bình tối cao năm	> 30	27 - 30	22 - <>	<>
2) Tổng lượng mưa năm (mm)	> 2500	2100 - 2500	1300 - 2100	<>
3) Số tháng khô hạn/năm (tháng)	<>	2 - 3	> 3 - 4	> 4
4) Đặc điểm về đất
- Loại đất	Ft, Fk, Fu	Fv, Fn, Fe, Fs	Fs, Fp, Fq, Fa	Các đất khác
- Độ dốc địa hình (độ)	<>	> 3 - 8	> 8 - 15	> 15
- Độ dày tầng đất mịn (cm)	> 100	> 100	70 - 100	<>
- Kết von, đá lẫn (%)	CK1	CK2; CK3	CK4	CK5
- Đá lộ đầu	Không	Không	Rải rác	Cụm
- Thành phần cơ giới	e, g (cấu trúc tốt)	d	c	b, a
- Ngập úng	Không	Không	Không	Các mức khác
5) Tưới	Chủ động	Bán chủ động	Bán chủ động	Khó khăn
Thang điểm	100	70	50	15

Bảng C.18 - Yêu cầu sử dụng đất đối với cây cà phê chè (Arabica)

Chất lượng và đặc điểm đất đai	S1	S2	S­3	N
1) Nhiệt độ không khí (oC)
- Trung bình năm	> 25	> 22 - 25	18 - 22	<>
- Trung bình tối cao năm	> 27 - 30	> 24 - 27; > 30	> 22 - 24	<>
- Trung bình tối thấp năm	> 20	> 17 - 20	> 10 - 17	<>
2) Tổng lượng mưa năm (mm)	> 2500	2100 - 2500	1300 - 2100	<>
3) Số ngày mưa phùn/năm (ngày)	<>	> 10 - 20	> 20 - 30	> 30
4) Số tháng khô hạn/năm (tháng)	<>	2 - 3	> 3 - 4	> 4
5) Đặc điểm về đất
- Loại đất	Ft, Fk, Fu, Fe, Fj	Fv, Fn, Fs	Fp, Fđ, Fa, Fq	Các đất khác
- Độ dốc địa hình (o)	<>	> 8 - 15	> 15 - 20	> 20
- Độ dày tầng đất mịn (cm)	> 100	> 100	> 70 - 100	<>
- Kết vón, đá lẫn (%)	CK1	CK2	CK3-4	CK5
- Đá lộ đầu	Không	Rải rác	Cụm	Tập trung
- Thành phần cơ giới	e, g (cấu trúc tốt)	d	c	b,a
- Độ sâu ngập (cm)	Không	Không	Ngập < 30="">	Các mức khác
- Thời gian ngập	Chủ động	Không	< 1="">
5) Tưới	Không	Bán chủ động	Khó khăn	Không tưới
Thang điểm	100	70	50	15

Bảng C.19 - Yêu cầu sử dụng đối với cây cao su

Chất lượng và đặc điểm đất đai	S1	S2	S­3	N
1) Nhiệt độ không khí (oC) - Trung bình năm	> 25	> 22 - 25	20 - 22	<>
- Trung bình tối thấp năm	> 20	17 - 20	14 - 17	<>
- Trung bình tối cao năm	> 30	27 - 30	22 - 27	<>
2) Tổng lượng mưa năm (mm)	> 2500	2100 - 2500	1300 - 2100	<>
3) Số tháng khô hạn/năm (tháng)	<>	2 - 3	> 3 - 4	> 4
4) Đặc điểm về đất
- Loại đất	Ft, Fk, Fu, Fv, Fn	Fe, Fj, Fs, Fp, X	Fa, Fq, Xa	Các đất khác
- Độ dốc địa hình (độ)	<>	> 8 - 15	15 - 20	> 20
- Độ dày tầng đất mịn (cm)	> 100	> 100	70 - 100	<>
- Kết von, đá lẫn (%)	CK1	CK2 (CK3)	CK4	CK5
- Đá lộ đầu	e, g (cấu trúc tốt)	d	c	b, a
- Thành phần cơ giới	<>	> 300 - 500	> 500 - 700	> 700
7) Ngập úng	Không	Không	Không	Các mức khác
Thang điểm	100	70	50	15

Bảng C.20 - Yêu cầu sử dụng đối với cây điều

Chất lượng và đặc điểm đất đai	S1	S2	S­3	N
1) Nhiệt độ không khí (oC) - Trung bình năm	22 - 25	> 25; 20 - 22	18 - 20	<>
- Trung bình tối cao năm	27 - 30	> 30; 24 - <>	> 22 - 24	<>
- Trung bình tối thấp năm	17 - 20	> 20; 14 - <>	> 10 - 14	<>
2) Tổng lượng mưa năm (mm)	2100 - 2500	> 2500 1700 - <>	> 1300 - 1700	<>
3) Độ ẩm không khí trung bình năm (%)	<>	75 - 80	> 80 - 85	> 85
4) Số giờ nắng trung bình năm (giờ)	> 2500	2000 - 2500	1500 - <>	<>
5) Độ cao tuyệt đối (m)	<>	100 - <>	300 - <>	> 500
6) Đặc điểm về đất
- Loại đất	Fk, Fu, Ft, X, Fp, Fq	Fj, Fa, Xa	Fs, B, Ba	Đất khác
- Độ dốc địa hình (o)	<>	8 - <>	20 - <>	> 25
- Độ dày tầng đất mịn (cm)	> 100	> 100	70 - 100	<>
- Kết von, đá lẫn (%)	CK1	CK2 (CK3)	CK4	CK5
- Thành phần cơ giới	c	d	b, e	a, g
7) Ngập úng	Không	Không	Không	Các mức khác
Thang điểm	100	70	50	15

Bảng C.21 - Yêu cầu sử dụng đất đối với cây chè

Chất lượng và đặc điểm đất đai	S1	S2	S­3	N
1) Nhiệt độ không khí (oC) - Trung bình năm	> 22 - 25	> 18 - 22	15 - 18	<>
- Trung bình tối thấp năm	> 20	17 - 20	14 - 17	<>
- Trung bình tối cao năm	> 30	27 - 30	23 - 27	<>
2) Tổng lượng mưa năm (mm)	> 1800	1300 - 1800	1000 - 1300	<>
3) Số tháng khô hạn/năm (tháng)	<>	3 - 4	> 3 - 4	> 4
4) Đặc điểm về đất
- Loại đất	Ft, Fk, Fu, Fv, Fn	Fe, Fj, Fs, Fp, X, B	Fa, Fq, Xa, Ba	Các đất khác
- Độ dốc địa hình (o)	<>	> 8 - 15	15 - 20	> 20
- Độ dày tầng đất mịn (cm)	> 100	> 100	70 - 100	<>
- Kết von, đá lẫn (%)	CK1	CK2 (CK3)	CK4	CK5
- Thành phần cơ giới	e, g	d	c	b, a
5) Ngập úng	Không	Không	Không	Các mức khác
Thang điểm	100	70	50	15

Bảng C.22 - Yêu cầu sử dụng đối với cây hồ tiêu

Chất lượng và đặc điểm đất đai	S1	S2	S­3	N
1) Nhiệt độ không khí (oC) - Trung bình năm	> 22 - 24	> 20 - 22	18 - 20	<>
- Trung bình tối cao năm	> 26 - 30	> 30; 24 - 26	> 22 - 24	<>
- Trung bình tối thấp năm	> 16 - 20	> 20; 14 - 16	> 10 -14	<>
2) Tổng lượng mưa năm (mm)	> 2000	1800 - 2000	> 1600 - 1800	<>
3) Độ ẩm không khí trung bình năm (%)	<>	75 - 80	> 80 - 85	> 85
4) Số tháng khô hạn/năm (tháng)	<>	3 - 4	> 3 - 4	> 4
5) Đặc điểm về đất
- Loại đất	Fk, Fu, Ft, Fđ	Fj, Fs, Fp	Fa, Fq	Đất khác
- Độ dốc địa hình (o)	<>	8 - <>	20 - <>	> 25
- Độ dày tầng đất mịn (cm)	> 100	> 100	70 - 100	<>
- Kết von, đá lẫn (%)	CK1	CK2 (CK3)	CK4	CK5
- Thành phần cơ giới	C	d	b, e	a, g
5) Ngập úng	Không	Không	Không	Các mức khác
Thang điểm	100	70	50	15

 

Phụ lục D

(tham khảo)

Tên đất và ký hiệu

TT	Tên đất	Ký hiệu
I	Cồn cát bãi cát và đất cát biển	C
1	Bãi cát bằng ven biển, ven sông	Cb
2	Cồn cát trắng	Cc
3	Cồn cát vàng	Cv
4	Cồn cát đỏ	Cđ
5	Đất cát biển	C
6	Đất cát giồng	Cz
7	Đất cát vỏ sò	Cs
8	Đất cát san hô	Ch
9	Đất cát có mạch mặn	Cm
II	Đất mặn	M
10	Đất mặn, sú, vẹt, đước	Mm
11	Đất mặn nhiều	Mn
12	Đất mặn trung bình	M
13	Đất mặn ít	Mi
14	Đất mặn kiềm	Mk
III	Đất phèn	S
15	Đất phèn tiềm tàng nông dưới rừng ngập mặn	Sp1Mm
16	Đất phèn tiềm tàng sâu dưới rừng ngập mặn	Sp2Mm
17	Đất phèn tiềm tàng nông, mặn nhiều	Sp1Mn
18	Đất phèn tiềm tàng nông, mặn trung bình	Sp1M
19	Đất phèn tiềm tàng nông, mặn ít	Sp1Mi
20	Đất phèn tiềm tàng sâu, mặn nhiều	Sp2Mn
21	Đất phèn tiềm tàng sâu, mặn trung bình	Sp2M
22	Đất phèn tiềm tàng sâu, mặn ít	Sp2Mi
23	Đất phèn tiềm tàng nông	Sp1
24	Đất phèn tiềm tàng sâu	Sp­2
25	Đất phèn hoạt động nông, mặn nhiều	Sj1Mn
26	Đất phèn hoạt động nông, mặn trung bình	Sj1M
27	Đất phèn hoạt động nông, mặn ít	Sj1Mi
28	Đất phèn hoạt động sâu, mặn nhiều	Sj2Mn
29	Đất phèn hoạt động sâu, mặn trung bình	Sj2M
30	Đất phèn hoạt động sâu, mặn ít	Sj2Mi
31	Đất phèn hoạt động nông	Sj1
32	Đất phèn hoạt động sâu	Sj2
IV	Đất phù sa	P
33	Đất phù sa được bồi trung tính ít chua	Pbe
34	Đất phù sa được bồi chua	Pbc
35	Đất phù sa không được bồi thường xuyên, trung tính ít chua	Pe
36	Đất phù sa không được bồi thường xuyên, chua	Pc
37	Đất phù sa glây	Pg
38	Đất phù sa có tầng loang lổ đỏ vàng	Pf
39	Đất phù sa úng nước	Pj
40	Đất phù sa ngòi suối	Py
41	Đất phù sa phủ trên nền cát biển	P/C
42	Đất phù sa phủ trên nền đất đỏ vàng	P/F
43	Đất phù sa phủ trên nền phù sa glây	P/Pg
44	Đất phù sa ảnh hưởng cacbonat	PK
V	Đất lầy và than bùn	J&T
45	Đất lầy	J
46	Đất than bùn	T
47	Đất than bùn phèn mặn	TS
VI	Đất xám bạc màu	X&B
48	Đất xám trên phù sa cổ	X
49	Đất xám trên macma axit	Xa
50	Đất xám trên đá cát	Xq
51	Đất xám bạc màu trên phù sa cổ	B
52	Đất xám bạc màu trên macma axit	Ba
53	Đất xám bạc màu trên đá cát	Bq
54	Đất xám glây	Xg
55	Đất xám bạc màu glây	Bg
VII	Đất đỏ và xám nâu vùng bán khô hạn	DK&XK
56	Đất đỏ vùng bán khô hạn	DK
57	Đất xám nâu vùng bán khô hạn	XK
VIII	Đất đen	R
58	Đất đen trên Secpentinis	Rr
59	Đất đen trên tuf và tro núi lửa	R
60	Đất đen trên sản phẩm bồi tụ của bazan	Rk
61	Đất nâu thẫm trên sản phẩm phong hóa của đá bọt và đá bazan	Ru
62	Đất đen cacbonat	Rv
63	Đất đen trên sản phẩm bồi tụ cacbonat	RDv
IX	Đất đỏ vàng	F
64	Đất nâu tím trên đá sét màu tím	Fe
65	Đất nâu đỏ trên đá macma bazơ và trung tính	Fk
66	Đất đỏ vàng trên đá macma bazơ và trung tính	Fd
67	Đất nâu vàng trên đá macma bazơ và trung tính	Fu
68	Đất đỏ nâu trên đá vôi	Fv
69	Đất nâu vàng trên đá vôi	Fn
70	Đất đỏ vàng trên đá biến chất	Fj
71	Đất đỏ vàng trên đá sét	Fs
72	Đất vàng đỏ trên đá macma axit	Fa
73	Đất vàng nhạt trên đá cát	Fq
74	Đất nâu vàng trên phù sa cổ	Fp
75	Đất đỏ vàng biến đổi do trồng lúa nước	FI
X	Đất mùn vàng đỏ trên núi (phân bố ở đai cao ³ 900 - 1800m)	H
76	Đất mùn nâu đỏ trên đá macma bazơ và trung tính	Hk
77	Đất mùn nâu vàng trên đá macma bazơ và trung tính	Hu
78	Đất mùn đỏ nâu trên đá vôi	Hv
79	Đất mùn đỏ vàng trên đá biến chất	Hj
80	Đất mùn đỏ vàng trên đá sét	Hs
81	Đất mùn vàng đỏ trên đá macma axit	Ha
82	Đất mùn vàng nhạt trên đá cát	Hq
XI	Đất mùn trên núi cao (phân bố ở đai cao > 1800m)	A
83	Đất mùn vàng nhạt trên núi cao	A
84	Đất mùn thô than bùn núi cao	At
XII	Đất thung lũng	D
85	Đất thung lũng do sản phẩm dốc tụ	D
XIII	Đất cacbonat	K
86	Đất cacbonat	K
XIV	Đất lập liếp	N
87	Đất liếp trên đất mặn	Nm
88	Đất liếp trên đất phèn	Ns
89	Đất liếp trên đất phù sa	Np
XV	Đất xói mòn trơ sỏi đá	E
90	Đất xói mòn trơ sỏi đá	E

 

Phụ lục E

(tham khảo)

Mẫu viết báo cáo kết quả đánh giá đất sản xuất nông nghiệp

1. ĐẶT VẤN ĐỀ

2. TỔNG QUAN CÁC KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VỀ ĐÁNH GIÁ ĐẤT NÔNG NGHIỆP

2.1. Các kết quả nghiên cứu ở ngoài nước

2.2. Các kết quả nghiên cứu ở trong nước

3. MỤC TIÊU, NỘI DUNG PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN VÀ KỸ THUẬT SỬ DỤNG

4. TỔ CHỨC THỰC HIỆN ĐIỀU TRA ĐÁNH GIÁ ĐẤT NÔNG NGHIỆP

5. KẾT QUẢ THỰC HIỆN

5.1. Điều kiện tự nhiên và kinh tế xã hội có liên quan đến sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

5.1.1. Điều kiện tự nhiên

1) Địa hình, địa mạo

2) Địa chất

3) Khí hậu

4) Đặc điểm tài nguyên đất

5) Thủy văn - thủy lợi

6) Thảm thực vật

5.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội và hoạt động sản xuất của con người

1) Dân số và lao động

2) Thực trạng phát triển kinh tế

3) Hiện trạng sử dụng đất

4) Thực trạng sản xuất nông nghiệp của huyện qua các giai đoạn

5) Biến động sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

6) Tình hình sản xuất ngành trồng trọt

7) Cơ cấu mùa vụ và cơ cấu giống cây trồng ở huyện

5.1.3. Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên và kinh tế xã hội có tác động đến sử dụng đất sản xuất nông nghiệp của huyện

5.2. Xác định các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp và xây dựng yêu cầu sử dụng đất

5.2.1. Hiện trạng sử dụng đất và các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp hiện có

5.2.2. Lựa chọn các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp để đánh giá

5.2.3. Xây dựng yêu cầu sử dụng đất của các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

5.3. Xác định các đơn vị đất đai

5.3.1. Tiến trình xây dựng bản đồ đơn vị đất đai

5.3.2. Kết quả xây dựng bản đồ đơn vị đất đai

5.3.3. Đặc điểm các đơn vị đất đai

5.4. Đánh giá mức độ thích hợp của đất đai với các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

5.4.1. Các cấp phân loại và phương pháp xác định mức thích hợp

5.4.2. Kết quả phân hạng thích hợp đất đai

5.4.3. Mô tả mức độ thích hợp của đất đai với các loại sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

5.5. Đánh giá hiệu quả kinh tế xã hội và môi trường của sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

5.5.1. Xác định các hệ thống sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

5.5.2. Đánh giá hiệu quả của các hệ thống sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

1) Hiệu quả kinh tế

2) Hiệu quả xã hội

3) Hiệu quả môi trường

5.6. Đề xuất sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

5.6.1. Những quan điểm để đề xuất sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

5.6.2. Cơ sở khoa học và thực tiễn để đề xuất sử dụng đất sản xuất nông nghiệp

5.6.3. Kết quả đề xuất sử dụng đất sản xuất nông nghiệp ở huyện

6. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ

6.1. Kết luận

6.2. Đề nghị

PHẦN PHỤ LỤC

TÀI LIỆU THAM KHẢO

 

THƯ MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1] Quyết định số 28/2004-BTNMT ngày 01/11/2004 về hướng dẫn thực hiện thống kê, kiểm kê đất đai và xây dựng bản đồ hiện trạng sử dụng đất.

[2] Tiêu chuẩn ngành 10TCN 343-98, Quy trình đánh giá đất đai phục vụ nông nghiệp, NXB Nông nghiệp, năm 1999

[3] Tôn Thất Chiểu, Lê Thái Bạt, Nguyễn Khang, Nguyễn Văn Tân, Sổ tay điều tra phân loại đánh giá đất, NXB Nông nghiệp, năm 1999.

[4] Bùi Thị Ngọc Dung và ctg, Phân hạng đánh giá đất đai, NXB Khoa học và Kỹ thuật, năm 2009.

[5] Trần Thị Kim Dung, Hệ thống thông tin địa lý và những ứng dụng trong lĩnh vực điều tra quy hoạch nông nghiệp. Kết quả nghiên cứu Khoa học 1996 - 2001 của Viện QH& TKNN. NXB Chính trị Quốc gia, năm 2001.

[6] Nguyễn Khang (chủ biên), Ứng dụng công nghệ thông tin để hình thành hệ thống thông tin hiện đại phục vụ phát triển nông nghiệp và nông thôn, NXB Nông nghiệp, năm 2004.

[7] Võ Thị Bé Năm, Ứng dụng kỹ thuật GIS và Hệ thống đánh giá đất tự động (ALES) đánh giá khả năng thích nghi đất đai tự nhiên cho đất lúa tỉnh Sóc Trăng, ĐBSCL. Kết quả nghiên cứu Khoa học 1996 - 2001 của Viện QH&TKNN. NXB Chính trị Quốc gia, năm 2001.

[8] Trần An Phong và ctv, Đánh giá hiện trạng sử dụng đất theo quan điểm sinh thái và phát triển lâu bền, NXB Nông nghiệp, năm 1995.

[9] Đỗ Thị Tám, Ứng dụng hệ thống đánh giá đất tự động (ALES) để đánh giá đất xã Sen Chiểu, huyện Phúc Thọ tỉnh Hà Tây. Khoa học đất số 18, NxBNN, năm 2003.

[10] Đào Châu Thu, Nguyễn Khang. Đánh giá đất - Giáo trình dùng cho học sinh các ngành Khoa học đất, NXB Nông nghiệp, năm 1998.

[11] Trần Văn Tuấn và ctv, Nội dung và cấu trúc thông tin địa lý tổng hợp phục vụ quản lý và sử dụng đất tỉnh Lào Cai. Thông báo Khoa học của các Trường Đại học. Nhà in Đại học Quốc gia Hà Nội, năm 2002.

[12] Viện QH&TKNN, Đánh giá thích nghi đất lúa phục vụ chuyển đổi cơ cấu cây trồng ở 4 vùng ĐBSCL, ĐBSH, DHNTB VÀ DHBTB, năm 2003.

[13] Viện QH&TKNN, Bài giảng về quy hoạch nông nghiệp và phát triển nông thôn: Điều tra phân loại lập bản đồ đất và đánh giá đất đai phục vụ quy hoạch nông nghiệp và phát triển nông thôn, NxB Chính trị Quốc gia, năm 2006.

[14] Viện QH&TKNN, Điều tra bổ sung xây dựng bản đồ đất và bản đồ thích nghi đất đai tỷ lệ 1/25.000 - 1/50.000 phục vụ chuyển đổi cơ cấu cây trồng cấp huyện, năm 2006.

[15] Burough, P.A, Principles of geographic information system for land resource assessment. Oxford University, 1986.

[16] Cornell University, Department of Soil, Crop&Atmospheric Sciences, Automated land evaluation system (ALES - Version 4.65 User's Manual). Newyork, USA, 2000.

[17] FAO, A Framework for land evaluation. Soil Bulletin 32. Rome, 1976.

[18] FAO, Soil survey investigations for irrigation. Soil Bulletin 42, Rome 1979b.

[19] FAO, Guidelines: Land evaluation for irrigation agriculture. Soil Bulletin 51. Rome, 1982.

[20] FAO, Guidelines: Land evaluation for rainfed agriculture. Soil Bulletin 52. Rome, 1983.

[21] Ir.C.Sys, E.Van Ranst, J. Debaveye and Beernaert, Land evaluation part III: Crop requirement. Agricultural publications - N^o7, General administration for development cooperation place du Champ de Mars 5 bte 57 - 1050 Brussels Belgium, 1993.

[22] Young A. and Goldsmith P. F. Soil survey and land evaluation in developing countries: a case study in Malawi. Geogr.J 153, 1977.

 

MỤC LỤC

Lời nói đầu

1 Phạm vi áp dụng

2 Tài liệu viện dẫn

3 Thuật ngữ và định nghĩa

4 Quy định chung

5 Các giai đoạn thực hiện đánh giá đất sản xuất nông nghiệp

6 Hồ sơ đánh giá đất sản xuất nông nghiệp

Phụ lục A

Phụ lục B

Phụ lục C

Phụ lục D

Phụ lục E

Thư mục tài liệu tham khảo