Người dân muốn bồi thường bằng đất ở có được không?

Dân muốn bồi thường bằng đất ở có được không?

Căn cứ Điều 79 Luật Đất đai 2013 và Điều 6 Nghị định 47/2014/NĐ-CP, việc bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất ở của hộ gia đình, cá nhân trong nước, người Việt Nam định cư ở nước ngoài đang sở hữu nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất tại Việt Nam được thực hiện theo quy định sau:

Khi Nhà nước thu hồi đất ở mà có điều kiện được bồi thường về đất thì việc bồi thường được thực hiện cụ thể như sau:

Trường hợp 1: Thu hồi hết đất ở hoặc phần diện tích đất ở còn lại sau thu hồi không đủ điều kiện để ở theo quy định của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh (tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương) mà hộ gia đình, cá nhân không còn đất ở, nhà ở nào khác trong địa bàn xã, phường, thị trấn nơi có đất ở thu hồi thì được bồi thường bằng đất ở hoặc nhà ở tái định cư.

Trường hợp 2: Nếu thu hồi hết đất ở hoặc phần diện tích đất ở còn lại sau thu hồi không đủ điều kiện để ở theo quy định của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh mà hộ gia đình, cá nhân còn đất ở, nhà ở khác trong địa bàn xã, phường, thị trấn nơi có đất ở thu hồi thì được bồi thường bằng tiền. Với địa phương có điều kiện về quỹ đất ở thì được xem xét để bồi thường bằng đất ở.

Bên cạnh đó, khoản 3 Điều 6 Nghị định 47/2014/NĐ-CP còn quy định hộ gia đình, cá nhân, người Việt Nam định cư ở nước ngoài thuộc các trường hợp trên mà không có nhu cầu bồi thường bằng đất ở hoặc bằng nhà ở tái định cư thi được Nhà nước bồi thường bằng tiền.

Như vậy, đối với câu hỏi “người dân muốn bồi thường bằng đất ở có được không” thì không thể khẳng định luôn và ngay là “có” hay “không”. Ngay cả khi thuộc trường hợp 1 cũng cần phải xem xét theo một số quy định sau:

- Khi thu hồi hết đất ở hoặc diện tích đất ở còn lại không đủ điều kiện để ở thì Nhà nước sẽ ưu tiên phương án bồi thường bằng đất ở cho hộ gia đình, cá nhân trong trường hợp hộ gia đình, cá nhân đó không còn đất ở, nhà ở nào khác trong phạm địa bàn xã, phường, thị trấn nơi có đất ở thu hồi.

- Để được bồi thường bằng đất ở cần phải có quỹ đất dùng để bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất. Theo đó, chỉ được bồi thường nếu địa phương có quỹ đất ở được sử dụng để bồi thường.

Ví dụ: Người có đất được sử dụng để xây dựng các công trình công cộng của xã, phường, thị trấn bao gồm công trình văn hóa, thể dục thể thao, vui chơi, giải trí công cộng, y tế, giáo dục, chợ, nghĩa trang, nghĩa địa và các công trình công cộng khác theo quy định của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thì sử dụng quỹ đất công ích (đất 5%) để bồi thường cho những người này.

- Đối với địa phương không có quỹ đất để bồi thường thì phương án bồi thường có thể là nhà ở tái định cư (trường hợp này xảy ra chủ yếu ở khu vực đô thị - nơi không có mặt bằng diện tích đất bồi thường cho người dân bị thu hồi đất).

Tóm lại, không phải khi nào người dân bị thu hồi đất ở cũng được bồi thường bằng đất ở, dù pháp luật đất đai có quy định ưu tiên bồi thường bằng phương án này. Nói cách khác, chỉ được bồi thường bằng đất ở nếu đáp ứng đủ các điều kiện sau:

(1) Thu hồi hết đất ở hoặc phần diện tích đất ở còn lại sau thu hồi không đủ điều kiện để ở.

(2) Hộ gia đình, cá nhân không còn đất ở, nhà ở nào khác trong địa bàn xã, phường, thị trấn nơi có đất ở thu hồi.

(3) Địa phương có quỹ đất sử dụng để bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất.

Lưu ý:

- Ngay cả khi đủ 03 điều kiện trên vẫn có thể được bồi thường bằng nhà ở tái định cư (phương án này sử dụng chủ yếu tại khu vực đô thị).

- Khi tổ chức làm nhiệm vụ giải phóng mặt bằng họp lấy ý kiến về phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thì hộ gia đình, cá nhân có quyền nêu ý kiến, mong muốn của mình về việc bồi thường bằng đất ở.

Điều kiện được bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất

* Điều kiện được bồi thường về đất

Căn cứ khoản 1 Điều 75 Luật Đất đai 2013, hộ gia đình, cá nhân được bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng khi có đủ điều kiện sau:

(1) Đang sử dụng đất không phải là đất thuê trả tiền thuê đất hàng năm.

(2) Có Giấy chứng nhận hoặc có đủ điều kiện để được cấp Giấy chứng nhận theo quy định Luật Đất đai năm 2013 mà chưa được cấp.

Lưu ý: Duy nhất trường hợp không có giấy chứng nhận hoặc không đủ điều kiện cấp giấy chứng nhận vẫn được bồi thường về đất.

* Điều kiện được bồi thường về tài sản gắn liền với đất

Căn cứ khoản 1 Điều 88 Luật Đất đai 2013, chủ sở hữu tài sản được bồi thường thiệt hại về tài sản gắn liền với đất khi Nhà nước thu hồi đất nếu có đủ điều kiện sau:

(1) Tài sản gắn liền với đất được tạo lập hợp pháp (tài sản hợp pháp).

(2) Khi Nhà nước thu hồi đất thì tài sản gắn liền với đất bị thiệt hại.

Trên đây là quy định trả lời cho câu hỏi: Người dân muốn bồi thường bằng đất ở có được không? Theo đó, để được bồi thường bằng đất ở cần phải đáp ứng một số điều kiện theo quy định mà không hoàn toàn phụ thuộc vào ý muốn của người có đất bị thu hồi (đã được giải thích trong bài viết).

Thu hồi giải phóng mặt bằng là vấn đề khá phức tạp, không chỉ phức tạp trên thực tế mà phức tạp và khó hiểu ngay cả trong quy định của pháp luật đất đai. Do vậy, khi tìm hiểu vấn đề này cần phải đọc kỹ và hiểu đúng quy định, trường hợp chưa hiểu bạn đọc nên gọi đến tổng đài 1900.6192 hoặc hỏi những người am hiểu quy định để được tư vấn.

>> Cách tính tiền bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất