Hướng dẫn khởi kiện khi bị chậm, từ chối cấp Sổ đỏ

1. Quyền khởi kiện khi bị chậm, từ chối cấp Sổ đỏ

Điều 115 Luật Tố tụng hành chính 2015 quy định quyền khởi kiện vụ án hành chính như sau:

“1. Cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyền khởi kiện vụ án đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính, quyết định kỷ luật buộc thôi việc trong trường hợp không đồng ý với quyết định, hành vi đó hoặc đã khiếu nại với người có thẩm quyền giải quyết, nhưng hết thời hạn giải quyết theo quy định của pháp luật mà khiếu nại không được giải quyết hoặc đã được giải quyết nhưng không đồng ý với việc giải quyết khiếu nại về quyết định, hành vi đó.”.

Theo đó, người đề nghị cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Sổ đỏ, Sổ hồng) nhưng hết thời hạn theo quy định không được giải quyết hoặc bị từ chối giải quyết dù có căn cứ đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận theo quy định thì có quyền khởi kiện quyết định, hành vi hành chính đó theo thủ tục tố tụng hành chính.

2. Thời hiệu khởi kiện khi bị chậm, từ chối cấp Sổ đỏ

Thời hiệu khởi kiện là thời hạn mà cơ quan, tổ chức, cá nhân được quyền khởi kiện để yêu cầu Tòa án giải quyết vụ án hành chính bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp bị xâm phạm; nếu thời hạn đó kết thúc thì mất quyền khởi kiện.

Theo điểm a khoản 2 Điều 116 Luật Tố tụng hành chính 2015, thời hiệu khởi kiện khi bị chậm, từ chối cấp Giấy chứng nhận là 01 năm kể từ ngày nhận được hoặc biết được hành vi, quyết định từ chối cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Trường hợp vì sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan khác làm cho người khởi kiện không khởi kiện được trong thời hạn theo quy định trên thì thời gian có sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan khác không tính vào thời hiệu khởi kiện.

3. Hồ sơ khởi kiện khi bị từ chối cấp Sổ đỏ, Sổ hồng

Tương tự như kiện dân sự, người khởi kiện phải chuẩn bị hồ sơ khởi kiện gồm:

(1) Đơn khởi kiện theo mẫu

Khoản 1 Điều 118 Luật Tố tụng hành chính 2015 quy định đơn khởi kiện hành vi, quyết định hành chính phải có các nội dung chính sau đây:

- Ngày, tháng, năm làm đơn;

- Tòa án được yêu cầu giải quyết vụ án hành chính;

- Tên, địa chỉ; số điện thoại, số fax, địa chỉ thư điện tử (nếu có) của người khởi kiện, người bị kiện, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan;

- Nội dung quyết định hành chính, quyết định kỷ luật buộc thôi việc, quyết định giải quyết khiếu nại về quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh, nội dung giải quyết khiếu nại về danh sách cử tri hoặc tóm tắt diễn biến của hành vi hành chính;

- Nội dung quyết định giải quyết khiếu nại (nếu có);

- Yêu cầu đề nghị Tòa án giải quyết;

- Cam đoan về việc không đồng thời khiếu nại đến người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại.

(2) Tài liệu, chứng cứ chứng minh quyền, lợi ích hợp pháp của người khởi kiện bị xâm phạm.

Trường hợp vì lý do khách quan mà người khởi kiện không thể nộp đầy đủ các tài liệu, chứng cứ kèm theo đơn khởi kiện thì họ phải nộp tài liệu, chứng cứ hiện có để chứng minh quyền, lợi ích hợp pháp của người khởi kiện bị xâm phạm.

Các tài liệu, chứng cứ khác, người khởi kiện phải tự mình bổ sung hoặc bổ sung theo yêu cầu của Tòa án trong quá trình giải quyết vụ án.

(3) Giấy tờ tùy thân: Chứng minh thư nhân nhân hoặc Căn cước công dân hoặc hộ chiếu còn thời hạn.

4. Trình tự, thủ tục khởi kiện khi bị từ chối cấp Sổ đỏ

Bước 1: Nộp hồ sơ

* Nơi nộp hồ sơ (thẩm quyền giải quyết của Tòa án theo quy định tại Điều 31, 31 Luật Tố tụng hành chính 2015)

- Nộp đến Tòa án nhân dân cấp huyện (huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương):

+ Nếu khởi kiện quyết định, hành vi từ chối nhận hồ sơ hoặc nhận hồ sơ đề nghị cấp Sổ đỏ, Sổ hồng nhưng không chuyển đến cơ quan có thẩm quyền theo quy định của Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn trên cùng phạm vi địa giới hành chính với Tòa án.

+ Nếu khởi kiện hành vi, quyết định từ chối, không nhận hồ sơ hoặc nhận hồ sơ đề nghị cấp Sổ đỏ, Sổ hồng nhưng không giải quyết,… của Chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai cấp huyện hoặc người có thẩm quyền trong cơ quan này trên cùng phạm vi địa giới hành chính với Tòa án.

- Nộp đơn khởi kiện tại Tòa án nhân dân cấp tỉnh (tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương) nếu khởi kiện quyết định, hành vi từ chối cấp Giấy chứng nhận dù có căn cứ đủ điều kiện cấp của Ủy ban nhân dân cấp huyện, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện trên cùng phạm vi địa giới hành chính với Tòa án.

* Phương thức gửi đơn đến Tòa án

Người khởi kiện gửi hồ sơ khởi kiện đến Tòa án có thẩm quyền giải quyết vụ án bằng một trong các phương thức sau đây:

- Nộp trực tiếp tại Tòa án.

- Gửi qua dịch vụ bưu chính.

- Gửi trực tuyến qua Cổng thông tin điện tử của Tòa án (nếu có).

Bước 2: Nhận và xem xét đơn khởi kiện

Bước 3: Thụ lý vụ án

Điều 125 Luật Tố tụng hành chính 2015 quy định như sau:

- Sau khi nhận đơn khởi kiện và tài liệu, chứng cứ kèm theo, nếu xét thấy thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án thì Thẩm phán phải thông báo cho người khởi kiện biết để họ nộp tiền tạm ứng án phí; trường hợp người khởi kiện được miễn nộp tiền tạm ứng án phí hoặc không phải nộp tiền tạm ứng án phí thì thông báo cho người khởi kiện biết về việc thụ lý vụ án.

Trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày nhận được thông báo nộp tiền tạm ứng án phí, người khởi kiện phải nộp tiền tạm ứng án phí và nộp biên lai cho Tòa án.

- Thẩm phán thụ lý vụ án vào ngày người khởi kiện nộp biên lai thu tiền tạm ứng án phí. Trường hợp người khởi kiện được miễn nộp tiền tạm ứng án phí hoặc không phải nộp tiền tạm ứng án phí thì ngày thụ lý vụ án là ngày Thẩm phán thông báo cho người khởi kiện biết việc thụ lý. Việc thụ lý vụ án phải được ghi vào sổ thụ lý.

- Trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày thụ lý vụ án, Thẩm phán đã thụ lý vụ án phải thông báo bằng văn bản cho người bị kiện, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến việc giải quyết vụ án và Viện kiểm sát cùng cấp về việc Tòa án đã thụ lý vụ án và công bố trên Cổng thông tin điện tử của Tòa án (nếu có).

Bước 4: Chuẩn bị xét xử

Khoản 1 Điều 130 Luật Tố tụng hành chính 2015 quy định thời hạn chuẩn bị xét xử là 04 tháng kể từ ngày thụ lý vụ án; đối với vụ án phức tạp hoặc có trở ngại khách quan thì Chánh án có thể quyết định gia hạn thời hạn chuẩn bị xét xử một lần, nhưng không quá 02 tháng.

Bước 5: Xét xử

Trên đây là những quy định cơ bản về khởi kiện khi bị từ chối cấp Sổ đỏ, Sổ hồng. Mặc dù pháp luật quy định khá rõ về thủ tục khởi kiện vụ án hành chính nhưng về bản chất không phải “dân kiện dân” nên thực tế không phải ai cũng tự mình thực hiện được.

Khi khởi kiện thường gặp một số khó khăn như không có hoặc khó thu thập được căn cứ khởi kiện, khó xác định Tòa án có thẩm quyền, khó viết đơn,… Chính vì vậy nếu gặp vướng mắc hãy gọi đến tổng đài 1900.6192 để được tư vấn và giải đáp.