Pháp lý doanh nghiệp 
Giải thích:
- Xây dựng không phép là việc thi công xây dựng mà không có giấy phép xây dựng đối với trường hợp yêu cầu phải có giấy phép.
- Xây dựng sai phép (trái phép) là việc thi công xây dựng không đúng với nội dung giấy phép xây dựng đã cấp.
- Hợp thức hóa nhà ở không phép, trái phép là việc được phép thực hiện thủ tục đề nghị cấp giấy phép xây dựng hoặc điều chỉnh giấy phép xây dựng đối với công trình xây dựng không phép, trái phép.
Căn cứ khoản 12, khoản 13 Điều 15 Nghị định 139/2017/NĐ-CP và Điều 5 Thông tư 03/2018/TT-BXD, đối với nhà ở cấp 4 hoặc các loại nhà ở riêng lẻ khác xây dựng không phép, trái phép mà đang thi công xây dựng thì tổ chức, cá nhân vi phạm có thời hạn để hợp thức hóa, cụ thể:
1. 3 trường hợp được hợp thức hóa nhà không phép, trái phép
Khoản 12 Điều 15 Nghị định 139/2017/NĐ-CP quy định những trường hợp sau đây mà đang thi công xây dựng thì được thực hiện thủ tục đề nghị cấp giấy phép hoặc điều chỉnh giấy phép xây dựng:
(1) Xây dựng nhà ở sai nội dung giấy phép xây dựng được cấp.
(2) Xây dựng nhà ở không có giấy phép xây dựng mà theo quy định phải có giấy phép xây dựng.
(3) Xây dựng nhà ở sai nội dung giấy phép xây dựng được cấp trong trường hợp cấp phép sửa chữa, cải tạo.
Mặc dù thuộc 03 trường hợp trên nhưng sẽ không được hợp thức hóa nếu thuộc những trường hợp sau:
- Xây dựng không phù hợp với quy hoạch xây dựng được duyệt.
- Xây dựng nhà ở vi phạm chỉ giới xây dựng.
- Xây dựng công trình sai cốt xây dựng.
Lưu ý: Trường hợp điều chỉnh thiết kế xây dựng mà không thuộc trường hợp phải điều chỉnh giấy phép xây dựng theo quy định tại Điều 98 Luật Xây dựng 2014 thì không coi là hành vi xây dựng sai nội dung giấy phép.
>> Tổng đài tư vấn miễn phí về đất đai, xây dựng 1900.6199 của LuatVietnam
2. Cách hợp thức hóa và thời hạn thực hiện
Khi phát hiện nhà cấp 4 xây dựng trái phép hoặc không phép thì người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính tiến hành lập biên bản vi phạm hành chính và yêu cầu tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm dừng thi công xây dựng.
Để hợp thức hóa công trình, phần công trình xây dựng không phép hoặc trái phép thì tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm phải thực hiện thủ tục đề nghị cấp hoặc điều chỉnh giấy phép xây dựng, sau đó xuất trình giấy phép xây dựng được cấp hoặc được điều chỉnh cho người xử phạt vi phạm hành chính, cụ thể:
* Tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm
(1) Đối với trường hợp nhà ở cấp 4 xây dựng không phép
- Trong thời hạn 60 ngày kể từ ngày lập biên bản vi phạm hành chính, tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm phải làm thủ tục đề nghị cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép xây dựng.
- Phải xuất trình cho người có thẩm quyền xử phạt giấy phép xây dựng đã được cấp.
(2) Đối với trường hợp nhà ở cấp 4 xây dựng sai phép
- Trong thời hạn 60 ngày kể từ ngày lập biên bản vi phạm hành chính, tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm phải làm thủ tục đề nghị cơ quan có thẩm quyền điều chỉnh giấy phép xây dựng.
- Phải xuất trình cho người có thẩm quyền xử phạt giấy phép xây dựng đã được điều chỉnh.
* Người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính
(1) Trong thời hạn tối đa 05 ngày kể từ ngày cá nhân, tổ chức vi phạm xuất trình giấy phép xây dựng được cấp hoặc được điều chỉnh, người có thẩm quyền xử phạt có trách nhiệm tổ chức kiểm tra hiện trạng công trình xây dựng, lập biên bản ghi nhận sự phù hợp của hiện trạng công trình với giấy phép xây dựng được cấp hoặc được điều chỉnh.
(2) Cá nhân, tổ chức vi phạm chỉ được tiếp tục thi công nếu biên bản kiểm tra, ghi nhận hiện trạng xác nhận hiện trạng công trình phù hợp với giấy phép xây dựng được cấp hoặc được điều chỉnh.
Trường hợp biên bản xác nhận hiện trạng công trình không phù hợp với giấy phép xây dựng được cấp hoặc được điều chỉnh thì trong thời hạn tối đa 15 ngày kể từ ngày lập biên bản, cá nhân, tổ chức vi phạm phải buộc tháo dỡ công trình, phần công trình không phù hợp.
3. Phương án xử lý nếu không được hợp thức hóa
- Hết thời hạn quy định mà cá nhân, tổ chức vi phạm không xuất trình giấy phép xây dựng được cấp hoặc được điều chỉnh thì người có thẩm quyền xử phạt ra thông báo buộc tháo dỡ công trình, phần công trình xây dựng vi phạm.
- Thông báo được gửi đến Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi có công trình vi phạm, tổ chức, cá nhân vi phạm bằng hình thức gửi bảo đảm và niêm yết công khai tại công trình vi phạm.
- Nếu tổ chức, cá nhân vi phạm không nhận thông báo hoặc gỡ bỏ thông báo được niêm yết tại công trình vi phạm thì Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi có công trình vi phạm có trách nhiệm niêm yết công khai thông báo tại trụ sở của Ủy ban.
- Trong thời hạn tối đa 15 ngày kể từ ngày gửi thông báo (tính theo dấu bưu điện), cá nhân, tổ chức vi phạm có trách nhiệm tháo dỡ công trình, phần công trình xây dựng vi phạm.
- Nếu không chấp hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính, không thực hiện biện pháp buộc tháo dỡ thì bị cưỡng chế thi hành.
Trên đây là cách hợp thức hóa nhà cấp 4 không phép, trái phép. Nếu trường hợp của bạn không giống như bài viết đã đề cập, các chuyên gia pháp lý của LuatVietnam sẵn sàng giải thích rõ ràng hơn với bạn thông qua tổng đài 1900.6199 .
