Pháp lý doanh nghiệp 
Nhà ở tái định cư là gì?
Theo khoản 6 Điều 3 Luật Nhà ở 2023 nhà ở để phục vụ tái định cư là nhà ở để bố trí cho đối tượng thuộc trường hợp được tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất ở, giải tỏa nhà ở theo quy định của pháp luật.
Theo đó, Điều 53 Luật Nhà ở 2023 quy định về những yêu cầu đối với nhà ở phục vụ tái định cư gồm:
Thứ nhất, nhà ở dành tái định cư phải đáp ứng các yêu cầu về thiết kế, tiêu chuẩn và quy chuẩn xây dựng theo quy định của pháp luật về xây dựng.
Thứ hai, nếu xây dựng nhà ở để bố trí tái định cư theo một dự án, dự án phải tuân theo các yêu cầu nghiêm ngặt quy định trong Điều 33 của Luật Nhà ở 2023 như sau:
- Phù hợp với kế hoạch phát triển nhà ở cấp tỉnh, chủ trương đầu tư, và quy hoạch đã được phê duyệt.
- Phân chia dự án thành phần và tiến độ đầu tư phải được xác định rõ trong các tài liệu dự án.
- Tên dự án và các khu vực phải được ghi bằng tiếng Việt; nếu có tên tiếng nước ngoài, cần ghi bằng tiếng Việt trước.
- Chủ đầu tư phải thực hiện đầy đủ nội dung dự án đã phê duyệt và điều chỉnh chủ trương đầu tư nếu cần.
- Nghiệm thu và bàn giao công trình phải tuân theo các quy định về chất lượng, an toàn, phòng cháy chữa cháy, và bảo vệ môi trường, đồng thời đáp ứng yêu cầu ứng phó với biến đổi khí hậu.
- Dự án áp dụng công nghệ tiết kiệm năng lượng và công trình xanh phải tuân theo các tiêu chuẩn kỹ thuật quy định.
- Ngoài ra, còn phải đáp ứng thêm các điều kiện khác tuỳ loại dự án.
Đồng thời, sau khi kế hoạch tái định cư được phê duyệt, chủ đầu tư không được thay đổi thiết kế, diện tích nhà ở hoặc các công trình phụ trợ (nếu có).
Thứ ba, đáp ứng yêu cầu về bàn giao:
- Hệ thống hạ tầng kỹ thuật và xã hội phải được bàn giao cho chính quyền hoặc cơ quan chức năng sau khi hoàn thành xây dựng. Các cơ quan nhận bàn giao có trách nhiệm quản lý và sử dụng đúng mục đích theo phê duyệt.
- Chỉ thực hiện bàn giao nhà ở tái định cư sau khi công trình và hạ tầng kỹ thuật đã hoàn thành và nghiệm thu. Nếu có yêu cầu xây dựng hạ tầng xã hội, công trình này cũng phải hoàn thành trước khi bàn giao nhà ở. Đối với nhà thô, phần mặt ngoài phải được hoàn thiện trước khi bàn giao.
Ai được ở nhà tái định cư?
Nhà ở tái định cư là nhà ở để bố trí cho các hộ gia đình, cá nhân thuộc diện được tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất ở, bị giải tỏa nhà ở theo quy định của pháp luật.
Theo Điều 35 Nghị định 95/2024/NĐ-CP các trường hợp được hỗ trợ nhà ở tái định cư, cụ thể:
Trường hợp 1: Tổ chức, hộ gia đình, cá nhân có nhà ở hợp pháp thuộc diện bị giải tỏa khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án vì mục đích quốc phòng, an ninh, để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng theo quy hoạch đã được duyệt.
Trường hợp 2: Hộ gia đình, cá nhân bị Nhà nước thu hồi đất ở gắn với nhà ở và phải di chuyển chỗ ở nhưng không đủ điều kiện được bồi thường về đất ở theo pháp luật về đất đai và không có chỗ ở khác;
Hai trường hợp nêu trên được mua nhà ở thương mại để làm nhà ở phục vụ tái định cư hoặc thuê, thuê mua, mua nhà ở phục vụ tái định cư do Nhà nước đầu tư xây dựng nếu đáp ứng 02 điều kiện sau:
- Được liệt kê trong danh sách được bố trí tái định cư theo phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã được phê duyệt;
- Làm đơn đề nghị bố trí nhà ở tái định cư theo Mẫu số 01 của Phụ lục V Nghị định 95/2024/NĐ-CP.
Trường hợp 3: Tổ chức, hộ gia đình, cá nhân là chủ sở hữu nhà chung cư thuộc diện phải phá dỡ để cải tạo, xây dựng lại được bố trí nhà ở tái định cư tạm thời theo pháp luật về cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư;
Trường hợp 4: Hộ gia đình, cá nhân đang thuê nhà ở thuộc tài sản công thuộc diện bị Nhà nước thu hồi (trừ trường hợp bị thu hồi do chiếm dụng nhà ở).
Trường hợp này phải thuộc diện đang sử dụng nhà ở theo quy định tại Điều 62 Nghị định 95/2024/NĐ-CP như sau mới được bố trí nhà ở tái định cư:
- Đang sử dụng nhà ở do được Nhà nước bố trí sử dụng trước ngày 19/01/2007;
- Đang sử dụng nhà ở do nhận chuyển quyền thuê nhà ở, bao gồm trường hợp nhận chuyển nhượng quyền thuê nhà ở sau ngày 19/01/2007.
Trên đây là tiêu chuẩn nhà ở tái định cư và các trường hợp được hỗ trợ nhà ở tái định cư.
