Tiêu chuẩn TCVN 7973-5:2008 Chỉ số chấn thương và phân tích rủi ro/lợi ích mô tô

TIÊU CHUẨN QUỐC GIA

TCVN 7973-5 : 2008

ISO 13232-5 : 2005

MÔ TÔ - QUI TRÌNH THỬ VÀ PHÂN TÍCH ĐỂ NGHIÊN CỨU ĐÁNH GIÁ CÁC THIẾT BỊ LẮP TRÊN MÔ TÔ ĐỂ BẢO VỆ NGƯỜI LÁI KHI ĐÂM XE - PHẦN 5: CHỈ SỐ CHẤN THƯƠNG VÀ PHÂN TÍCH RỦI RO/LỢI ÍCH

Motorcycles - Test and analysis procedures for research evaluation of rider crash protective devices fitted to motorcycles - Part 5: Injury indices and risk / benefit analysis

Lời nói đầu

TCVN 7973-5 : 2008 hoàn toàn tương đương với ISO 13232-5 : 2005.

TCVN 7973-5 : 2008 do Ban kỹ thuật tiêu chuẩn quốc gia TCVN/TC 22 Phương tiện giao thông đường bộ biên soạn, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng đề nghị, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố.

Bộ TCVN 7973 (ISO 13232) Mô tô - Qui trình thử và phân tích để nghiên cứu đánh giá các thiết bị lắp trên mô tô để bảo vệ người lái khi đâm xe, gồm các phần sau:

- TCVN 7973-1 : 2008 (ISO 13232-1 : 2005) Phần 1: Định nghĩa, ký hiệu và yêu cầu chung.

- TCVN 7973-2 : 2008 (ISO 13232-2 : 2005) Phần 2: Định nghĩa các điều kiện va chạm liên quan đến số liệu tai nạn.

- TCVN 7973-4 : 2008 (ISO 13232-4 : 2005) Phần 4: Biến số cần đo, thiết bị và quy trình đo.

- TCVN 7973-5 : 2008 (ISO 13232-5 : 2005) Phần 5: Chỉ số chấn thương và phân tích rủi ro/lợi ích.

Bộ tiêu chuẩn ISO 13232 còn các phần sau:

- Part 3 : Motorcyclist anthropometric impact dummy

- Part 6: Full-scale impact-test procedures

- Part 7: Standardized procedures for performing computer simulations of motorcycle impact tests

- Part 8: Documetation and reports

Lời giới thiệu

Bộ tiêu chuẩn TCVN 7973 (ISO 13232) đã được soạn thảo dựa trên nền tảng kỹ thuật hiện tại. Mục đích của bộ tiêu chuẩn là định ra các phương pháp nghiên cứu chung và cách thức để thực hiện đánh giá toàn diện tác động đối với các chấn thương của các thiết bị lắp trên mô tô để bảo vệ người lái khi đâm xe khi các thiết bị này được đánh giá trên một dải các điều kiện va chạm dựa trên dữ liệu tai nạn.

Tất cả các phương pháp và sự giới thiệu trong bộ tiêu chuẩn TCVN 7973 (ISO 13232) được dự kiến là nên được áp dụng trong tất cả các nghiên cứu khả thi cơ bản. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cũng nên tính đến những sự khác nhau trong các điều kiện đã nêu (ví dụ như kích cỡ người lái) khi đánh giá tính khả thi toàn diện của bất cứ thiết bị bảo vệ nào. Ngoài ra, các nhà nghiên cứu có thể mong muốn thay đổi hoặc mở rộng các yếu tố về mặt phương pháp luận nhằm mục đích nghiên cứu các vấn đề họ đặc biệt quan tâm. Trong tất cả những trường hợp vượt ra ngoài các nghiên cứu cơ bản như vậy, nên cung cấp sự giải thích rõ ràng về việc các quy trình được sử dụng sai khác như thế nào so với phương pháp luận cơ bản.

Bộ tiêu chuẩn ISO 13232 được soạn thảo bởi ISO/TC 22/SC 22 theo yêu cầu của Nhóm Châu Âu về An toàn chung Phương tiện giao thông Đường bộ của Ủy ban Kinh tế Liên hợp quốc (UN/ECE/TRANS/SCI/WP29/GRSG), dựa trên cơ sở các tài liệu được đệ trình của Hiệp hội Các nhà sản xuất mô tô Quốc tế (International Motorcycle Manufacturers Association - IMMA), và bao gồm tám phần có quan hệ với nhau.

Để áp dụng một cách đúng đắn bộ tiêu chuẩn TCVN 7973 (ISO 13232), chúng tôi khuyến cáo rằng toàn bộ tám phần nên được sử dụng đồng bộ, đặc biệt nếu các kết quả được dùng để công bố.

MÔ TÔ - QUI TRÌNH THỬ VÀ PHÂN TÍCH ĐỂ NGHIÊN CỨU ĐÁNH GIÁ CÁC THIẾT BỊ LẮP TRÊN MÔ TÔ ĐỂ BẢO VỆ NGƯỜI LÁI KHI ĐÂM XE - PHẦN 5: CHỈ SỐ CHẤN THƯƠNG VÀ PHÂN TÍCH RỦI RO/LỢI ÍCH

Motorcycles - Test and analysis procedures for research evaluation of rider crash protective devices fitted to motorcycles - Part 5: Injury indices and risk / benefit analysis

1. Phạm vi áp dụng

Tiêu chuẩn này cung cấp:

- các chỉ số hoạt động có thể có liên quan đến những chấn thương của người;

- công thức liên hệ giữa các thông số chấn thương và chi phí chấn thương có thể có;

- một phương pháp nhất quán để giải thích các kết quả thử nghiệm va chạm;

- phương pháp liên hệ các kết quả thu được từ phép phân tích phim và thiết bị đo đạc người nộm với các chấn thương phải chịu trong các tai nạn;

- một phương pháp đánh giá đồng thời các tác động kết hợp và liên quan của nhiều chấn thương;

- một phương pháp khách quan để định lượng các chi phí chấn thương bằng cách sử dụng một chỉ số riêng lẻ;

- một phương pháp để kiểm tra phép phân tích; và

- phương pháp thực hiện phép phân tích rủi ro/lợi ích của các thiết bị bảo vệ lắp trên mô tô, dựa trên mật độ các điều kiện va chạm được định ra trong TCVN 7973-2 (ISO 13232-2).

Bộ ISO 13232 quy định các yêu cầu tối thiểu để nghiên cứu tính khả thi của các thiết bị bảo vệ lắp trên mô tô, dùng để bảo vệ cho người lái trong trường hợp xảy ra va chạm.

Tiêu chuẩn này áp dụng cho các thử nghiệm về va chạm, bao gồm:

- các mô tô hai bánh;

- kiểu loại xe đối diện được quy định;

- xe đứng yên và xe chuyển động hoặc cả hai xe chuyển động;

- bất kỳ xe chuyển động với tốc độ đều trên một đường thẳng ngay trước khi va chạm;

- một người nộm đội mũ bảo hiểm ở vị trí ngồi thông thường trên một mô tô đặt thẳng đứng;

- phép đo tiềm năng đối với các dạng chấn thương được quy định trên vùng cơ thể;

- đánh giá các kết quả của các phép thử va chạm theo từng cặp (nghĩa là so sánh giữa các môtô có lắp và không lắp các thiết bị được đề xuất).

Bộ tiêu chuẩn TCVN 7973 (ISO 13232) không áp dụng cho việc thử để phục vụ yêu cầu pháp lý.

2. Tài liệu viện dẫn

Các tài liệu viện dẫn sau cần thiết cho việc áp dụng tiêu chuẩn. Đối với các tài liệu viện dẫn ghi năm công bố thì áp dụng phiên bản được nêu. Đối với các tài liệu viện dẫn không ghi năm công bố thì áp dụng phiên bản mới nhất, bao gồm cả các sửa đổi.

TCVN 7973-1 : 2008 (ISO 13232-1), Mô tô - Qui trình thử và phân tích để nghiên cứu đánh giá các thiết bị lắp trên mô tô để bảo vệ người lái khi đâm - Phần 1: Định nghĩa, ký hiệu và yêu cầu chung.

TCVN 7973-2 (ISO 13232-2), Mô tô - Qui trình thử và phân tích để nghiên cứu đánh giá các thiết bị lắp trên mô tô để bảo vệ người lái khi đâm - Phần 2: Định nghĩa các điều kiện va chạm liên quan đến dữ liệu tai nạn.

TCVN 7973-4 (ISO 13232-4), Mô tô - Qui trình thử và phân tích để nghiên cứu đánh giá các thiết bị lắp trên mô tô để bảo vệ người lái khi đâm - Phần 4: Biến số cần đo, thiết bị và quy trình đo.

ISO 13232-7, Motorcycles - Test and analysis procedures for reseach evaluation of rider crash protective devices fitted to motorcycles - Pars 7: Standardized procedures for performing computer simulations of motorcycle impact tests (Mô tô - Qui trình thử và phân tích để nghiên cứu đánh giá các thiết bị lắp trên mô tô để bảo vệ người lái khi đâm xe - Phần 7: Quy trình đã được chuẩn hóa để thực hiện các mô phỏng máy tính của các phép thử va chạm mô tô).

ISO 13232-8, Motorcycles - Test and analysis procedures for reseach evaluation of rider crash protective devices fitted to motorcycles - Pars 8: Documentation and reports (Mô tô - Qui trình thử và phân tích để nghiên cứu đánh giá các thiết bị lắp trên mô tô để bảo vệ người lái khi đâm xe - Phần 8: Tài liệu và báo cáo).

AIS-90 : 1990, Association for the Advancement of Automotive Medicine (AAAM), Des Plaines, IL, USA The abbreviated injury scale,1990 revision (Hiệp hội vì sự tiến bộ y học của ngành ô tô (AAAM), Des Plaines, IL, USA Thang ký hiệu chấn thương, sửa đổi năm 1990).

SAE J211, Instrumentation for impact test,Warrendale,Pennsylvania, USA (Thiết bị để thử va chạm, Warrendale, Pennsylvania, USA).

SAE J885, Human tolerance to impact conditions as related to motor vehicle design, Warrendale, Pennsylvania, USA.Warrendale, Pennsylvania, USA (Sức chịu đựng của cơ thể với các tình huống va chạm có liên quan đến thiết kế xe cơ giới, Warrendale, Pennsylvania, USA).

3. Định nghĩa và Chữ viết tắt

Các thuật ngữ dưới đây đã được định nghĩa trong TCVN 7973-1 và được áp dụng cho tiêu chuẩn này.

Các định nghĩa bổ sung có thể áp dụng cho tiêu chuẩn này cũng được liệt kê trong TCVN 7973-1:

- Thang ký hiệu chấn thương (AIS);

- Độ đâm xuyên dư lớn nhất ở bụng (P_A,max);

- Các chi phí phụ thuộc (AC);

- Chi phí tử vong (cost of fatality (CF);

- Toàn bộ chuỗi va chạm;

- Mô hình gia tốc tổng quát đối với sức chịu chấn thương của não (GAMBIT, G);

- Tiêu chuẩn chấn thương đầu (HIC);

- Hàm đánh giá chấn thương;

- Biến số đánh giá chấn thương;

- Các chi phí chấn thương (IC);

- Chỉ số chấn thương;

- Biến số tiềm năng chấn thương;

- Xác suất mức độ nghiêm trọng của chấn thương;

- Các chi dưới (IE);

- Giá trị PAIS cực đại;

- Các chi phí y tế (MDC);

- Chi phí chấn thương được chuẩn hóa (IC_norm);

- Sự mất khả năng cục vĩnh viễn (PP1);

- Giai đoạn va chạm sơ cấp;

- Xác suất tử vong (PF);

- Giá trị AIS có thể có (PAIS);

- Giai đoạn va chạm thứ cấp;

- Giá trị PAIS tổng;

- Độ nén chuẩn lớn nhất lên xương ức trên (dưới) (C_us,max,norm C_ls,max,norm);

- Tốc độ - độ nén chuẩn lớn nhất lên xương ức trên (dưới) (VC_us,max hoặc VC_ls.max);

- Tốc độ xương ức trên (dưới) (V_us hoặc V_ls).

4. Yêu Cầu

4.1. Biến số Chấn thương

4.1.1. Biến số đánh giá chấn thương

Các biến số đánh giá chấn thương sau đây sẽ được đánh giá trong giai đoạn va chạm sơ cấp và trong toàn bộ chuỗi va chạm bằng cách sử dụng các phép tính toán giới thiệu trong 5.1 và các phương pháp đo đưa ra trong 5.2.1 và 5.2.3.3 của TCVN 7973-4:

- Giá trị GAMBIT cực đại của đầu (Gmax);

- Tiêu chuẩn chấn thương đầu (HIC);

- Gia tốc dài tổng hợp cực đại của đầu (a_r,H,max);

- Chỉ số chấn thương cổ (NII);

- Độ nén chuẩn lớn nhất lên xương ức trên (C_us,max,norm);

- Độ nén chuẩn lớn nhất lên xương ức dưới (C_ls,max,norm);

- Tốc độ - độ nén lớn nhất lên xương ức trên (VC_us,max) đối với V_us ≥ 3 m/s;

- Tốc độ - độ nén lớn nhất lên xương ức dưới (VC_ls,max) đối với V_ls ≥ 3 m/s;

- Độ đâm xuyên dư lớn nhất ở bụng (P_A,max).

4.1.2. Biến số về khả năng chấn thương

Các biến số về khả năng chấn thương sau đây phải được xác định bằng cách đánh giá chúng theo các phương pháp được mô tả trong 5.2.4.2 của TCVN 7973-4. Các biến này phải được đánh giá trong khoảng thời gian từ 0,050 s trước sự chạm nhau đầu tiên của mô tô/xe đối diện cho đến khi có sự chạm nhau đầu tiên giữa mũ bảo hiểm và xe đối diện, hoặc đến khi mũ bảo hiểm rời khỏi trường nhìn, tùy theo sự kiện nào xuất hiện sớm hơn, trừ khi quy định khác. Để tính toán các giá trị vận tốc, các kết quả sẽ được lấy vi phân theo 5.1.7, trong cùng khoảng thời gian này. Các giá trị cụ thể được liệt kê bên dưới phải được định ra từ các giá trị thời gian vận tốc:

- quỹ đạo của mũ bảo hiểm trong mặt phẳng thẳng đứng dọc đầu tiên của hành trình mô tô (z_h ứng với x_h);

- Vận tốc tổng hợp của mũ bảo hiểm tại lúc chạm nhau đầu tiên giữa mũ bảo hiểm và xe đối diện (V_r,h,fc);

- Vận tốc theo chiều dọc của mũ bảo hiểm tại lúc chạm nhau đầu tiên giữa mũ bảo hiểm và xe đối diện (V_x,h,fc);

- Vận tốc theo chiều ngang của mũ bảo hiểm tại lúc chạm nhau đầu tiên giữa mũ bảo hiểm và xe đối diện (V_y,h,fc);

- Vận tốc thẳng đứng của mũ bảo hiểm tại lúc chạm nhau đầu tiên giữa mũ bảo hiểm và xe đối diện (V_z,h,fc).

4.2. Chấn thương ở chi dưới

Những chấn thương ở chi dưới sau đây sẽ được đánh giá, dựa vào những quan sát và những phép đo ở những bộ phận dễ gãy được mô tả trong 5.2.3 của TCVN 7973-4 (ISO 13232-4):

- Những chỗ gãy xương không dịch chuyển;

- Những chỗ gãy xương có dịch chuyển;

- Những chỗ sai khớp một phần ở đầu gối;

- Những sai khớp toàn bộ ở đầu gối.

4.3. Xác suất mức độ nghiêm trọng của chấn thương

Các giá trị xác suất mức độ nghiêm trọng của chấn thương (ISP) sau đây phải được xác định cho mỗi mức độ nghiêm trọng, AIS ≥ 1 cho đến mức độ cao nhất, theo phương pháp được mô tả trong 5.3:

- Phần đầu khép kín ISP_H;

- Sự chất tải kết hợp lên phần cổ trên ISP_n;

- Sự nén lên xương ức trên ISP_C,us;

- Sự nén lên xương ức dưới ISP_C,ls;

- Tốc độ - độ nén lên xương ức trên ISPvc,us;

- Tốc độ - độ nén lên xương ức dưới ISP_vc,ls;

- Sự đâm xuyên vào bên trong bụng ISP_A.

4.4. Chỉ số chấn thương

Xác suất của từng mức độ nghiêm trọng của chấn thương theo thang AIS phải được tính toán cho mỗi vùng trong 5 vùng của cơ thể: đầu, cổ trên, ngực, bụng và các chi dưới, sử dụng các quy trình được mô tả trong 5.4.

Chi phí y tế và chi phí phụ thuộc gắn liền với các chấn thương đối với mỗi phần trong 5 phần của cơ thể phải được tính toán theo các quy trình được mô tả trong 5.5.1 và 5.5.2 tương ứng. Chi phí tử vong phải được xác định theo quy định trong Phụ lục A.

Xác suất tử vong phải được tính toán theo các quy trình được mô tả trong 5.6.

Nguy cơ của chấn thương não đe dọa đến tính mạng phải được tính toán từ HIC bằng cách sử dụng các quy trình được mô tả trong 5.6.4.

Các thang ký hiệu chấn thương có thể xảy ra (PAIS) phải được xác định theo vùng cơ thể, sử dụng các quy trình được mô tả trong 5.7.1. Giá trị PAIS lớn nhất và PAIS tổng cộng phải được xác định trên toàn bộ các vùng của cơ thể theo các quy trình được mô tả trong 5.7.2 và 5.7.3 tương ứng.

Các chi phí chấn thương được chuẩn hóa của sự sống sót và sự tử vong và tổng chi phí chấn thương được chuẩn hóa phải được xác định theo các quy trình trong 5.8.

CHÚ THÍCH: Thuật ngữ “chi phí” được sử dụng trong điều này có ý nghĩa cụ thể và giới hạn, và chỉ dùng cho mục đích so sánh thử nghiệm (xem 3.5.7 của TCVN 7973-1 đối với các định nghĩa chi phí riêng). Thuật ngữ “các chi phí”, theo như cách được sử dụng ở đây, tượng trưng cho các chi phí trung bình dựa trên mô hình đơn giản hóa của các mẫu dữ liệu kinh tế - sinh học; được thu thập trong một khoảng thời gian và một vùng đặc thù; và đối với một phạm vi giới hạn các kiểu chấn thương cụ thể, mức độ nghiêm trọng, và các vị trí chấn thương trên cơ thể, có thể kiểm tra được trong thử va chạm, và điều này có thể loại trừ phần lớn các kiểu, mức độ nghiêm trọng, và các vị trí chấn thương trên cơ thể con người, và một số dạng thành phần chi phí. “Các chi phí” được mô tả trong tài liệu này chỉ nhằm mục đích cung cấp một nền tảng chung thuận tiện để kết hợp và so sánh các vùng cơ thể cũng như các thử nghiệm va chạm, và được mô tả trên một nền tảng tương đối, đối với các dạng chấn thương, vị trí chấn thương và mức độ nghiêm trọng của chấn thương khác nhau. Vì các lý do đã đề cập trước đây, những chi phí như vậy có sự hạn chế trong khả năng áp dụng và không thích hợp để tính toán chi phí thực sự của một tai nạn thực tế cụ thể, cũng như chi phí xã hội hay kinh tế của một thiết bị hoặc mẫu thiết kế đã cho.

4.5. Phân tích rủi ro/lợi ích

Bất kỳ phép phân tích rủi ro/lợi ích nào của thiết bị được đề xuất lắp trên mô tô để bảo vệ người lái khi đâm, tạo thành một phần của phép đánh giá toàn bộ được mô tả trong TCVN 7973-2 hoặc là có thể được sử dụng để nhận biết các kiểu lỗi tiềm tàng của các thiết bị được đề xuất cho các mục đích thử kỹ hơn, phải sử dụng các phương pháp được mô tả trong 5.10.

5. Quy trình

5.1. Biến số chấn thương

Tính toán các giá trị lớn nhất của các biến số theo thời gian, ví dụ G_max(t)

5.1.1. Gia tốc tổng hợp

Tính toán các gia tốc dài và gia tốc góc của đầu, sử dụng các giá trị theo thời gian của các gia tốc dài và gia tốc góc như được tính trong 5.2.1 của TCVN 7973-4 (ISO 13232-4), và được thể hiện trong ví dụ về tính gia tốc dài tổng hợp được cho dưới đây:

trong đó

a_r là gia tốc dài tổng hợp, tính bằng đơn vị g;

a_x là gia tốc dài theo phương x tính bằng đơn vị g;

a_y là gia tốc dài theo phương y tính bằng đơn vị g;

a_z là gia tốc dài theo phương z tính bằng đơn vị g;

với g là gia tốc trọng trường

Khi chỉ có 2 thành phần được tính đến trong giá trị tổng hợp thì tính toán giá trị tổng hợp của 2 thành phần này như được minh họa trong ví dụ về thành phần lực cắt tổng hợp được cho dưới đây:

trong đó

F_xy là hợp lực, tính bằng kN;

F_x là lực tác dụng theo phương x, tính bằng kN;

F_y là lực tác dụng theo phương y, tính bằng kN.

5.1.2. GAMBIT

Tính GAMBIT bằng cách sử dụng công thức dưới đây:

trong đó

G là GAMBIT

a_r,H là gia tốc dài tổng hợp của đầu, tính bằng g;

a_r,H là gia tốc góc tổng hợp của đầu, tính bằng rad/s²;

250 là hệ số chuẩn hóa đối với gia tốc dài trong GAMBIT, tính bằng g;

25 000 là hệ số chuẩn hóa đối với gia tốc góc trong GAMBIT, tính bằng rad/s²;

với g là gia tốc trọng trường

Xác định giá trị lớn nhất của GAMBIT, G_max.

5.1.3. HIC

Tính toán HIC bằng cách sử dụng công thức cho dưới đây:

trong đó:

HIC là tiêu chuẩn chấn thương đầu;

a_r,H là gia tốc dài tổng hợp của đầu, tính bằng g (g: gia tốc trọng trường);

Các giá trị HIC chỉ được tính trong các khoảng thời gian tiếp xúc của đầu được xác định bởi các thời gian va chạm (t_e) và bật ra (t_d) của đầu được xác định theo báo cáo kỹ thuật ISO/TR 12351.

t₁ và t₂ (tính bằng s) là các khoảng thời gian bắt đầu và kết thúc hợp lý cho mỗi khoảng thời gian tiếp xúc được chia ra thành các khoảng không lớn hơn 0,015 s, trong đó t₁ ≥  t_ɛ và t₂ ≤ t_d.

Một ví dụ về mã chương trình để tính va chạm của đầu được cho trong Phụ lục I.

5.1.4. Độ nén xương ức trên và dưới

Sử dụng lịch trình thời gian dịch chuyển xương ức ghi lại được và các biến đổi được mô tả trong 4.4.1.3 và 5.2.1 của TCVN 7973-4 (ISO 13232-4). Tính độ uốn và nén xương ức trên và dưới, như biểu diễn trong các công thức đối với xương ức trên, được cho dưới đây và tham khảo Hình 1:

trong đó

Nhận dạng độ nén chuẩn hóa cực đại của xương ức trên và dưới, C_us,max và C_{is, max} tương ứng.

Nếu bất kỳ khi nào mà D_x,us hoặc D_x,ls nào vượt quá 75 mm, ghi vào tài liệu kết quả này theo ISO 13232-8.

o Vị trí điểm nối không bị võng của tiếp điểm của chiết áp dây

● Vị trí điểm nối bị võng của tiếp điểm của chiết áp dây

• Các điểm trục quay của chiết áp dây

Hình 1 - Biểu diễn hình học của chiết áp ngực đối với xương ức trên

5.1.5. Vận tốc của xương ức trên và dưới

Tính toán vận tốc nén xương ức trên và dưới bằng cách lấy vi phân độ võng của xương ức trên và dưới tương ứng, khi sử dụng quy tắc hình thang, như biểu diễn dưới đây đối với xương ức trên. Lọc các giá trị vận tốc bằng cách sử dụng SAE J211 Class 60 và chuyển đổi các giá trị vận tốc sang đơn vị m/s.

trong đó

5.1.6. Tốc độ - độ nén xương ức trên và dưới

Tính toán tốc độ - độ nén xương ức trên và dưới, theo minh họa trong công thức đối với xương ức trên được cho dưới đây:

trong đó

Xác định tốc độ - độ nén xương ức trên và dưới, VC_us,max và VC_Is,max theo thứ tự lần lượt đối với V_us và V_ls ≥ 3 m/s, chỉ xét đến các trường hợp khi cả V và D_x có giá trị âm.

5.1.7. Các vận tốc thành phần của điểm tâm của mũ bảo hiểm

Vẽ đồ thị quỹ đạo điểm tâm của mũ bảo hiểm theo như mô tả trong 4.1.2. Đánh giá các giá trị V_x,h,fc, và V_y,h,fc và V_z,h,fc có liên quan đến hệ trục quán tính và sử dụng các quy trình được mô tả trong Phụ lục A của TCVN 7973-4 (ISO 13232-4).

Tính toán các giá trị vận tốc thành phần của trọng tâm mũ bảo hiểm theo các phương x, y, z từ dữ liệu phim tốc độ cao, như được minh họa trong ví dụ về vận tốc điểm tâm của mũ bảo hiểm theo phương x, được cho dưới đây:

trong đó

5.1.8. Chỉ số chấn thương cổ (NII)

Tính NII bằng cách sử dụng công thức dưới đây:

trong đó

Xác định NII_max (giá trị NII cực đại) bằng phương pháp phân tích chuỗi thời gian.

CHÚ THÍCH: Những giả định và những giới hạn để dự đoán các chấn thương ở cổ được cho trong 3.1.5 Phụ lục O và Phụ lục J.

5.2. Sự phá hỏng các bộ phận dễ gãy

Ghi lại số lượng những chỗ gãy có dịch chuyển và không dịch chuyển của mỗi xương đùi và xương ống dễ gãy. Ghi lại những chỗ trật khớp một phần hoặc toàn bộ hoặc không bị chấn thương ở mỗi đầu gối. Ghi lại giá trị P_A,max. Sử dụng các phương pháp đánh giá được mô tả trong 5.2.3 của TCVN 7973-4 .

5.3. Xác suất mức độ nghiêm trọng của chấn thương

Đưa các giá trị biến số chấn thương vào trong những mối liên hệ sau đây để xác định xác suất mức độ nghiêm trọng của chấn thương (ISP) đối với mỗi mức độ nghiêm trọng của chấn thương theo thang AIS, đối với mỗi vùng cơ thể.

5.3.1. Đầu

Tính toán giá trị GAMBIT ISP_Gmax,H và ISP_HIC,H của phần đầu kín như là một hàm số của Gmax và HIC tương ứng, đối với mỗi mức độ nghiêm trọng của chấn thương AIS ≥ j, bằng cách sử dụng các hàm đánh giá chấn thương được cho trong Bảng 1a và 1b tương ứng. Nếu có bất kỳ giá trị đánh giá chấn thương đầu nào nhỏ hơn giá trị yêu cầu tối thiểu đối với mức độ chấn thương nghiêm trọng, thì giá trị ISP tương ứng là 0.

Giá trị ISP, ISP_H của phần đầu kín đối với mỗi mức độ nghiêm trọng của chấn thương theo thang AIS,j, được định nghĩa là giá trị lớn hơn trong hai giá trị ISP_{Gmax, Hj} hoặc ISP_HIC,Hj.

5.3.2. Ngực

Đối với mỗi mức độ nghiêm trọng của chấn thương AIS ≥ j, tính toán độ nén ở ngực trên và ngực dưới, ISP_C,us và ISP_C,ls, như là một hàm số của C_us,max và C_ls,max tương ứng, và tính toán giá trị tốc độ - độ nén ISP_VC,us và ISP_VC,ls như là một hàm số của tương ứng VC_us,max và VC_ls,max tương ứng bằng cách sử dụng các hàm đánh giá chấn thương được cho trong Bảng 2 và 3 tương ứng. Nếu có bất kỳ giá trị đánh giá chấn thương ngực nào nhỏ hơn giá trị nhỏ nhất yêu cầu đối với mức độ nghiêm trọng của chấn thương, thì giá trị ISP tương ứng là 0.

Độ nén ở ngực ISP_c đối với mỗi mức độ nghiêm trọng của chấn thương theo thang AIS, j, được định nghĩa là giá trị lớn hơn trong hai giá trị ISP_c,us,j hoặc ISP_C,ls,j. Tốc độ - độ nén ngực ISP_VC,ls đối với mỗi mức độ nghiêm trọng, j, được định nghĩa là giá trị lớn hơn trong hai giá trị ISP_VC,us,j hoặc ISP_VC,ls,j. Giá trị ISP, ISP_Th tổng của ngực đối với mỗi mức độ nghiêm trọng của chấn thương theo thang AIS, j, được định nghĩa là giá trị lớn hơn trong hai giá trị ISP_Cj hoặc ISP_VCj.

5.3.3. Bụng

Tính toán độ đâm xuyên bên trong bụng ISP_A như là một hàm của p_A,max đối với mỗi mức độ nghiêm trọng của chấn thương AIS > j bằng cách sử dụng các hàm số đánh giá chấn thương được cho trong Bảng 4.

CHÚ THÍCH: Người nghiên cứu có thể lựa chọn để tính toán ISPA, các chỉ số chấn thương, và các chi phí chấn thương bằng cách:

- Thay thế các giá trị đo được của p_A,max bằng giá trị 0;

- Tính các chỉ số chấn thương và chi phí chấn thương theo mô tả trong tiêu chuẩn này;

- Thông báo cả hai bộ giá trị và giá trị p_A,max đo được trong tài liệu;

- Lưu ý sự sai lệch này trong tài liệu.

Bảng 1a - Xác suất mức độ nghiêm trọng của chấn thương ở phần đầu kín dưới dạng hàm số của G_max

Bảng 1b - Xác suất mức độ nghiêm trọng của chấn thương ở phần đầu kín dưới dạng hàm của HIC

Bảng 2 - Xác suất mức độ nghiêm trọng của chấn thương do nén ngực dưới dạng hàm của C_us,max và C_ls,max

Bảng 3 - Xác suất mức độ nghiêm trọng của chấn thương ở ngực do tốc độ - độ nén dưới dạng hàm số của VC_us,max và VC_ls,max

Bảng 4 - Xác suất mức độ nghiêm trọng của chấn thương do đâm xuyên vào trong bụng dưới dạng hàm của P_Amax

5.3.4. Cổ

Tính ISP_n ở cổ như là một hàm của NII cho mỗi mức độ chấn thương nghiêm trọng AIS ≥ j bằng cách sử dụng các hàm đánh giá chấn thương cho ở Bảng 5. Nếu NII_max nhỏ hơn giá trị tối thiểu yêu cầu thì ISP_n,j = 0

Bảng 5 - Xác suất mức độ nghiêm trọng của chấn thương do tải trọng kết hợp lên cổ dưới dạng hàm của NII

5.4. Xác suất của từng mức độ nghiêm trọng của chấn thương theo thang AIS

5.4.1. Đầu, cổ, ngực, bụng

Đối với mỗi vùng trong 4 vùng của cơ thể và mỗi mức độ trong các mức độ nghiêm trọng của chấn thương theo thang AIS, tính toán xác suất phải chịu một chấn thương ở mức độ nghiêm trọng của thương tích AIS cụ thể. Sử dụng công thức cho dưới đây:

P_ij = ISP_ij - ISP_ij+1

trong đó

P_i.j là xác suất phải chịu chấn thương ở một mức độ nghiêm trọng j trên vùng cơ thể i;

ISP_i,j là xác suất phải chịu chấn thương có mức độ nghiêm trọng ít nhất là j trên vùng cơ thể i.

5.4.2. Chi dưới

5.4.2.1. Số lượng chấn thương

Dựa vào sự hư hại của bộ phận dễ gãy của chân được ghi lại trong 5.2, xác định số lượng các chấn thương và mức độ nghiêm trọng của mỗi chấn thương theo thang AIS, đối với xương đùi, xương ống chân và đầu gối, bằng cách sử dụng Bảng 6.

5.4.2.2. Xác suất của một chấn thương ở một mức độ nghiêm trọng của chấn thương riêng

Do bản chất của các bộ phận dễ gãy của chân được sử dụng, xác suất phải chịu một chấn thương ở chi dưới ở một mức độ nghiêm trọng của chấn thương AIS cụ thể, p_lEj, sẽ bằng 0 hoặc 1 đối với mỗi cấp độ trong 3 mức độ nghiêm trọng của chấn thương theo thang AIS được liệt kê trong Bảng 6. Xác định mức độ nghiêm trọng của chấn thương AIS cao nhất trong 6 bộ phận của chân. Đặt P_lEj bằng 1 đối với mức độ nghiêm trọng của chấn thương AIS đó, j, và đặt P_lEj bằng 0 đối với hai mức độ nghiêm trọng của chấn thương AIS còn lại.

bảng 6 - Mức độ nghiêm trọng của chấn thương AIS đối với sự phá hủy bộ phận dễ gẫy

Ví dụ, nếu chỉ có hai bộ phận của chân bị hư hại trong quá trình thử, trật khớp từng phần ở gối trái và gãy có dịch chuyển ở xương đùi phải, P_lEj được xác định bằng 1 đối với mức nghiêm trọng chấn thương cấp 3 và bằng 0 đối với mức nghiêm trọng chấn thương AIS cấp 0 hoặc 2, như biểu diễn trên Bảng 7.

Bảng 7 - Ví dụ về xác định P_lE,j

5.4.2.3. Sự mất khả năng cục bộ vĩnh viễn

Xác định số lượng bộ phận dễ gãy của chân bị hỏng và mức độ nghiêm trọng chấn thương theo thang AIS đối với mỗi chấn thương đó. Bằng cách sử dụng tiêu chí được liệt kê trong Bảng 8, xác định giá trị chỉ số mất khả năng cục bộ lâu dài lớn nhất (PPI) gây ra bởi việc chịu của những chấn thương có thể so sánh được đối với các chi dưới.

Bảng 8 - Xác định sự khả năng cục bộ vĩnh viễn

Đối với ví dụ đã cho trong 5.4.2.2, giá trị PPI được xác định như sau:

N_K,2 + N_F,3 = 2, vì vậy PPI = 0,27

5.5. Chi phí Chấn thương

CHÚ THÍCH: Thuật ngữ “chi phí” được sử dụng trong điều này có ý nghĩa cụ thể và giới hạn, và chỉ dùng cho mục đích so sánh thử nghiệm (xem 3.5.7 của TCVN 7973-1 (ISO 13232-1) đối với các định nghĩa chi phí riêng). Thuật ngữ “các chi phí”, theo như cách được sử dụng ở đây, tượng trưng cho các chi phí trung bình dựa trên mô hình đơn giản hóa của các mẫu dữ liệu kinh tế - sinh học; được thu thập trong một khoảng thời gian và một vùng đặc thù; và đối với một phạm vi giới hạn các kiểu chấn thương cụ thể, mức độ nghiêm trọng, và các vị trí chấn thương trên cơ thể, có thể kiểm tra được trong thử va chạm, và điều này có thể loại trừ phần lớn các kiểu, mức độ nghiêm trọng, và các vị trí chấn thương trên cơ thể con người, và một số dạng thành phần chi phí. “Các chi phí” được mô tả trong tài liệu này chỉ nhằm mục đích cung cấp một nền tảng chung thuận tiện để kết hợp và so sánh các vùng cơ thể cũng như các thử nghiệm va chạm, và được mô tả trên một nền tảng tương đối, đối với các dạng chấn thương, vị trí chấn thương và mức độ nghiêm trọng của chấn thương khác nhau. Vì các lý do đã đề cập trước đây, những chi phí như vậy có sự hạn chế trong khả năng áp dụng và không thích hợp để tính toán chi phí thực sự của một tai nạn thực tế cụ thể, cũng như chi phí xã hội hay kinh tế của một thiết bị hoặc mẫu thiết kế đã cho.

5.5.1. Chi phí về y tế

Lập bảng kê các chấn thương theo vùng cơ thể và mức độ nghiêm trọng của chấn thương theo thang AIS. Xác định các chi phí y tế liên quan đến mỗi chấn thương theo vùng cơ thể và mỗi mức độ nghiêm trọng của chấn thương AIS riêng rẽ, đối với mỗi nước, bằng cách sử dụng dữ liệu chi phí được liệt kê trong Phụ lục A. Tính toán tổng chi phí y tế liên quan đến các chấn thương đối với mỗi vùng trong 4 vùng cơ thể, bao gồm đầu, cổ, ngực và bụng, bằng cách sử dụng công thức cho dưới đây:

trong đó

MDC_i,tot là tổng chi phí y tế liên quan đến các chấn thương của vùng cơ thể i;

P_i,j là xác suất phải chịu một chấn thương có độ nghiêm trọng cụ thể j đối với vùng cơ thể i;

MDC_i,j là chi phí y tế liên quan đến một chấn thương ở vùng cơ thể i có độ nghiêm trọng chấn thương AIS là j.

Xác định chi phí y tế liên quan đến những chấn thương ở các chi dưới có độ nghiêm trọng AIS lớn nhất bằng cách sử dụng dữ liệu chi phí tương ứng được liệt kê trong Phụ lục A.

Xác định tổng chi phí y tế của các chấn thương ở đầu, cổ, ngực, bụng và các chi dưới theo công thức dưới đây:

MDC = max(MDC_i,tot)

trong đó

MDC là tổng chi phí y tế;

MDC_i,tot là tổng chi phí y tế liên quan đến các chấn thương ở vùng cơ thể i.

5.5.2. Các chi phí phụ

Lập bảng kê các chấn thương theo vùng cơ thể và mức độ nghiêm trọng của chấn thương theo thang AIS. Xác định các chi phí phụ liên quan đến mỗi chấn thương theo vùng cơ thể và mỗi mức độ nghiêm trọng của chấn thương AIS riêng, đối với mỗi quốc gia trong dữ liệu chi phí được liệt kê trong Phụ lục A. Tính toán tổng các chi phí phụ liên quan đến các chấn thương đối với mỗi vùng trong 4 vùng cơ thể, bao gồm đầu, cổ, ngực, bụng bằng cách sử dụng công thức dưới đây:

trong đó

AC_i,tot là tổng chi phí phụ liên quan đến các chấn thương phải chịu ở vùng i của cơ thể;

P_i,j là xác suất phải chịu có mức độ nghiêm trọng của chấn thương theo thang AIS là j của vùng i của cơ thể;

AC_i,j là chi phí phụ liên quan đến chấn thương ở vùng i của cơ thể có mức độ nghiêm trọng theo thang AISlà j.

Xác định tổng chi phí phụ liên quan đến các chấn thương của chi dưới sử dụng giá trị PPI lớn nhất, như được xác định trong 5.4.2.3 và bảng chi phí cụ thể được cho trong Phụ lục A.

Xác định tổng chi phí phụ của các chấn thương ở đầu, cổ, ngực, bụng và chi dưới của cơ thể, theo công thức dưới đây:

AC = max(AC_{i ,tot})

trong đó

AC là chi phí phụ toàn bộ;

AC_i.tot là tổng chi phí phụ liên quan đến các chấn thương phải chịu ở vùng i của cơ thể.

5.5.3. Chi phí tử vong

Xác định chi phí tử vong như được xác định trong Phụ lục A.

5.6. Xác suất tử vong

5.6.1. Do các chấn thương mức 6 của thang AIS

Tính xác suất tử vong do các chấn thương mức 6 của thang AIS của đầu, cổ, và/hoặc ngực theo công thức cho dưới đây:

P_fatal,6 = 1 - [(1 - P_H,6)x(1 - P_{n ,6})x(1 - P_Th,6)]

trong đó

P_fatal,6 là xác suất tử vong do một chấn thương mức 6 của thang AIS;

P_H,6 là xác suất phải chịu của một chấn thương mức 6 của thang AIS ở đầu;

P_H,6 là xác suất phải chịu của một chấn thương mức 6 của thang AIS ở cổ;

P_Th,6 là xác suất phải chịu của một chấn thương mức 6 của thang AIS ở ngực.

5.6.2. Do các chấn thương không phải mức 6 của thang AIS

Xây dựng bảng như chỉ dẫn trên Bảng 9. Trong bảng, đối với mỗi mức độ nghiêm trọng của chấn thương theo thang AIS, liệt kê các giá trị đối với các xác suất được tính toán trước đây của chấn thương trên các vùng đầu, cổ, ngực, bụng và chi dưới, và số lượng các chấn thương ở xa phía dưới. Coi rằng cả hai chân bao gồm một vùng cơ thể riêng được gọi là các chi dưới.

Bảng 9 - XáC suất Chấn thương và thang AIS Có thể xảy ra

Xác suất tử vong do các chấn thương không phải mức 6 của thang AIS gồm có xác suất tử vong do tất cả các khả năng kết hợp có thể của các chấn thương không phải mức 6 của thang AIS. Tính xác suất tử vong cho mỗi khả năng kết hợp của 5 chấn thương không phải mức 6 của thang AIS, cho mỗi vùng của cơ thể và tổng cộng của các xác suất này.

Đối với mỗi sự kết hợp của 5 xác suất chấn thương, xác định 3 mức nghiêm trọng lớn nhất của chấn thương theo thang AIS. Sử dụng 3 mức chấn thương nghiêm trọng thang AIS này và Bảng B.1 trong Phụ lục B, xác định tỷ lệ tử vong gắn liền với sự kết hợp của các mức độ nghiêm trọng của chấn thương theo thang AIS. Tính toán xác suất tử vong do sự kết hợp đó của các chấn thương không phải mức 6 của thang AIS .

VÍ DỤ: Tính xác suất tử vong từ sự kết hợp của các chấn thương không phải mức 6 của thang AIS, như biểu diễn dưới đây, đối với:

- Đầu AIS 4;

- Cổ AIS 1;

- Ngực AIS 1;

- Bụng AIS 2;

- Các chi dưới AIS 3.

Xác định tỷ lệ tử vong đối với sự kết hợp đã cho của các chấn thương không phải mức 6 của thang AIS khi sử dụng AIS 4, 3, và 2, vì chúng là 3 mức độ nghiêm trọng nhất của chấn thương theo thang AIS. Tỷ lệ tử vong là:

MR₄₃₂ = 23,7099

trong đó

MR₄₃₂ là tỷ lệ tử vong, từ Bảng B.1, đối với 3 giá trị lớn nhất theo thang AIS trong 5 vùng của cơ thể;

4, 3, 2, được biểu thị dưới dạng %.

Tính toán xác suất tử vong đối với sự kết hợp đã cho của các chấn thương không phải mức 6 của thang AIS theo công thức sau:

trong đó

P_fatal,41123 là xác suất tử vong đối với sự kết hợp đã cho của các chấn thương không phải mức 6 của thang AIS;

P_H.4 là xác suất chấn thương đầu mức AIS 4;

P_n,1 là xác suất chấn thương cổ mức AIS 1;

P_Th.1 là xác suất chấn thương ngực mức AIS 1;

P_A.2 là xác suất chấn thương bụng mức AIS 2;

P_lE.3 là xác suất chấn thương vùng xa phía dưới mức AIS 3.

Tính toán xác suất tử vong từ tất cả các kết hợp của các chấn thương không phải mức 6 của thang AIS sử dụng công thức cho dưới đây:

trong đó

P_fatal.5 là xác suất tử vong từ tất cả các kết hợp của các chấn thương không phải mức 6 của thang AIS;

MR là tỷ lệ tử vong, từ Bảng B.1 với 3 giá trị lớn nhất theo AIS theo trình từ giảm dần;

P_i,j là xác suất phải chịu một chấn thương đối với vùng i của cơ thể ở mức nghiêm trọng của chấn thương j, trong đó i là H, n, Th, A hoặc lE;

jH là mức độ nghiêm trọng của chấn thương theo thang AIS đối với đầu;

jn là mức độ nghiêm trọng của chấn thương theo thang AIS đối với cổ;

jTh là mức độ nghiêm trọng của chấn thương theo thang AIS đối với ngực;

jA là mức độ nghiêm trọng của chấn thương theo thang AIS đối với bụng;

jlE là mức độ nghiêm trọng của chấn thương theo thang AIS đối với các chi dưới.

5.6.3. Giá trị tổng

Tính xác suất tử vong toàn bộ bằng cách sử dụng công thức dưới đây:

P_fatal = P_fatal,6 + P_fatal,5

trong đó

P_fatal là xác suất tử vong toàn bộ;

P_fatal,6 là xác suất tử vong từ một chấn thương mức 6 của thang AIS;

P_fatal,5 là xác suất tử vong từ các chấn thương không phải mức 6 của thang AIS.

5.6.4. Nguy cơ của chấn thương não đe dọa sự sống (gây tử vong)

Xác định nguy cơ chấn thương não đe dọa sự sống bằng cách sử dụng giá trị đối với HIC được tính toán trong 5.1.3 và biểu đồ được cho trong Hình 2. Đặt giá trị HIC tính toán được vào trục ngang và xác định nguy cơ tương ứng của chấn thương não đe dọa sự sống trên trục thẳng đứng.

Hình 2 - Nguy cơ của chấn thương não đe dọa sự sống đối với HIC khi t2- t1 ≤ 0,015s

5.7. Mức AIS Có khả năng xảy ra

5.7.1. Theo vùng của cơ thể

Tính toán một giá trị PAIS trung bình có ảnh hưởng đối với mỗi vùng của cơ thể như biểu diễn trong công thức dưới đây:

trong đó

PAIS_i là giá trị trung bình có ảnh hưởng của AIS đối với vùng i của cơ thể, làm tròn đến số nguyên gần nhất;

j là mức độ nghiêm trọng của chấn thương theo thang AIS;

P_iJ là xác suất phải chịu một chấn thương có mức độ nghiêm trọng j theo thang AIS ở vùng i của cơ thể.

Đưa các giá trị PAIS tính toán này vào bảng 8 trong ô tương ứng.

Tính toán tổng số các chấn thương ở chi của cơ thể đối với mỗi mức độ chấn thương AIS đã được ghi trong Bảng 9. Ví dụ:

N_lE,3 = N_F,3 + N_T,3 + N_{K ,3}

trong đó

N_lE,3 là số lượng các chấn thương AIS 3 ở vùng chi dưới của cơ thể;

F chỉ ra các chấn thương xương đùi;

T chỉ ra các chấn thương ở xương ống;

K chỉ ra các chấn thương ở đầu gối.

5.7.2. PAIS lớn nhất

Tính toán PAIS lớn nhất đối với tất cả các vùng trong cơ thể theo chỉ dẫn trong công thức sau đây:

PAIS_max = max(PAIS_i)

trong đó

PAIS_max là PAIS lớn nhất đối với tất cả các vùng trong cơ thể;

PAIS_i là PAIS cho vùng i.

5.7.3. Tổng PAIS

Tính toán tổng PAIS cho tất cả các vùng của cơ thể theo chỉ dẫn trong công thức sau đây

PAIS_tot = PAIS_H + PAIS_n + PAIS_Th + PAIS_A +

trong đó

PAIS_tot là tổng PAIS đối với tất cả các vùng trong cơ thể;

PAIS_H là PAIS đối với đầu;

PAIS_n là PAIS đối với cổ;

PAIS_Th là PAIS đối với ngực;

PAIS_A là PAIS đối với bụng;

j là mức độ nghiêm trọng của chấn thương theo thang AIS;

N_lEJ là số lượng các chấn thương ở chi dưới của cơ thể có mức độ nghiêm trọng j của chấn thương theo thang AIS.

5.8. Chi phí chấn thương được chuẩn hóa

CHÚ THÍCH: Thuật ngữ “chi phí” được sử dụng trong điều này có ý nghĩa cụ thể và giới hạn, và chỉ dùng cho mục đích so sánh thử nghiệm (xem 3.5.7 của TCVN 7973-1 (ISO 13232-1) đối với các định nghĩa chi phí riêng).

Thuật ngữ “các chi phí”, theo như cách được sử dụng ở đây, tượng trưng cho các chi phí trung bình dựa trên mô hình đơn giản hóa của các mẫu dữ liệu kinh tế - sinh học; được thu thập trong một khoảng thời gian và một vùng đặc thù; và đối với một phạm vi giới hạn các kiểu chấn thương cụ thể, mức độ nghiêm trọng, và các vị trí chấn thương trên cơ thể, có thể kiểm tra được trong thử va chạm, và điều này có thể loại trừ phần lớn các kiểu, mức độ nghiêm trọng, và các vị trí chấn thương trên cơ thể con người, và một số dạng thành phần chi phí. “Các chi phí” được mô tả trong tài liệu này chỉ nhằm mục đích cung cấp một nền tảng chung thuận tiện để kết hợp và so sánh các vùng cơ thể cũng như các thử nghiệm va chạm, và được mô tả trên một nền tảng tương đối, đối với các dạng chấn thương, vị trí chấn thương và mức độ nghiêm trọng của chấn thương khác nhau. Vì các lý do đã đề cập trước đây, những chi phí như vậy có sự hạn chế trong khả năng áp dụng và không thích hợp để tính toán chi phí thực sự của một tai nạn thực tế cụ thể, cũng như chi phí xã hội hay kinh tế của một thiết bị hoặc mẫu thiết kế đã cho.

Tính toán chi phí được chuẩn hóa để người sống sót bình phục được biểu diễn trong công thức sau:

trong đó

CS_norm là chi phí được chuẩn hóa để người sống sót bình phục;

MDC là chi phí y tế;

AC là chi phí phụ;

P_fatal là xác suất tử vong;

CF là chi phí tử vong;

Giá trị lớn nhất của CS_norm là 1-P_fatal.

Chi phí tử vong được chuẩn hóa (CF_norm) bằng xác suất của tử vong (P_fatal)

Tính toán tổng chi phí được chuẩn hóa cho chấn thương theo công thức dưới đây:

C_norm = CS_norm + CF_norm

trong đó:

IC_norm là tổng chi phí được chuẩn hóa cho chấn thương;

CS_norm là chi phí được chuẩn hóa cho người sống sót bình phục;

CF_norm là chi phí tử vong được chuẩn hóa;

Giá trị lớn nhất của IC_norm là 1,0.

5.8.1. Chi phí chấn thương chuẩn hóa gia tăng đối với mỗi vùng cơ thể

Tiền chi phí chấn thương chuẩn hóa đối với mỗi vùng cơ thể (đầu, cổ, ngực, bụng, xương đùi, đầu gối, ống chân) theo 5.8 chỉ sử dụng các giá trị đánh giá chấn thương liên quan đến vùng cơ thể đó, và đặt các giá trị đánh giá cho tất cả các vùng khác của cơ thể bằng 0.

CHÚ THÍCH: Nói chung, tổng các chi phí chấn thương chuẩn hóa trên tất cả các vùng của cơ thể sẽ không bằng tổng chi phí chấn thương chuẩn hóa, do sự tương tác chi phí chấn thương giữa các vùng của cơ thể và các vùng khác là mối liên hệ không tuyến tính.

5.9. Phân tích rủi ro/lợi ích

CHÚ THÍCH: Thuật ngữ “chi phí” được sử dụng trong điều này có ý nghĩa cụ thể và giới hạn, và chỉ dùng cho mục đích so sánh thử nghiệm (xem 3.5.7 của TCVN 7973-1 đối với các định nghĩa chi phí riêng). Thuật ngữ “các chi phí”, theo như cách được sử dụng ở đây, tượng trưng cho các chi phí trung bình dựa trên mô hình đơn giản hóa của các mẫu dữ liệu kinh tế - sinh học; được thu thập trong một khoảng thời gian và một vùng đặc thù; và đối với một phạm vi giới hạn các kiểu chấn thương cụ thể, mức độ nghiêm trọng, và các vị trí chấn thương trên cơ thể, có thể kiểm tra được trong thử va chạm, và điều này có thể loại trừ phần lớn các kiểu, mức độ nghiêm trọng, và các vị trí chấn thương trên cơ thể con người, và một số dạng thành phần chi phí. “Các chi phí” được mô tả trong tài liệu này chỉ nhằm mục đích cung cấp một nền tảng chung thuận tiện để kết hợp và so sánh các vùng cơ thể cũng như các thử nghiệm va chạm, và được mô tả trên một nền tảng tương đối, đối với các dạng chấn thương, vị trí chấn thương và mức độ nghiêm trọng của chấn thương khác nhau. Vì các lý do đã đề cập trước đây, những chi phí như vậy có sự hạn chế trong khả năng áp dụng và không thích hợp để tính toán chi phí thực sự của một tai nạn thực tế cụ thể, cũng như chi phí xã hội hay kinh tế của một thiết bị hoặc mẫu thiết kế đã cho.

5.9.1. Tính toán các biến số đánh giá chấn thương và các chỉ số chấn thương

Đối với mỗi hệ thống trong 200 hệ thống va chạm được đưa ra trong TCVN 7973-2, tính các giá trị của các biến số đánh giá chấn thương và các chỉ số chấn thương trong Bảng 10.

Bảng 10 - Các biến số đánh giá chấn thương, sự thay đổi về khả năng chấn thương ở đầu, và các chỉ số chấn thương được tính toán cho mỗi hệ thống va chạm

5.9.2. Sự thay đổi trong tiềm năng chấn thương ở đầu

Đối với mỗi hệ thống trong 200 hệ thống va chạm được quy định trong TCVN 7973-2 (ISO 13232-2), xác định các chỉ số khả năng chấn thương ở đầu cho mỗi bộ phép thử so sánh theo cặp.

5.9.2.1. Sự thay đổi quỹ đạo của mũ bảo hiểm

Tính toán sai lệch lớn nhất theo phương thẳng đứng ở cùng một giá trị x_h giữa các quỹ đạo của mũ bảo hiểm so với đường mốc chuẩn và thiết bị bảo vệ trong khoảng thời gian đánh giá được quy định trong 4.1.2.

5.9.2.2. Sự thay đổi theo phần trăm về vận tốc của mũ bảo hiểm khi va chạm với mũ

Tính toán sự thay đổi theo phần trăm của vận tốc tổng hợp của mũ bảo hiểm khi chạm nhau đầu tiên giữa mũ/xe đối diện, từ đường mốc ranh giới tới thiết bị bảo vệ trong khoảng thời gian đánh giá được quy định trong 4.1.2.

5.9.3. Sự phân bố của các biến đánh giá chấn thương, sự thay đổi về khả năng chấn thương ở đầu và các chỉ số chấn thương

Sử dụng dạng bảng được mô tả trong Bảng 10 và 11, vẽ biểu đồ hàm phân bố tích lũy của sự thay đổi do thiết bị bảo vệ đối với mỗi biến số đánh giá chấn thương, sự thay đổi về khả năng chấn thương ở đầu và chỉ số chấn thương, như sau:

- đối với các biến số đánh giá chấn thương đã cho, sự thay đổi về khả năng chấn thương ở đầu, hoặc chỉ số chấn thương, cần sắp xếp thứ tự các thay đổi do thiết bị bảo vệ từ thành phần có giá trị âm lớn nhất đến thành phần có giá trị dương lớn nhất, đi qua tổng số các dạng va chạm;

- đối với mỗi dạng va chạm, liệt kê tần số xuất hiện (FO) theo Bảng B.1 của TCVN 7973-2 (ISO 13232-2);

- đối với mỗi thành phần thay đổi, tính tổng số các FO và bao gồm cả FO đối với thành phần được xem xét đó, để xác định FO tích lũy cho mỗi thành phần;

- đối với mỗi thành phần, chia giá trị FO tích lũy cho tổng số các FO tích lũy để xác định hàm phân bố tích lũy;

- vẽ đồ thị hàm phân bố tích lũy với các giá trị thay đổi, cột 5 trong Bảng 10, theo trục hoành và hàm phân bố tích lũy, cột 6, theo trục tung.

5.9.4. Tính toán rủi ro/lợi ích

Đối với mỗi biến số đánh giá chấn thương, chi phí chuẩn hóa gia tăng của vùng cơ thể, và IC_norm thực hiện các tính toán, theo 5.9.4.1 và 5.9.4.4:

- Tỷ lệ % của các tai nạn có lợi, không hiệu quả và có hại;

- Lợi ích trung bình và rủi ro trung bình trên mỗi tai nạn;

- Tỷ lệ % rủi ro/lợi ích

- Lợi ích thực trung bình trong mỗi tai nạn,

- Lợi ích trung bình trong trường hợp có lợi, và

- Rủi ro trung bình trong trường hợp có hại.

- So sánh các giá trị nhận được đối với IC_norm với các giá trị tương ứng được cho trong Phụ lục E.

5.9.4.1. Tỷ lệ phần trăm có lợi, không có hiệu quả và có hại

Đối với mỗi hàm phân bố tích lũy được vẽ đồ thị trong 5.9.3, tính toán:

- phần trăm của các va chạm có thay đổi âm trong hàm phân bố tích lũy đã cho. Chỉ định tỷ lệ phần trăm này là “có lợi”;

- phần trăm của các va chạm có sự thay đổi là 0 trong hàm phân bố tích lũy đã cho. Chỉ định tỷ lệ phần trăm này là “không hiệu quả”;

- phần trăm của các va chạm có thay đổi dương trong hàm phân bố tích lũy. Chỉ định tỷ lệ phần trăm này là “có hại”.

Bảng 11 - Bảng ví dụ được sử dụng để tính toán phân bố tích lũy ảnh hưởng của sự thay đổi trong gia tốc lớn nhất của đầu do thiết bị bảo vệ

Biến số đánh giá chấn thương, sự thay đổi về khả năng chấn thương ở đầu, hoặc chỉ số chấn thương: gia tốc lớn nhất của đầu

5.9.4.2. Tỷ lệ phần trăm rủi ro/lợi ích trung bình

Xuyên suốt tất cả các hệ thống hoặc các sự kiện va chạm, tính toán tỷ lệ phần trăm trung bình rủi ro/lợi ích đối với mỗi biến số đánh giá chấn thương, mỗi chi phí chấn thương chuẩn hóa gia tăng của mỗi vùng cơ thể, và IC_norm như sau:

lợi ích trung bình j = độ giảm trung bình trong chỉ số chấn thương

rủi ro trung bình j = độ giảm trung bình trong chỉ số chấn thương

trong đó

VÍ DỤ

Đối với các va chạm mô tô/xe đối diện, TCVN 7973 -2 (ISO 13232-2) chỉ ra N = 501.

5.9.4.3. Lợi ích thực trung bình

Xuyên suốt tất cả các hệ thống hoặc các sự kiện va chạm có thể xảy ra, tính toán lợi ích thực trung bình cho mỗi biến số đánh giá chấn thương, mỗi chi phí chấn thương thành phần được chuẩn hóa, và IC_norm như sau:

Lợi ích thực trung bình j = lợi ích trung bình j - rủi ro trung bình J.

5.9.4.4. Lợi ích trung bình trong trường hợp có lợi và rủi ro trung bình trong trường hợp có hại

Xuyên suốt tất cả các hệ thống hoặc các sự kiện va chạm có thể xảy ra, tính toán lợi ích trung bình cho trường hợp có lợi và rủi ro trung bình cho trường hợp có hại đối với mỗi biến số đánh giá chấn thương, mỗi chi phí chấn thương thành phần được chuẩn hóa, và IC_norm như sau:

lợi ích trung bình trong trường hợp có lợi  lợi ích trung bình _j

rủi ro trung bình trong trường hợp có hại  rủi ro trung bình _j

6. Tài liệu

Tất cả các biến số đánh giá chấn thương, các biến số về khả năng chấn thương, xác suất chấn thương nghiêm trọng, và các chỉ số chấn thương phải được lập thành tài liệu đối với mỗi cơ sở dữ liệu về chi phí của quốc gia được đề cập trong Phụ lục A phù hợp với ISO 13232-8. Các kết quả của bất cứ sự phân tích rủi ro/lợi ích phải được lập thành tài liệu phù hợp với Phụ lục C của ISO 13232-8.

PHỤ LỤC A

(quy định)

Chi phí Chấn thương

Sử dụng các bảng trong Phụ lục A để xác định các chi phí y tế và chi phí phụ đối với mỗi vùng của cơ thể và mức độ nghiêm trọng của chấn thương theo AIS khi tính toán chi phí toàn bộ trong 5.5.1 và 5.5.2 tương ứng.

Bảng A.1 và A.2 liệt kê các chi phí y tế và chi phí phụ tương ứng bằng USD năm 1988.

CHÚ THÍCH: Vào thời gian chuẩn bị cho TCVN 7973 (ISO 13232), chỉ có các dữ liệu về chi phí sẵn có ở Mỹ, chi phí này được cho dưới đây

Bảng A.1 - Các chi phí y tế

Bảng A.2 - Các chi phí phụ

PHỤ LỤC B

(quy định)

Tỷ lệ tử vong

Sử dụng Bảng B.1 để xác định tỷ lệ tử vong đối với mỗi sự kết hợp của ba mức chấn thương nghiêm trọng lớn nhất trong năm mức độ nghiêm trọng của chấn thương theo AIS, một trong mỗi vùng của cơ thể. Sử dụng tỷ lệ tử vong để tính toán xác suất tử vong do các chấn thương không phải mức 6 theo thang AIS gây ra, như được mô tả trong 5.6.2.

Bảng B.1 - Tỷ lệ tử vong đối với tất cả các kết hợp theo AIS

PHỤ LỤC C

(tham khảo)

Biến số ICM và các định nghĩa cho chỉ số dưới dòng

Các bảng được cho trong Phụ lục C quy định các biến số (Bảng C.1) và các chỉ số dưới dòng (Bảng C.2 và C.3) được sử dụng trong tiêu chuẩn này.

Bảng C.1 - Định nghĩa Các biến số

Bảng C.2 - Định nghĩa các chỉ số dưới dòng cho các vùng cơ thể

Bảng C.3 - Các chỉ số dưới dòng khác

PHỤ LỤC D

(tham khảo)

Thí dụ về mã chương trình máy tính của mô hình chi phí chấn thương

Một thí dụ về mã máy tính được cho dưới đây, dùng để đánh giá mô hình chi phí chấn thương đối với dữ liệu cho trong Phụ lục D của TCVN 7973 -2 .

Số liệu ra tương tự như số liệu ra được trình bày trong Phụ lục F của tiêu chuẩn này. Mã được viết bằng ngôn ngữ FORTRAN-77. Hình D.1 trình bày sơ đồ quá trình tính toán.

hình D.1 - Sơ đồ dòng chảy của mô hình chi phí chấn thương

PHỤ LỤC E

(tham khảo)

So sánh các kết quả với các giá trị lợi ích và rủi ro tham chiếu

CHÚ THÍCH: Phụ lục này đưa ra các thông tin có ích cho người sử dụng Bộ TCVN 7973 đối với các kết quả lợi ích và rủi ro.

Tuy nhiên, thông tin này chỉ được đưa ra dưới dạng đề xuất hướng chỉ đạo tham khảo, và người sử dụng có thể quyết định để phát triển theo những đường lối khác hoặc không có đường lối cụ thể, tùy thuộc vào tính chất của nghiên cứu.

Đối với IC_norm, so sánh các giá trị được tính toán trong 5.9.4.1 đến 5.9.4.4 cho các giá trị tham chiếu sau:

1) Ở trạng thái lý tưởng, tỷ lệ % của các tai nạn, những tỷ lệ có lợi sẽ lớn hơn tỷ lệ % không có hiệu quả, và lớn hơn tỷ lệ có hại.

2) Tỷ lệ lợi/hại sẽ nhỏ hơn 7% và không nên lớn hơn 12 % 1

3) Giá trị trung bình của lợi ích thực tế nên lớn hơn 0, và

4) Lợi ích trung bình trong tình trạng có lợi nên lớn hơn thiệt hại trung bình trong trường hợp có hại.

PHỤ LỤC F

(tham khảo)

Ví dụ về số liệu chi phí chấn thương có thể xảy ra

Bảng F.1 liệt kê và mô tả các cột đề mục cho Bảng F.2. Bảng F.2 liệt kê các ví dụ về số liệu đầu vào cho kiểu chi phí chấn thương và kết quả đầu ra. Số liệu đầu vào này là sự kết hợp từ các số liệu đầu vào khác nhau của các biến số đánh giá chấn thương, các sự cố chấn thương chân và các mức độ chấn thương có thể xảy ra theo AIS. Số liệu đầu ra bao gồm PAIS lớn nhất, tổng số PAIS, chi phí chấn thương chuẩn hóa và xác suất tử vong.

Bảng F.1 - Chú thích cho Bảng F.2

Bảng F.2 - Ví dụ về kết quả đầu vào/đầu ra của chi phí chấn thương có thể xảy ra