Pháp lý doanh nghiệp 
1. Chỉ còn 3 trường hợp chưa xem xét kỷ luật công chức
Điều 3 Nghị định 172/2025/NĐ-CP đưa ra 03 trường hợp chưa xem xét kỷ luật công chức gồm:
- Đang trong thời gian điều trị bệnh hiểm nghèo/mất khả năng nhận thức; bị ốm nặng đang điều trị nội trú (có xác nhận của bệnh viện)
- Là nữ, đang mang thai, nghỉ thai sản, nuôi con dưới 12 tháng tuổi hoặc là nam mà đang nuôi con dứi 12 tháng tuổi và vợ chết hoặc vợ không thể nuôi con vì sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan trừ trường hợp người này có văn bản đề nghị xem xét kỷ luật.
- Đang bị khởi tố, tạm giữ, tạm giam chờ kết luận về hành vi vi phạm pháp luật trừ trường hợp có quyết định của cấp có thẩm quyền.
Trong khi đó, Điều 3 Nghị định 112/2020/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 71/2023/NĐ-CP lại quy định có tới 04 trường hợp. Do đó, Nghị định mới đã không còn trường hợp chưa xem xét kỷ luật với người đang nghỉ hàng năm, nghỉ theo chế độ, nghỉ việc riêng đã được cho phép.
2. Bổ sung các trường hợp được miễn trách nhiệm kỷ luật
So với 04 trường hợp được miễn trách nhiệm kỷ luật theo quy định cũ thì khoản 2 Điều 4 Nghị định 172/2025/NĐ-CP đã đề cập đến 06 trường hợp, gồm:
- Có tình trạng mất năng lực hành vi dân sự khi có hành vi vi phạm (được cấp có thẩm quyền xác nhận).
- Phải chấp hành quyết định của cấp trên.
- Vi phạm trong tình thế cấp thiết, do sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan khi thi hành công vụ (được cấp có thẩm quyền xác nhận).
- Gây ra thiệt hại vì lý do khách quan dù đã thực hiện theo đúng quy định về thẩm quyền, trình tự, thủ tục, không vụ lợi trong quá trình thực hiện nhiệm vụ (bổ sung mới).
- Thực hiện đề xuất về đổi mới, sáng tạo nhưng có thiệt hại xảy ra (đã được cơ quan có thẩm quyền cho phép và được xác định đã thực hiện đúng chủ trương, có động cơ trong sáng, vì lợi ích chung - bổ sung mới).
- Đã qua đời.
3. Quy định cụ thể tình tiết giảm nhẹ/tăng nặng mức kỷ luật
Nội dung này được nêu tại Điều 4 Nghị định 172/2025/NĐ-CP như sau:
Tình tiết giảm nhẹ | Tình tiết tăng nặng |
- Chủ động báo cáo vi phạm, tự giác nhận trách nhiệm cá nhân về khuyết điểm, vi phạm và tự nhận hình thức kỷ luật tương xứng với nội dung, tính chất, mức độ vi phạm trước và trong quá trình kiểm tra, giám sát; - Chủ động cung cấp thông tin, hồ sơ, tài liệu, phản ánh đầy đủ, trung thực về những người cùng vi phạm; - Chủ động chấm dứt hành vi vi phạm, tích cực tham gia ngăn chặn hành vi vi phạm; tự giác nộp tài sản tham nhũng, bồi thường thiệt hại, khắc phục hậu quả do mình gây ra. | - Đã được cơ quan, tổ chức, đơn vị yêu cầu kiểm điểm nhưng không thực hiện, không sửa chữa khuyết điểm, vi phạm. Không tự giác nhận khuyết điểm, vi phạm, hình thức kỷ luật tương xứng với nội dung, tính chất, mức độ vi phạm; gây thiệt hại về vật chất phải bồi hoàn nhưng không bồi hoàn, không khắc phục hậu quả hoặc khắc phục không đúng yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền, không tự giác nộp lại tiền, tài sản do vi phạm mà có; - Đối phó, quanh co, cản trở quá trình kiểm tra, giám sát, thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án. Bao che cho người vi phạm; đe dọa, trù dập, trả thù người đấu tranh, tố cáo, người làm chứng, người cung cấp tài liệu, chứng cứ vi phạm; - Vi phạm có tổ chức, là người chủ mưu; cung cấp thông tin, báo cáo sai sự thật; ngăn cản người khác cung cấp chứng cứ vi phạm; che giấu, sửa chữa, tiêu hủy chứng cứ, tạo lập tài liệu, hồ sơ, chứng cứ giả; - Lợi dụng chức vụ, quyền hạn, lợi dụng tình trạng khẩn cấp, thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh thực hiện chính sách an sinh xã hội và quốc phòng, an ninh để trục lợi. Ép buộc, vận động, tổ chức, tiếp tay cho người khác cùng vi phạm. |
4. Thay đổi hình thức kỷ luật công chức
Theo khoản 2 Điều 7 Nghị định 172/2025/NĐ-CP, sẽ áp dụng chung các hình thức kỷ luật với công chức gồm:
- Khiển trách
- Cảnh cáo
- Cách chức (nếu công chức lãnh đạo, quản lý)
- Buộc thôi việc
Trong khi trước đó, khoản 2, khoản 3 Điều 7 Nghị định 112/2020/NĐ-CP đang phân các hình thức kỷ luật công chức theo công chức giữ và không giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý. Cụ thể:
- Công chức không giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý: Khiển trách, cảnh cáo, hạ bậc lương, buộc thôi việc.
- Công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý: Khiển trách, cảnh cáo, giáng chức, cách chức, buộc thôi việc.
Như vậy, Nghị định số 172/2025/NĐ-CP đã bỏ hình thức kỷ luật giáng chức áp dụng đối với công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý và hạ bậc lương đối với công chức không giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý, để phù hợp với quy định tại Luật Cán bộ, công chức 2025.
Trên đây là một số điểm mới về kỷ luật công chức tại Nghị định 172/2025/NĐ-CP đáng chú ý.
