Luật Viên chức mới đã có những quy định đáng chú ý, mở rộng quyền của viên chức nói chung và giáo viên nói riêng trong việc tham gia các hoạt động nghề nghiệp và kinh doanh.
1. Giáo viên được hưởng lương từ các nguồn thu hợp pháp khác
Tại Điều 1 Luật Viên chức 2025 quy định như sau:
Viên chức là công dân Việt Nam, được tuyển dụng theo vị trí việc làm, làm việc tại đơn vị sự nghiệp công lập theo chế độ hợp đồng làm việc, hưởng lương từ quỹ tiền lương của đơn vị sự nghiệp công lập và từ các nguồn thu hợp pháp khác theo quy định của pháp luật.
Như vậy từ 01/7/2025, giáo viên là viên chức được hưởng lương từ các nguồn thu hợp pháp khác.
2. Giáo viên được thực hiện hoạt động kinh doanh nào theo Luật mới?
Căn cứ Điều 13 Luật Viên chức 2025 về quyền của viên chức trong hoạt động nghề nghiệp và hoạt động kinh doanh, giáo viên được phép thực hiện các hoạt động kinh doanh sau đây, với điều kiện không bị pháp luật chuyên ngành cấm và không phát sinh xung đột lợi ích:
Trước hết, giáo viên được ký hợp đồng lao động hoặc hợp đồng dịch vụ với cơ quan, tổ chức, đơn vị khác ngoài đơn vị đang công tác, miễn là hoạt động đó không vi phạm quy định của pháp luật về phòng, chống tham nhũng, không trái với nội dung hợp đồng làm việc đã ký và không vi phạm đạo đức nghề nghiệp nhà giáo.
Trường hợp trong hợp đồng làm việc chưa có thỏa thuận về nội dung này, giáo viên phải được sự đồng ý bằng văn bản của người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập nơi mình công tác.
Thứ hai, giáo viên được hành nghề với tư cách cá nhân nếu pháp luật trong lĩnh vực giáo dục không cấm. Điều này cho phép giáo viên thực hiện các hoạt động như dạy thêm hợp pháp, tư vấn giáo dục, biên soạn tài liệu, viết sách, tham gia giảng dạy hoặc đào tạo theo hợp đồng ngoài giờ, với điều kiện không xung đột lợi ích và không vi phạm đạo đức nghề nghiệp.
Thứ ba, giáo viên được góp vốn, tham gia quản lý hoặc điều hành doanh nghiệp, hợp tác xã, cơ sở giáo dục ngoài công lập, tổ chức nghiên cứu khoa học, trừ trường hợp pháp luật về phòng, chống tham nhũng, pháp luật về doanh nghiệp hoặc pháp luật chuyên ngành giáo dục có quy định hạn chế hoặc cấm. Quy định này mở rộng quyền tham gia hoạt động đầu tư, khởi nghiệp của giáo viên so với trước đây.
Ngoài ra, giáo viên còn được thực hiện các quyền khác trong hoạt động kinh doanh, miễn là các hoạt động đó không trái với quy định của pháp luật về hoạt động nghề nghiệp và không vi phạm quy định của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền quản lý.
Đối với giáo viên công tác tại cơ sở giáo dục đại học công lập, đặc biệt là trong lĩnh vực khoa học và công nghệ, Luật mới còn cho phép thực hiện đầy đủ các quyền nêu trên cùng với các quyền khác theo pháp luật về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và pháp luật có liên quan, qua đó khuyến khích nghiên cứu, chuyển giao tri thức và thương mại hóa kết quả nghiên cứu.
Tóm lại, theo Luật mới, từ 01/07/2026, chính thức cho phép viên chức được ký hợp đồng lao động, hợp đồng dịch vụ với cơ quan, tổ chức khác; được hành nghề với tư cách cá nhân; được góp vốn và tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp, hợp tác xã, cơ sở giáo dục, cơ sở y tế ngoài công lập, trừ trường hợp pháp luật có quy định cấm.
3. Căn cứ tuyển dụng viên chức được quy định như thế nào?
Tại Điều 4 Nghị định 115/2020/NĐ-CP sửa đổi bởi khoản 1 Điều 1 Nghị định 85/2023/NĐ-CP quy định về căn cứ tuyển dụng viên chức như sau:
- Việc tuyển dụng viên chức phải căn cứ vào nhu cầu công việc, vị trí việc làm, tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp và quỹ tiền lương của đơn vị sự nghiệp công lập.
- Người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập quy định tại khoản 1 Điều 7 Nghị định 115/2020/NĐ-CP hoặc cơ quan có thẩm quyền quản lý đơn vị sự nghiệp công lập quy định tại khoản 2 Điều 7 Nghị định 115/2020/NĐ-CP hoặc người đứng đầu cơ quan, đơn vị được phân cấp, ủy quyền xây dựng kế hoạch tuyển dụng, quyết định theo thẩm quyền hoặc báo cáo cơ quan quản lý viên chức phê duyệt để làm căn cứ tuyển dụng trước mỗi kỳ tuyển dụng. Nội dung kế hoạch tuyển dụng bao gồm:
+ Số lượng người làm việc được giao và số lượng người làm việc chưa sử dụng của đơn vị sự nghiệp công lập;
+ Số lượng người cần tuyển ở từng vị trí việc làm, trong đó xác định các vị trí việc làm thí sinh được đăng ký 02 nguyện vọng. Các vị trí việc làm thí sinh được đăng ký 02 nguyện vọng phải có tiêu chuẩn, điều kiện giống nhau, cùng Hội đồng thi, áp dụng hình thức thi viết (vòng 2) và chung đề thi;
+ Số lượng vị trí việc làm cần tuyển đối với người dân tộc thiểu số (nếu có), trong đó xác định rõ chỉ tiêu, cơ cấu dân tộc cần tuyển;
+ Tiêu chuẩn, điều kiện đăng ký dự tuyển ở từng vị trí việc làm;
+ Hình thức và nội dung thi tuyển hoặc xét tuyển;
+ Các nội dung khác (nếu có).
Trên đây là nội dung bài viết "Giáo viên được thực hiện hoạt động kinh doanh nào theo Luật mới?"