Điểm mới về tiền lương trong doanh nghiệp nhà nước từ 01/01/2025

1. Hợp nhất nhiều quy định rải rác về tiền lương trong DNNN

Theo đó, Nghị định 44/2025/NĐ-CP đã hợp nhất nhiều quy định rải rác tại các văn bản cũ và sửa đổi một số quy định có liên quan và được kỳ vọng là bước tiến lớn trong quản lý doanh nghiệp nhà nước (DNNN) như:

• Nghị định số 51/2016/NĐ-CP về quản lý lao động, tiền lương và tiền thưởng đối với người lao động làm việc trong công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ;
• Nghị định số 52/2016/NĐ-CP về tiền lương, thù lao, tiền thưởng đối với người quản lý công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ;Nghị định số 53/2016/NĐ-CP về lao động, tiền lương, thù lao, tiền thưởng đối với công ty có cổ phần, vốn góp chi phối của Nhà nước;
• Nghị định số 20/2020/NĐ-CP về thực hiện thí điểm quản lý lao động, tiền lương, tiền thưởng đối với một số tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước...

Qua đó, giúp tăng quyền tự chủ, linh hoạt điều chỉnh tiền lương theo hiệu quả, đồng thời, giúp người lao động được đảm bảo quyền lợi, đặc biệt là với nhóm lao động công nghệ cao.

2. Thay đổi khái niệm về người quản lý

Theo đó, một số đối tượng áp dụng của Đièu 2 Nghị định 44/2025/NĐ-CP được thay đổi từ người quản lý công ty chuyên trách hoặc người quản lý công ty không chuyên trách thành:

• Ban điều hành gồm: Tổng giám đốc, Giám đốc, Phó Tổng giám đốc, Phó giám đốc, Kế toán trưởng.
• Thành viên hội đồng gồm: Chủ tịch và thành viên Hội đồng thành viên hoặc Chủ tịch công ty, Chủ tịch và thành viên Hội đồng quản trị…

3. DNNN được giao quyền tự chủ  hơn trong xây dựng tiền lương

Cụ thể, khoản 3 Điều 3 Nghị định 44 nêu rõ, căn cứ quy định pháp luật về lao động, việc làm, Điều lệ hoạt động và chiến lược, kế hoạch sản xuất, kinh doanh, doanh nghiệp nhà nước được tự quyết định thang lương, bảng lương, không giới hạn mức tối đa với chuyên gia và nhân lực có trình độ chuyên môn, kỹ thuật cao.

Đồng thời, tách bạch tiền lương, thù lao của Thành viên hội đồng, Kiểm soát viên với tiền lương của Ban điều hành như sau:

• Tiền lương của Ban điều hành tính chung với quỹ tiền lương của người lao động, gắn với hiệu quả sản xuất, kinh doanh và có khống chế mức hưởng tối đa của Tổng giám đốc, Giám đốc so với mức tiền lương bình quân chung của người lao động;
• Tiền lương của thành viên Ban điều hành được thuê làm việc theo hợp đồng lao động thì tính theo thỏa thuận trong hợp đồng lao động;
• Tiền lương của Thành viên hội đồng, Kiểm soát viên làm việc chuyên trách được xác định trên cơ sở mức lương cơ bản, tiền lương tăng thêm gắn với quy mô, mức độ phức tạp quản lý, hiệu quả sản xuất, kinh doanh, hiệu quả sử dụng vốn nhà nước;
• Thành viên hội đồng, Kiểm soát viên làm việc không chuyên trách hưởng thù lao theo thời gian làm việc thực tế…

Và bổ sung và làm rõ thêm cơ chế loại trừ các yếu tố khách quan khác tại Điều 4 Nghị định 44/2025/NĐ-CP gồm:

- Yếu tố do cơ chế, chính sách của Nhà nước;

- Yếu tố do triển khai thực hiện của doanh nghiệp;

- Yếu tố khác, gồm: Thị trường ảnh hưởng trực tiếp đến các yếu tố đầu vào cơ bản với doanh nghiệp sản xuất sản phẩm thuộc Danh mục hàng hóa do Nhà nước định giá; thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh, chiến tranh …

Qua đó, đảm bảo công bằng, từ đó, giúp doanh nghiệp nhà nước linh hoạt cạnh tranh trên thị trường lao động, đặc biệt là trong việc thu hút nhân tài có trình độ chuyên môn, kỹ thuật cao.

4. Bổ sung phương pháp xác định quỹ tiền lương

Quỹ tiền lương của người lao động và Ban điều hành bổ sung phương pháp đơn giá tiền lương ổn định bên cạnh phương pháp bình quân tiền lương. Phương pháp này chỉ áp dụng đối với doanh nghiệp đã có thời gian hoạt động ít nhất bằng thời gian dự kiến áp dụng đơn giá tiền lương ổn định.

Tùy theo nhiệm vụ, tính chất ngành nghề, điều kiện hoạt động sản xuất, kinh doanh, doanh nghiệp quyết định lựa chọn một trong hai phương pháp xác định quỹ tiền lương

Đây là cơ chế mới, tăng tính ổn định và dự đoán cho quỹ lương, đồng thời gắn chặt với hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp nhà nước.

Riêng doanh nghiệp có nhiều lĩnh vực hoạt động sản xuất, kinh doanh khác nhau và có thể tách bạch các chỉ tiêu lao động, tài chính để tính năng suất lao động và hiệu quả sản xuất, kinh doanh tương ứng với từng lĩnh vực hoạt động thì được lựa chọn phương pháp phù hợp trong 02 phương pháp trên để xác định quỹ tiền lương tương ứng với từng lĩnh vực hoạt động.

Qua đó, tạo sự linh hoạt cho các doanh nghiệp nhà nước, đặc biệt là những doanh nghiệp có nhiều mảng kinh doanh khác nhau.

5. Thay đổi cách xác định lương cơ bản của chức danh quản lý

Đối với Thành viên Hội đồng, Kiểm soát viên, mức lương cơ bản với từng chức danh quản lý cụ thể:

Đơn vị: triệu đồng/tháng

Hằng năm, doanh nghiệp căn cứ vào chỉ tiêu sản xuất, kế hoạch kinh doanh, xác định mức lương cơ bản để xác định mức tiền lương kế hoạch của từng Thành viên hội đồng, Kiểm soát viên.

6. Bổ sung quy định về thời hạn hoàn trả tiền lương tạm ứng vượt quá

Căn cứ vào mức tiền lương, mức thù lao kế hoạch, hằng tháng doanh nghiệp tạm ứng tiền lương, thù lao cho Thành viên hội đồng, Kiểm soát viên. Trường hợp tạm ứng vượt quá mức tiền lương, thù lao thực hiện thì phải hoàn trả phần đã tạm ứng vượt trước ngày 30/6 năm sau liền kề.

Đây là quy định mới tại Điều 18 Nghị định 44/2025/NĐ-CP mà trước đây tại các Nghị định khác chưa được quy định.

Trên đây là điểm mới về tiền lương trong doanh nghiệp nhà nước từ 01/01/2025.