Pháp lý doanh nghiệp 
1. Mất sổ BHXH có được rút BHXH một lần?
Sổ BHXH (bao gồm cả bìa sổ và tờ rời) là giấy tờ bắt buộc cần phải có trong hồ sơ đề nghị hưởng BHXH một lần. Do đó, trường hợp làm mất một trong 02 giấy tờ trên thì người lao động sẽ không rút được tiền BHXH 1 lần.
Theo khoản 2 Điều 46 Quyết định 595/QĐ-BHXH quy định, tất cả các trường hợp: mất, hỏng; gộp; thay đổi số sổ; họ, tên, chữ đệm; ngày, tháng, năm sinh hoặc đã hưởng BHXH một lần còn thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp chưa được hưởng: người lao động sẽ được cấp lại sổ BHXH (bao gồm cả bìa và tờ rời).
Vì vậy, người lao động khi mất sổ bảo hiểm cần rút BHXH 1 lần khi đã đủ điều kiện để rút thì cần phải làm thủ tục xin cấp lại sổ BHXH.
Căn cứ khoản 1 Điều 27 và khoản 2 Điều 29 Quyết định 595/QĐ-BHXH, người lao động cần chuẩn bị:
Thành phần hồ sơ: Tờ khai tham gia, điều chỉnh thông tin BHXH (theo Mẫu TK1-TS).
Số lượng hồ sơ: 01 bộ.
Thời hạn cấp lại: không quá 10 ngày kể từ ngày cơ quan BHXH nhận đủ hồ sơ theo quy định.
Nơi nộp hồ sơ: Cơ quan BHXH cấp huyện nơi cấp sổ/chốt sổ cuối cùng/đang tham gia đóng.
Lưu ý: Trường hợp cần xác minh quá trình đóng BHXH do người lao động làm việc ở nhiều đơn vị hoặc nhiều tỉnh thành thì thời hạn không quá 45 ngày nhưng bắt buộc phải có văn bản thông báo cho người lao động biết.
2. Giấy tờ cần chuẩn bị khi rút BHXH 1 lần
Vừa qua, Quốc hội đã chính thức thông qua Luật BHXH số 41/2024/QH15. Theo đó, từ 01/7/2025, hồ sơ đề nghị hưởng BHXH 1 lần có một số thay đổi như sau:
Hồ sơ hưởng BHXH 1 lần trước 01/7/2025 | Hồ sơ hưởng BHXH 1 lần từ 01/7/2025 | |
Người hưởng BHXH 1 lần thông thường | 1. Sổ BHXH 2. Đơn đề nghị hưởng BHXH một lần theo mẫu số 14-HSB | 1. Sổ BHXH 2. Văn bản đề nghị hưởng BHXH một lần. |
Người ra nước ngoài để định cư | Nộp thêm: - Giấy xác nhận về việc thôi quốc tịch (bản sao) hoặc:
(đều phải được dịch sang tiếng Việt, sau đó công chứng, chứng thực) | Nộp thêm: - Giấy xác nhận về việc thôi quốc tịch (bản sao) hoặc:
|
Đang mắc 01 trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng | Trích sao hồ sơ bệnh án | Tóm tắt hồ sơ bệnh án hoặc bản chính/bản sao giấy ra viện. |
Đang hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng (bao gồm cả người đóng BHXH tự nguyện) ra nước ngoài để định cư | 1. Sổ BHXH 2. Đơn đề nghị hưởng BHXH một lần theo mẫu số 14-HSB 3. Giấy xác nhận về việc thôi quốc tịch (bản sao) hoặc:
(đều phải được dịch sang tiếng Việt, sau đó công chứng, chứng thực) | |
Người có mức suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên; người khuyết tật đặc biệt nặng | 1. Sổ BHXH 2. Văn bản đề nghị hưởng BHXH một lần. 3. Biên bản giám định mức suy giảm khả năng lao động hoặc bản sao giấy xác nhận mức độ khuyết tật đặc biệt nặng |
Có thể thấy, về cơ bản thì sổ BHXH (trong đó bao gồm cả sổ bảo hiểm và tờ rời) vẫn là giấy tờ quan trọng và bắt buộc để được rút BHXH 1 lần dù là trước hay sau 01/7/2025.
3. Công ty nợ tiền BHXH, người lao động có được rút tiền BHXH 1 lần không?
Theo khoản 3 Điều 48 của Bộ luật Lao động số 45/2019/QH14, sau khi hợp đồng lao động chấm dứt, công ty bắt buộc phải hoàn thành thủ tục xác nhận thời gian đóng bảo hiểm và chốt sổ BHXH cho người lao động.
Theo điểm 1.2 khoản 72 Điều 1 của Quyết định 505/QĐ-BHXH năm 2020 (sửa đổi tại Quyết định 490/QĐ-BHXH năm 2023), nếu doanh nghiệp chưa đóng đủ tiền bảo hiểm cho người lao động thì cơ quan BHXH sẽ chỉ xác nhận sổ BHXH đến thời điểm đã đóng BHXH.
Vì vậy, nếu bị nợ tiền đóng BHXH thì người lao động cần phải yêu cầu doanh nghiệp hoàn thiện số tiền nợ để người lao động nghỉ việc có thể được đóng đầy đủ BHXH.
Sau khi thu hồi được số tiền doanh nghiệp còn chậm đóng (bao gồm cả tiền lãi chậm đóng) thì cơ quan BHXH sẽ xác nhận bổ sung trên sổ BHXH để kịp thời giải quyết các chế độ cho người lao động.
Trong trường hợp người lao động chưa được đóng đủ BHXH do công ty phá sản thì, theo Công văn 1880/BHXH-CSXH ngày 21/6/2023 về việc thực hiện chế độ BHXH đối với người lao động tại các đơn vị chưa đóng đủ BHXH), việc giải quyết chế độ BHXH 1 lần được giải quyết như sau:
- Trường hợp người lao động ra nước ngoài định cư, bị mắc 01 trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng; công an, bộ đội phục viên, xuất ngũ, thôi việc khi chưa đủ điều kiện hưởng lương hưu: Được thanh toán tiền BHXH một lần dựa trên thời gian thực đóng BHXH. Sau này, khi công ty đóng bù, cơ quan BHXH sẽ thực hiện chi trả bổ sung.
- Trường hợp đã đủ tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đóng đủ 20 năm BHXH (tính cả thời gian chưa đóng tiền BHXH): Được thanh toán tiền BHXH 1 lần dựa trên thời gian thực đóng BHXH. Sau này, khi công ty đóng bù, cơ quan BHXH sẽ chi trả bổ sung.
- Trường hơp tham gia BHXH bắt buộc sau 01 năm nghỉ việc hoặc tham gia BHXH tự nguyện sau 01 năm không tiếp tục đóng mà chưa đủ 20 năm (tính cả thời gian chưa đóng tiền BHXH), muốn rút BHXH 1 lần: Tương tự 02 trường hợp trên.
Lưu ý: Nếu tính cả thời gian nợ tiền đóng BHXH mà thời gian tích lũy được từ đủ 20 năm trở lên thì cơ quan BHXH sẽ không thanh toán tiền BHXH 1 lần cho người lao động.
(Trừ trường hợp ra nước ngoài để định cư; mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng; công an, bộ đội phục viên, xuất ngũ, thôi việc mà không đủ điều kiện hưởng lương hưu).
Xem chi tiết: Công ty nợ BHXH, quyền lợi của người lao động giải quyết thế nào?
Trên đây là cập nhật của LuatVietnam về vấn đề mất sổ BHXH có được rút BHXH một lần?
