Pháp lý doanh nghiệp 
Lao động tự do sinh con vẫn được hưởng chế độ thai sản
Theo Điều 95 Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi số 41/2024/QH15 thì từ 01/7/2025, phụ nữ là lao động tự do, ở nhà nội trợ, không đi làm ở công ty mà tham gia BHXH tự nguyện đều được hưởng chế độ thai sản.
Cụ thể, người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng chế độ thai sản 02 triệu đồng cho:
- Mỗi con được sinh ra
- Và mỗi thai từ 22 tuần tuổi trở lên không may chết trong tử cung, thai chết trong khi chuyển dạ.
Đối với lao động nữ là người dân tộc thiểu số hoặc lao động nữ là người Kinh có chồng là người dân tộc thiểu số thuộc hộ nghèo, cư trú tại các xã, thôn đặc biệt khó khăn khi sinh con thì ngoài mức hưởng nêu trên, vẫn được hưởng chính sách hỗ trợ khi sinh con theo quy định của Chính phủ.
Luật BHXH (sửa đổi) quy định người lao động tham gia BHXH tự nguyện (bao gồm cả lao động nữ và lao động nam) khi sinh con nếu đáp ứng đủ điều kiện tại Điều 94 Luật này, cụ thể:
1. Đối tượng có thời gian đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện hoặc vừa có thời gian đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc vừa có thời gian đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện từ đủ 06 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con được hưởng trợ cấp thai sản khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:
a) Lao động nữ sinh con;
b) Lao động nam có vợ sinh con.
- Trong trường hợp chỉ có mẹ tham gia BHXH mà mẹ chết sau khi sinh con thì cha hoặc người trực tiếp nuôi dưỡng được hưởng trợ cấp thai sản khi sinh con.
- Trường hợp cả cha và mẹ cùng tham gia BHXH đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản chỉ cha hoặc mẹ được hưởng trợ cấp thai sản khi sinh con
- Trường hợp người các đối tượng quy định vừa có đủ điều kiện hưởng trợ cấp thai sản trong BHXH tự nguyện và vừa có đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản trong BHXH bắt buộc thì chỉ được hưởng chế độ thai sản trong BHXH bắt buộc.
- Trường hợp mẹ đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản trong BHXH bắt buộc, cha đủ điều kiện hưởng trợ cấp thai sản trong bảo hiểm xã hội tự nguyện thì:
Mẹ được hưởng chế độ thai sản trong bảo hiểm xã hội bắt buộc và cha được hưởng trợ cấp thai sản trong bảo hiểm xã hội tự nguyện.
- Trường hợp cha đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản trong BHXH, mẹ đủ điều kiện hưởng trợ cấp thai sản trong bảo hiểm xã hội tự nguyện thì:
Cha được hưởng chế độ thai sản trong BHXH bắt buộc và mẹ được hưởng trợ cấp thai sản trong bảo hiểm xã hội tự nguyện.
Luật BHXH năm 2014 hiện hành quy định người tham gia BHXH tự nguyện chỉ có 02 chế độ hưu trí và tử tuất.
Đây được xem là một trong những nguyên nhân dẫn đến số người tham gia BHXH tự nguyện còn thấp, bởi người lao động chưa được hưởng các chế độ ngắn hạn cũng như mức hỗ trợ tiền đóng cho người tham gia BHXH tự nguyện còn rất thấp.
Trong khi đó, thực tế Nhà nước đã có chính sách hỗ trợ cho phụ nữ là người dân tộc thiểu số thuộc hộ nghèo, cư trú tại các đơn vị hành chính thuộc vùng khó khăn khi sinh con đúng chính sách dân số trong thời gian qua.
Hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp thai sản khi tham gia BHXH tự nguyện
Điều 96 Luật BHXH sửa đổi có quy định cụ thể hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp thai sản.
Theo đó, để nhận được chế độ này cần chuẩn bị 01 trong các giấy tờ:
- Bản sao giấy khai sinh hoặc trích lục khai sinh hoặc bản sao giấy chứng sinh của con;
- Trường hợp thai chết trong tử cung, thai chết trong khi chuyển dạ hoặc con chết sau khi sinh mà chưa được cấp giấy chứng sinh thì hồ sơ là 01 trong các giấy tờ sau:
- Bản chính hoặc bản sao bản tóm tắt hồ sơ bệnh án có thể hiện thông tin con chết;
- Bản chính hoặc bản sao giấy ra viện của lao động nữ sinh con có thể hiện thông tin con chết;
- Bản sao giấy báo tử của con;
- Văn bản xác nhận của Ủy ban nhân dân cấp xã đối với trường hợp con chết trong vòng 24 giờ sau khi sinh.
Điều 97 Luật này cũng quy định về thời gian giải quyết hưởng trợ cấp thai sản. Cụ thể, trong thời hạn 60 ngày kể từ ngày sinh con, người lao động có trách nhiệm nộp hồ sơ theo quy định nêu trên cho cơ quan bảo hiểm xã hội.
- Trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ theo quy định, cơ quan BHXH sẽ có trách nhiệm giải quyết.
- Trong trường hợp không giải quyết thì phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.
Trên đây là thông tin về việc lao động tự do sinh con vẫn được nhận tiền thai sản.
